Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen kapanan işyerleri , zarar gören işyerleri ve deprem mağduru çalışanlar nasıl desteklenecek? İşyerlerini nasıl bir süreç bekliyor? Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır Haber Global canlı yayınında anlattı. https://haberglobal.com/gundem/depremzede-calisan-ne-yapmali-sosyal-guvenlik-uzmani-mert-nayir-yanitladi-233214
00:00Çalışan kesim ve iş yerleri için alınması gereken birçok tedbir olduğu belirtiliyor.
00:04Bu noktada sosyal güvenlik uzmanı Sayın Mert'in ile birlikte olacağız.
00:08Sayınlar hoş geldiniz yayınımıza.
00:09Şimdi öncelikle bir çalışan kesim tarafıyla isterseniz bakalım.
00:13Birçok tedbir alındı, bazı süre uzatma, erteleme kararları var ama
00:17bundan sonraki süreçte hangi tedbirlerin gelmesini bekliyorsunuz?
00:22Tabii gerçekten 100 yılın felaketi Murat Bey.
00:2610 ilimizi etkiledi.
00:28Tabii ülkenin her bakanlığı şu an farklı önlemler, farklı tedbirler ve ilerleyen dönemlerle ilgili
00:34birçok önlem ve tedbirleri almaya da devam edecek.
00:38Tabii Çalışma Bakanlığı da bu sürenin içerisinde az önce haberimizde de izledik.
00:42Birçok farklı tedbir ve önlem aldı.
00:45Bazı ödemeler yapıldı.
00:46Bazı sosyal cumhurbaşkanının müjdelediği bazı sosyal ödemeler yapıldı.
00:50Ama bundan sonrası ne olacak?
00:53Tabii 10 ili ilgilendiriyor.
00:54Çok büyük bir coğrafya, 15 milyon insanımızın yaşadığı bir coğrafya.
00:59Burada tabii hem istihdam tarafında, hem sanayi tarafında, hem yeniden yatırım, hem teşvikler noktasında birçok farklı önlem alınacak.
01:07Ama kısa vadede neler olacak?
01:09Evet, biz yeniden bir pandemi döneminde yaşadığımız kısa çalışma ve nakli ücretsizliğin uygulamaları vardı.
01:14Çünkü burada bu işyerleri, kapanan işyerleri, zarar gören işyerleri ne zaman açılacak, ne zaman faaliyete gidecek bunlar belli değil.
01:23Bu sebeple ilk alınan önlem bizim pandemi sürecinde de çok iyi deneyimlediğimiz bir kısa çalışma ödeneği ve kısa çalışma ödeneğine süresi yetmeyen,
01:32koşulları yetmeyen işçilerimizin de nakli ücretsizliğin desteğine tabi sunmasıyla ilgili çalışmalar tamamlandı.
01:37Kuvvet de muhtemel bunu 1 Mart itibariyle uygulamaya alacaklar.
01:43Belki daha öncesinde almaları söz konusu olacak ama tabi diğer taraftan bu başvurular nereye yapılacak?
01:49Şu an buradaki SGK binaları, işkur merkez üniteleri, hastaneler, kaymakamlıklar, sosyal yardımlaşma dayanışma vakıfları da çok ciddi zarar görmüş.
01:59Memurlarımız da tabi burada hem maddi hem manevi zararlar gördü.
02:03Şimdi bu işlemleri hangi kurumlar, hangi iller gerçekleştirecek Murat Bey?
02:08Aslında hep çevre iller deniyor ama tabi burada kişilerin işsizlik maaşı başvuruları, emeklilik başvuruları, yine diğer hastane başvurularının yapılmaları gerekiyor.
02:19Evet genel sağlık sigortası kapsamında az önce yine haberde de önemli bir başlık olarak sundunuz.
02:25Genel sağlık sigortası kapsamında yıl sonuna kadar karşılanacak ve burada yaşayan vatandaşların sağlık hizmetinden yararlanacak da
02:32ama mesela burada maliyet işlemiyle ilgili raporu bitmiş veya hastaneden heyet raporu alması gereken bir vatandaşınız hangi hastanelere gidecek?
02:43Bunların da yakın zaman içerisinde açıklanması bekleniyor.
02:47Yani hangi iller hangi illere hizmet verecek?
02:49Örneğin Adana ilimize Mersin ili mi hizmet verecek?
02:53Aslında bunları da açıklanacak diye bekliyoruz.
02:56Diğer taraftan tabi işverenlerin beklediği destekler var.
03:00Şimdi aslında Çalışma Bakanlığı noktasında baktığımız zaman evet işte bir 23 Mayıs tarihi var bir de 31 Ağustos tarihi var.
