Isparta'da son günlerde artan ev duvarlarındaki çatlaklar ve tarım arazilerindeki obrukların neden, Eğirdir Gölü'ndeki hızlı su çekilmesi çıktı. Uzman isim sismoloji uzmanı Prof. Dr. Şakir Şahin "Acil önlem alınmazsa ilçedeki binalarda çökme ve yangınlar meydana gelecek" diyerek uyardı.
02:57yüzey sularının engellenmesi yani göletler üzerine engellenmesi yine bir başka etken,
03:03tabii çevresinde özellikle çevreye olan müdahaleler, mermer sahaları gibi çevreye olan müdahalelerle birlikte
03:11özellikle gölü beslenen yeraltı su kaynaklarından, onların azalmasından kaynaklı olarak da göle girişlerin azaldığını görüyoruz.
03:19Burada zaten göl seviyesinin düşüşün, göle giriş ve çıkış arasındaki farka bakmamız gerekiyor.
03:26Göllerden, biraz önce saydığım nedenlerden dolayı çıkış oldukça fazla ama göle giriş her geçen zaman içerisinde azalmalar söz konusu.
03:37Tabii bu göl seviyesindeki düşüşle birlikte özellikle Kovada Greven'in her iki tarafı faylarla çevrili olan ve havza niteliğinde olan Kovada Greven'in içerisinde
03:46yeraltı su seviyesinin düşmesiyle birlikte boşluk suyu basıncına bir azalma meydana gelmekte.
03:51Diğer bir ifadeyle suyun çekilmesiyle birlikte özellikle gözenekli alanlar meydana geliyor.
03:56Bu gözenekli alanlar orada oluşan, bu alanlara bağlı olarak oluşan o boşluklar üzerindeki kütle, gravitasyonla birlikte,
04:06yukarıdaki kütleden dolayı çökmeler meydana geliyor.
04:09Ve bu çökmeler, iki, tabii burada şu hususada değinmekte fayda var.
04:15Bu çökmelerde unsurlardan bir tanesi kumlu birimler içerisindeki boşluklar,
04:21diğer taraftan yine küt seviyelerinde ve sil seviyelerinde de suyun çekilmesiyle birlikte,
04:27hacimsel olarak azalmaya bağlı olarak da üstten binen yükle birlikte zeminde örselenmeler ve oturmalar meydana gelmekte.
04:34Bu da binalar üzerinde farklı oturmalara bağlı olarak yük oluşmasına ve ağırlık merkezinin yer değiştirmesine neden oluyor.
04:43Bundan dolayı da binalarda çatlama, zemindeki örselmeye bağlı olarak farklı boyutlarda çatlamalar ve bina hasarlarına neden olmakta.
04:51Buradaki üzerinde durması gereken husus, bu özellikle boşluk suyu basıncının ne kadar azaldığı,
05:01yine göllerde giriş çıkışların, özellikle su girişi ve su çıkışının mutlaka analiz edilmesi
05:06ve burada dengenin nasıl sağlanacağının mutlaka araştırılması gerekir.
05:11Şimdi yaratus seviyesi azaldığında üstteki basınç azalmayla verildi.
05:16Zaten buradaki gaz dediğimiz gazın türü metan.
05:20Metan nedir? Bataklık gazı.
05:22Yani göl alanlarında bu metan gazı aslında organik birleşenlerin çürümesiyle birlikte oluşan gaz bunlar.
05:32Üstteki basıncın azalmasıyla birlikte aşağıdaki basıncın, tabii belli bir gaz basıncı var
05:39ve üstteki basınç azaldığı zaman basınç terslenmesi dediğimiz bir olay meydana geliyor.
05:43Ve bu sefer basınç azaldığı için alttaki belli bir basınca ulaşmış gaz ve zaman içerisinde arttığı için de yüzeye doğru çıkıyor.
05:51Tabii metan gazı dediğimiz gaz, normalde işte bataklık gazı ya da balçık gazı diye tanımladığımız gaz, yanan bir gaz.
05:58Bu gaz havayla temas ettiği zaman yanmaya başlar.
06:02Eğirdir Gölü, yine Burdur Gölü, Kovada Greveni, buralarda altta sıkışmış bataklık gazının havayla temasıyla birlikte bu yanma olayı gerçekleşiyor.
