- 2 gün önce
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları İsrail'e karşı "Aksa Tufanı" operasyonu başlattıklarını duyurdu. Abluka altındaki Gazze Şeridi'nden İsrail'e çok sayıda roket fırlatıldı. İsrail ordusu, "Savaşa hazır olma durumu" ilan etti.
https://haberglobal.com/gundem/taha-dagli-israil-gazze-hattinda-yasanan-gerilimi-degerlendirdi-286687
https://haberglobal.com/gundem/taha-dagli-israil-gazze-hattinda-yasanan-gerilimi-degerlendirdi-286687
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Açıklaması yaptı. Bu konuyu konuşacağız. Yanımızda çok kıymetli bir isim var.
00:03Haber Global Genel Yayın Yönetmeni Sayın Taha Dağlı.
00:07Taha Bey yayınımıza hoş geldiniz.
00:08Hoş bulduk Mücahit.
00:10Evet sabah saatlerinden itibaren aslında yoğun bir gerilim var.
00:13İsrail-Gazze hattında.
00:15İlk olarak bu çatışmaların nasıl başladığını biraz bize açıklar mısın?
00:21Sonrasında da diğer konulara da konuşalım.
00:24Gerilim o bölgede hep var.
00:25Gerilim sürpriz değil ama gerilimin çıkış noktası biraz sürpriz oldu tabii bütün herkes için.
00:30Hem İsrail için hem bütün dünya için.
00:32Çünkü Gazze'ye kapalı bir bölge.
00:34Abluk altında 2005 yılından itibaren oradan çıkış zor.
00:39Hatta imkansız.
00:41Filistinler oradan roketlerle İsrail'e saldırıyorlar.
00:45Ve bu saldırıları da genellikle Hamas ve İslami İcat Örgütü.
00:48Onlar organize ediyorlar. Onlar gerçekleştiriyorlar.
00:50Bu kez karadan yani daha doğrusu işte hava yolunu kullanarak.
00:54Hav yolu dediğim işte paramotorlarla.
00:56Evet paramotorlarla uçarak karşı tarafa geçiyorlar.
01:00Sonrasında orada bulunan o demir bariyerleri, beton blokları da buldozerlerle kırıp bir karşı tarafa İsrail tarafına geçiş var.
01:08Şimdi Gazze'nin en kuzeyinde İsrail sınırı, Eres sınır kapısı.
01:11O bölge çok yüksek, geniş, güvenlikli duvarlarla ölüdür.
01:16Ve sık sık orada sık aralıklarla güvenlik kuleleri vardır.
01:21Orada kuş uç oturulmaz normalde.
01:23O sınırda daha önce defalarca Filistinler orada akınlar yaptılar.
01:27O duvarları delmeye çalıştılar.
01:29Oraları aşmaya çalıştılar.
01:30Çok yoğun protestoların yaşandığı günler de oldu.
01:32Özellikle 2018 sonrası.
01:34Birçok kez bunları yaşadık.
01:36Ama hiçbir kimse orayı geçememişti.
01:39Orası açılabilecek bir durum değil.
01:41Çünkü İsrail askerleri orada teakkuzdadır.
01:43Diğer taraf zaten deniz sınırı.
01:45Orada da Filistinler Gazze açıklarından en fazla 3 ile 6 mil açığa gidebilirler.
01:49Ki sadece orada balık avlayabilirler.
01:51Sandallarıyla, kayıklarıyla.
01:53Şunu biliyoruz.
01:54Uzunca bir süredir orada Hamas'ın silahlı kanadı su altı tatbikatları yapıyorlardı.
02:03Suyun altından, denizin altından 3 mil açığa kadar gidip suyun altından sınırın karşı tarafına geçme planları hep vardı.
02:11Hep bunu tatbikatlarla da deniyorlardı.
02:14Şimdi paramotorlar ilk defa gördüğümüz bir şey oldu.
02:18O paramotorlar nasıl geldi?
02:20Gazze kapalı bir abluka altında.
02:21Üretiyorlar onları.
02:22Üretebiliyorlar.
02:23Kendi yapımlarıyla.
02:24Üretebiliyorlar.
02:24Bir kere şimdi Gazze kapalı abluka altında Refah sınırından Mısır tarafından dünyaya açık.
02:29Oradan bir alışveriş, ticaret dönüyor.
02:32Güneyinde yani bu bizim konuştuğumuz bölge Gazze'nin en güneyi, en kuzeyi İsrail sınırı.
02:38Alt taraf, orası dikdörtgen bir bölge olarak kabul edecek olursak en altı güneyi Mısır sınırı, Refah.
02:43Mısır'ın Refah bölgesi.
