Dünya genelinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılarında önemli bir artış yaşanıyor. ABD'de yapılan geniş kapsamlı çalışmalara göre; son 20 yılda DEHB yetişkinlerde iki kattan fazla, çocuklarda ise üçte iki oranında seyrediyor. Peki, okul, iş, ev ve sosyal hayatta belirgin zorluk ve yetersizliklere sebep olabilen "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) nedir, neden oluşur?", "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve dikkat kaybı aynı şey midir?" Psikolog Elif Zahide Gök, konu hakkında merak edilen detayları Yasemin.com izleyicileri için anlattı.
00:00Ali Haber 7 veya Semin.com izleyenleri bugün de psikolog Elif Zahide Gök ile birlikte karşınızdayız.
00:05Önemli bir konuyu sizler için bugün konuşacağız.
00:08Öncelikle hoş geldiniz hocam.
00:09Hoş bulduk, teşekkür ederim.
00:11Hocam aslında dünya genelinde gittikçe artış gösteren bir konuyu konuşacağız.
00:14Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu.
00:17Gittikçe artış gösteriyor dediğim gibi.
00:19Ama bu nedir, neden oluşur?
00:21Bize biraz açıklayabilir misiniz?
00:22Şimdi kimi duysak dikkat eksikliği var benim çocuğumla diyor değil mi?
00:26Sen de çok duyuyorsundur.
00:27Özellikle okullarda çok fazla yönlendirmeler var.
00:30İlla bir uzmana gidilsin hatta işte ilaç kullanılsın diye.
00:33Ya da biraz böyle hareketli koşturan bir çocuk da
00:35aa bu demek ki hiperaktif falan deniyor.
00:37İşin ilginç tarafı böyle bir etiketlemenin de sıkıntılı olmadığını düşünüyor.
00:42İşte eğitimciler, anneler, babalar, bazı uzmanlar.
00:46Ben buna çok üzülüyorum.
00:47Özellikle çok küçük yaşta ilaçla hayatını geçirmeye başlamış çocuklara çok üzülüyorum.
00:53Bunun yine hani danışanlarımda gördüm.
00:55İki negatif etkisi var.
00:56Bir, küçüklükten edibaren bu ilaca alışmış olan çocuk hayatın hiçbir alanında odaklanmayı öğrenememiş oluyor.
01:03İki, etiketlenmiş olduğu için özellikle bu hani böyle o zorbalığın olduğu yaşlarda, yoğun olduğu yaşlarda çocuk bundan çok ciddi anlamda negatif olarak etkileniyor.
01:12Yani hani böyle birisi yetişkinliğinde gerçekten yaralanmış, işte özellikle asosyal, iletişim becerisi zayıf ya da işte mesela hani girişimcilik tarafı zayıflamış olabiliyor.
01:23Yani hani sen hani bir yerin sakat gibi düşün, bu şekilde etiketlenmiş oluyorsun herkes tarafından.
01:28Yani sanılanın aksine bu olabildiğince direlmesi gereken, iyileştirilmesi gereken, geliştirilip üzerine çalışılması gereken bir rahatsızlık.
01:37Ama etiketlenmesi gereken bir rahatsızlık değil.
01:40Bunun yerine ne yapabiliriz?
01:41Elbette olabilir.
01:42Zorluklar yaşayabilir çocuk.
01:43Odaklanmakla ilgili zorluklar yaşayabilir.
01:45Açıkçası anne, baba ve eğitimciler, bu konuda uzman çok kişi var.
01:49Öğrenmekle ilgili çocuklara destek olacak.
01:52Nasıl öğretilir?
01:53Bu çocuğun öğrenme stili nedir?
01:55Bunu hem anne baba bilecek, hem de bu konuda bu manada destek alacaklar.
01:59Ve bu hani ilaç içtiğinde dikkatini sağlayabilen ama içmediğinde odaklanamayan bir çocuk ve ileride bir yetişkin haline gelmeyecek.
02:07Sınav boyutu var.
02:08Sürekli bir sınava giriyor çocuklar, gençler.
02:10Bunun kaygısı, sınav kaygısı, artı ilaç, ilaçların yen etkisi, zaten çalışma becerisi ve bu manadaki o kavrama kapasitesi de çok gelişmemiş olduğu için sürekli ilaca yaslanıldığından dolayı.