03:09Yani bu tarihe kadar ertelendi.
03:11Hem yasal yükünlülükler yapılması gereken sigorta giriş işlemlerinden tutusunda ve beyanlama verilme süreleri ve ödeme takvimi bu tarihe kadar ertelendi.
03:21Şimdi aslında beklenti şu yani erteleseniz de 31 Ağustos tarihinden sonra bir işlem yapamayan, ticari faaliyetini sürdüremeyen mesela işveren tarafında Bağkur primlerini nasıl ödeyecekler?
03:33Veya bu beyanlameler verildikten sonra primleri yani ticari faaliyeti olmayan bir işletme bu SGK primlerini veya beyanlamelerine damla vergileri nasıl ödeyecek?
03:42Burada bir erteleme değil aslında bir iptal yani bunların da devlet tarafından karşılanması bekleniyor.
03:49Bu da tabii 28 Şubat'ta meclisin açıldığı zaman bu da yine gündemde olacak konulardan bir tanesi.
03:56Yani şu anlık bir ertelenme söz konusu ancak bu ertelenmenin devlet tarafından karşılanma olarak değiştirilmesini bekliyoruz Murat Bey.
04:05Dediğim gibi burada işverenlerin de yani otomatik olarak bir Bağkur primleri de işliyor.
04:11Diğer taraftan en önemli alınan önlemlerden bir tanesi evet vefat eden vatandaşlarımız hala enkaz altından çıkartılmaya devam ediliyor.
04:1942 bine yakın vatandaşımızın vefat ettiği bir felaketin ardından konuşuyoruz.
04:25Şu an yine devletin aldığı önlemlerden bir tanesi vefat eden yakını Murat Bey çok önemli bir detay bu.
04:32vefat eden yakını SSK'lıysa 900 gün, Bağkur ve emekli sandığıysa 1800 gün yatırılmış prim gün sayısı olan kişilere
04:42Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bir emekli maaşı bağlanacak.
04:45Tekrar dediğim SSK'lıysa 900 gün, Bağkur'lu veya emekli sandığı çalışanıysa 1800 gün yatırılmış prim gün sayısı olması halinde
04:56yakınlarına yani eşleri hayattaysa dul maaşı olarak, çocukları hayattaysa yetim maaşı olarak en kısa sürede emekli maaşlarını bağlayacak Sosyal Güvenlik Kurumu.
05:06Sayın Nayır hemen araya gireyim. Bunlar önemli bilgiler tabi de.
05:10Tabii ki.
05:10Yani burada hani mevcut emeklilik durumu varsa veya hani çalışan biri emekliye mi artık emekli mi sayılacak?
05:18Yoksa bu haktan yararlanmak için bir yandan çalışabilecek mi?
05:21Veya işte bu oradaki koşullar ne?
05:22Yani herkese bir yandan çalışırken emekliği varken üzerine ek bir ödeme mi yapılacak mesela?
05:26Burada şöyle bir durum var. Şu an ilk etapta açıklanan şekliyle vefat eden yani depremde vefat eden kişinin yakınına bu şartlar halinde bağlanacak.
05:38Yoksa kişinin emekliliğe olması halinde değil veya ek bir...
05:42Yakını emekliyse mesela, yakını emekliyse ek bir ödeme mi peki bu?
05:47Evet ek bir ödeme olacak. Yani ben benim bir emekli maaşım yok, piili çalışan bir kişiyim.
05:54Depremde, enkazda hayatımı kaybettim. Eşim emekli, emekli maaşı var.
06:00Ancak benden dolayı da yine 900 gün yatırılmış günü varsa benden dolayı emekli maaşı bağlanacak.
06:06Dul maaşı olarak kendisine bir ekstra gildir olarak bağlanacak.
06:09Eşimin sosyal güvencesi yoksa yine benden dolayı yani enkazda hayatını kaybeden benden dolayı
06:16yine kendisine bir dul maaşı olarak maaş bağlanacak.
06:19Eğer çocuklarımız varsa yani hak sahibi 18 yaşın altında çocuklarımız varsa
06:24onlara da yine yetim maaşı olarak maaş bağlanacak.
06:28Evet. Burada şimdi yani çok ciddi bir felakette karşı karşıyayız.
06:35Ve hani burada vefat eden vatandaşlarımızın yanında artık göç etmek durumunda kalmış olan,
06:41başka şeylere gitmek durumunda kalan, bölgede kalsa bile artık çalışacağı bir yer olmayan
06:46ama hala aslında bir çalışan statüsünde olan kişiler var.