06:12Bu tehlikeli, şu açıdan tehlikeli, eğer tabii binalarımızın altında bir sıkışma varsa,
06:21özellikle binalarımızda oluşturmuş olduğu kütleden kaynaklı basınçla birlikte havayla temas etmesi halinde tabii ki yangına sebep olur.
06:31Eğirdir'le ilgili üzerinde durulması gereken husus şu, ekosistem.
06:35Yani Eğirdir'in kurulması burada ekosistemin bozulmasına ve Eğirdir Gölü'nün çorak bir alana dönüşmesine yol açar.
06:41Bu da ekosistemi bozar.
06:43Yel atı su seviyesinin düşmesiyle birlikte bundan sonra özellikle tarımsal üretim alanlarının azalmasına neden olur.
06:51Yine yağış rejiminin bozulmasına neden olur.
06:53Aslında göller bölgesine Eğirdir Gölü'nün kuruması demek bu bölgenin çoraklaşması ve gerçekten bir felaketin beraberine gelmesinin nedeni olacaktır.
07:05Burada acil eylem planı uygulamak zorundayız.
07:08Çünkü yakın zamanda gölün kuruma durumu söz konusu.
07:11Bunun en tipik örneği buradır Yarışı Gölü.
07:14İki sene önce dört metre su seviyesi varken bugün artık Yarışı Gölü tamamen çorak bir araziye dönmüş durumda.
07:21Yine bir benzer örneği Akşehir Gölü.
07:23Yani birkaç yıl öncesinde Akşehir Gölü'nde balıkçılık yapılabilirken bugün tamamen kurumuş vaziyette ve çorak bir araziye dönüşmüş vaziyette.
07:33Eğer önlem alınmazsa birkaç sene içerisinde Eğirdir Gölü'nün de kaybedilmesi kesinlikle söz konusu.
07:40Zeminde hacimsel azalma durumu söz konusu.
07:43Dolayısıyla bu belli bir süre sonra binalarda yer değiştirmenin artmasına neden olur.
07:48Bu binalardaki yer değiştirme, bu tabii ülkemizde çok sayıda örnekleri var.
07:54Zeminden kaynaklı bina çökmeleri ve eğer burada çatlamalar artarsa ve bina artık o yükü taşıyamaz hale geldiğinde kesinlikle binalarda çökme durumu oluşacaktır.
08:05Bunların kesinlikle izlenmesi önlem alınması gerekir.
08:08Şimdi vatandaşlarımızın şu hususta kesinlikle dikkatli olması gerektiğini düşünüyorum.
08:12Bir, özellikle binalarımızda durumun ne olduğunu sürekli takip etmeleri.
08:17İkincisi özellikle bu kaçak kuyular noktasında hassas olması suyun kullanımı konusunda yetkililerin özellikle deve su işlerinin şu an uygulamakta olduğu kapalı havza sistemleri bunları yine DSN ile birlikte bu eylem planlarının çerçevesinde suyun kullanımının sağlanması, katı sağlaması gerekir.
08:38Çünkü buradaki temel sorun suyun çekilmesi.
08:42Kullandığımız vahşi sulamayla birlikte su yer altına tekrar geri dönmüyor bir kısmı.
08:49Çünkü buharlaşmayla havaya karışıyor.
08:50Dolayısıyla bu aradaki fark bize yer altında boşluğa neden oluyor.
08:57Dolayısıyla da burada özellikle üzerinde durulması gereken binalarımızdaki çatlak durumlarının takip edilmesi, yetkililere bilgi verilmesi, kaçak kuyular konusunda hassas olması ve sulama tekniklerine mutlaka uyulması gerekir.
09:09O zamanlardaki küresel iklim değişikliği ile birlikte esasında yıllık kişi başına düşen su miktarı 1350 ton civarındayken son yıllarda 1200 tonlara doğru düştüğümüzü görülmekte verilen rakamlar çerçevesinde ve bunun da 1000 tonun altına düşmesi halinde su fakir ülkesi haline dönüşme durumumuz söz konusu.
09:28Onun için bir araya önem almamız lazım.
09:29Diğer tarafta küresel iklim değişikliği, depremleri, doğal afetlere, insan kaynaklı afetlere, aynı zamanda kentleşme de göz önüne alındığımız zaman aslında ülkemizde afet yönetimi konusunda önemlerin alınması gerektiği hatta da bu çerçevede bir afet bakanının kurulmasının fayda olacağı kanaatindeyim.
İlk yorumu siz yapın