02:22Özellikle üniversite sınavlarında en çok gözüme çarpan ve en çok gördüğüm sorunlardan bir tanesi mesela bu oluyor.
02:29Dikkat eksikliği tanısı konmuş olan çocuklar oluyor.
02:32Üniversiteye geçince ne oluyor?
02:33Üniversitede bitiyor mu peki bu sorun?
02:34Hayır.
02:35Üniversitede de sürekli sınavlara giriyorsunuz.
02:37Yani düşünsenize ilacınızı almayı unuttuğunuzda sınavdan iyi bir not alamıyorsunuz.
02:41Böyle bir bağımlılık geliştiriliyor.
02:43Hani sadece çocuklar boyutunda kalmıyor ki bu.
02:45Biz o çocukların ergen ve yetişkin olduğu üniversitedeki zamanlarında çalışıyor oluyoruz.
02:49O yüzden bu konuda ben biraz anneleri babaları uyarmak istiyorum.
02:53Hocam dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla dikkat kaybı aynı şey mi?
02:59Aslında bunu çünkü çok duyuyoruz.
03:00Hani bende dikkat kaybı var diyor ya da bende dikkat bozukluğu var diyor.
03:03Bu ikisi aynı şey mi yoksa birini bir hastalık olarak mı ele alıyoruz?
03:07İkisini de hastalık olarak ele almak zorunda değiliz.
03:09Tabii ben çok kronik organik bir rahatsızlık olursa ve buradan hani beyin sarsıntısı geçirdiği bir kaza geçirdi.
03:16Organik bir şeyden sonrasındaki o dikkati verememe bazı işle bozukluklarından bahsetmiyorum.
03:22Bu hani böyle günlük hayatta herkesteki o işte bende dikkat eksikliği var benim çocukta dikkat eksikliği var denilen mevzudan bahsediyorum.
03:29Hani burayı netleştirelim bir uzman olarak.
03:31Dikkat kaybı zaman zaman odaklanma sorunu yaşayabilir miyiz?
03:34Yaşayabiliriz.
03:35Herkes de olabilir aslında.
03:36Tabii ki herkeste olabilir yani çok fazla yüklenmiş olabiliriz.
03:40Aynı anda bir sürü iş yapıyor olabiliriz.
03:42Uykusuzuzdur.
03:42Özel bir süreçten geçiyoruzdur.
03:44Depresif bir halimiz vardır.
03:45Bakın depresyonda demiyorum.
03:47Depresyonda olmakla depresif olmak, depresif bir modda olmak da ayrı şeylerdir çünkü.
03:50Aslında aynı şeyden bahsediyoruz galiba.
03:53Dikkat eksikliği ile dikkat kaybı aynı şey değil o zaman aslında.
03:56Yani tabii ki aynı şey değil.
03:57Bazen o kaybı yaşayabilirim.
03:59Tamam ama bu benim bende kalıcı bir hasar olduğu anlamına gelmez.
04:03Ama dikkat eksikliği tanısını gerçek anlamda almış olan kişilerde bu işte bazı tedavilerle,
04:09bazı tekniklerle hayat boyu bu şekilde yaşayacağı anlamına gelir.
04:13Yani aslında genel anlamda bilinmeyen bir şeyden bahsedeceğim ben şimdi size.
04:17O da şu, dikkat eksikliği tanısı konan çocukların büyük kısmının aileleriyle çalıştığımızda çocuklar düzeliyor.
04:25Bu ne demek?
04:25Çocuk anne babanın duygusunu taşır.
04:27Anne babası yüksek kaygılıysa, özellikle başarı odaklıysa bu kaygıyı çocuklarına direkt
04:33olarak yansıtır.
04:34Bir şey söylemesine gerek yoktur.
04:35Duygular bulaşıcıdır.
04:37Bakışıyla, hareketiyle, tutumuyla çocuğa o kadar fazla o overdose diyoruz ya yani aşırı
04:43duygu yüklemesi yapar ki.
04:44Yani siz küçücük bir çocuksunuz.
04:46Size bir sürü duygu aktarımı yapılıyor.
04:48Beklentiler var bir sürü.
04:49Kendi korkularını, başarısızlık korkularını, işte büyük adam olma,
İlk yorumu siz yapın