06:50Onlara mevcut durumda işte haklarının kaybolmaması veya ileride farklı zorluklarla karşılaşmaması için
06:56birçok tabii bu konuda çözülmesi gereken ve açıklanması gereken konu olduğunu söylediniz ama
07:01hani hangi tedbirleri almalı?
07:03Hani siz şöyle bir şey diyebiliyor musun?
07:04İşte bir çalışan biri hani bu durumdaysa şimdiden şunu yapsın.
07:08İşte şimdiden şuraya başvursun veya şuraya başvurmayı beklesin gibi.
07:12Bazı tavsiyelerde bulunabilir miyiz?
07:13Tabii ki şimdi bunu birkaç farklı yönden incelememiz ve konuşmamız gerekiyor.
07:19Dedim ki coğrafiye etkileyen doğal afete çok alışkın değiliz.
07:23Bunu zaten birçok noktada gördük.
07:25Şimdi tabii orada bir çalışan iş gücü var.
07:28Bu çalışan iş gücünün sizin de söylediğiniz gibi orada şu an çalışabileceği,
07:32istihdam sağlayabileceği bir işletme yok.
07:35Bunu ne kadar uzun sürede sağlanacak bunu da bilmiyoruz.
07:38Bekliyoruz tabii ki.
07:38Bu da tabii diğer taraftan devlet bu bölgelere bir yatırım teşvik bölgesi eskiden hatırlarsınız.
07:44Hala devam ediyor.
07:45Beşinci ve altıncı bölge.
07:47Burada yatırım teşvik bölgeleri olarak bu şeyleri en kısa sürede ilan edecektir.
07:52Ve buralarda yatırım yapan yeniden istihdam sağlayacak firmalara çok farklı ayrıcalıklarla
07:57burada yatırım yapma imkanı sunacaktır.
07:59Ancak bu gerçekleşene kadar buradaki iş gücünün büyük şeylere kayacağını,
08:03başka şeylere kayacağını bekliyoruz.
08:05Şimdi buralarla ilgili burada bu istihdamı sağlayan 3924 sayılı kanun kapsamında
08:11sosyal yardım alan kişilerin veya deprem dizilerinin istihdam edilmesi halinde
08:16bu şehirlerdeki işverenlere destek sağlanması,
08:20sigorta filmlerinin ve vergilerin yine devlet tarafından sağlanması,
08:23maaş desteklerinin verilmesi.
08:25Yani siz eğer kişiye bir nakli ücretsizliğin veya kısa çalışma ödeneği verecekseniz,
08:32burada aslında bu kişileri istihdam edecek işverenlere de bir ücret desteği sağlanabilir.
08:36Bu da matadaki senaryolardan konuşulan noktalardan bir tanesi.
08:41Hem bu bölgedeki kişilerin istihdamının sağlanması,
08:44hem de ülkedeki üretimin bu noktada düşmemesini sağlamak için,
08:48bu hem yatırım desteklerinin, hem yatırım teşviklerinin,
08:52hem de işverene sağlanacak SGK vergi ve maaş desteklerinin
08:56bu noktada en kısa sürede kanunlaşarak resmi gazetede inanmasını bekliyoruz Murat Bey.
09:01Evet, burada peki şunu da söyleyelim.
09:04Bir yandan tabii şöyle bir tartışma da var.
09:07Yani tabii ki deprem zelilerin, çalışan kesimin bu konuda tabii gelire de ihtiyacı var.
09:13Sonuç çalışmalı ihtiyacı var.
09:14Tabii ki.
09:15Ama bir yandan işte uyarılar, iş dünya aslanına gelen,
09:18evet tamam bu önemli ama bölgede bu işin çözülmesi için bir önce tedbir alalım ki bir göç meselesi yaşanmasın
09:25veya oradaki iş gücünün kalıcı olarak kaybolmasına yol açacak türden bir durum yaşanmasın.
09:30Çağrıları da var.
09:31Çünkü orası özellikle tarım konusunda, tekstil gibi birçok alanda da
09:35çok önemli yatırımlara sahip ve ciddi istihdam yaratan bölge.
09:39Bu da maddelerden bir tanesi.
09:40O da bir çözüm arayışı bekleyen konu.
09:42Bu noktada süremizin sonuna geldik.
09:44Sosyal güvenlik uzmanı, sevgili Mertler'e çok teşekkürler yorumlar için.
09:49Önümüzdeki günlerde uzmanınıza başvuracağız.
09:51Çünkü bu konuda gerçekten merak eden birçok soru var.
İlk yorumu siz yapın