02:44Orada bir ara orası da kapalıydı.
02:47Sisinlik zamanlarında hatta tüneller kazıyorlardı.
02:49Tünellerle oradan ticareti ya da giriş geçişi sağlıyorlardı.
02:53Sonra sınırlar zaman zaman açılıyor, kapanıyor vs.
02:55Ama bir şekilde oraya giriş çıkış olabiliyor.
02:58Diğer taraf, Erest Hamel askeri bölge.
03:02Gazze'nin en kuzey dedik.
03:04Bir de yan tarafında kenar bölgesi, deniz tarafı değil de diğer Berşeba'ya bakan, İsrail sınırına bakan.
03:14Diğer bölgesindeki sınırda da orada Kerem Şalom sınırı kapısı var.
03:17Orada da tırlar İsrail'in kontrolünde gelir.
03:20Yardım tırları, gıda tırları, un getirirler, yiyecek içecek getirirler.
03:24Ya da orada ticaret döndüğü için bir şekilde İsrail'e de oradaki, Gazze'deki tüccarların orada da ticareti var.
03:31O tırlar vasıtasıyla gelir, Kerem Şalom kapısından kontrol edilerek geçirilir.
03:36Orada genellikle demirin geçmesine, çimento gibi inşaat yapılabilecek ürünlerin geçmesine, maddelerin geçmesine İsrail izin vermez.
03:43Kota uygular ki bunlar bomba yapımında, patlayıcı yapımında kullanılmasın diye.
03:47Fakat o kısmı, yani o patlayıcı üretmeyen, bu roketler daha önce, 20 yıldır takip ediyoruz bölgeyi.
03:5420 yıl önce orada soba borularıyla yapılan roketlerdi.
03:57150 metre, 200 metre öteye ya gider ya gitmezlerdi.
04:00Şimdi telavuyu vurabilecek şekilde.
04:035000 roketin atıldığı ifade ediliyor.
04:05Şu anda ekranda da var, o Hamas grubuna mensup kişilerin paramotorlarla nasıl çıktığı.
04:12Yani bu iki kişi, üç kişi.
04:13Bu ilk defa olan bir şey, bu ilk defa olan bir şey.
04:15Bu şunu hatırlatıyor, ikinci intifarı dönemini hatırlatıyor.
04:1820 yıl geride kaldı, 2000 Eylül ayında başlamıştı.
04:21Hatta Ekim 1, 2000'lik haftası başlamıştı.
04:25İkinci intifadı süreci.
04:26O zaman tabii sınırlar açıktı, Gazze açıktı.
04:28Gazze'nin içerisinde Yahudi yerleşimciler vardı.
04:302005'te Arya Şeron onları oradan çıkarmıştı.
04:34Batı Şeriyye'de utanç duvarı yoktu.
04:35Kudüs'teki Filistinler Tel Aviv'e gidip eylem yapabiliyorlardı.
04:39Ya da işte Gazze'deki bir Filistinli bir Hamas üyesi ya da El Fethi o zaman çok önemli aktördü direnişte.
04:46El Fethi üyeleri Gazze'den çıkıp ya da Kudüs'ten Batı Şeriyye'den çıkıp Tel Aviv'e gidip,
04:52hatta daha kuzeye, Hayfa'ya kadar gidip orada eylem gerçekleştirebiliyorlardı.
04:57İntihar saldırıları gerçekleştirebiliyorlardı.
04:58İç içe bir durum vardı.
05:00Şimdi öyle değil.
05:01Şimdi Gazze'deki Hamas ya da İslami Cihat dediğimiz örgütlerin üyeleri Gazze içerisindeler ve oradan roketlerle saldırılarını gerçekleştiriyorlar.
05:08O yüzden bir Gazze'de yaşayan bir Filistinli'nin bir İsrail'in karşısına dikilmesi çok görülen bir şey değil.
05:17Bu an şunu görüyoruz, bunu görüyoruz.
05:20Sabahtan itibaren bu Siderot kenti Gazze'ye yakın olan en yakın İsrail şehridir.
05:25Orada işte sabahtan beri izlediğimiz görüntülerde Filistinli Hamas silahlı Hamas üyeleri İsrail vatandaşlarının karşısında caddeleri onları kovalıyor ya da onları ateş açıyor silahlarla.
05:37Böyle görüntüler görüyoruz.
05:38Bu çok görülen bir şey değildi.
05:39En son bunu ikinci intifada döneminde görmüştük.
05:43Kudüs'tekilerde de silah yoktur.
05:44Onların da silahlı bir durumu söz konusu değil.
05:47Kudüs'teki Filistinli'nin ya da hatta Batıçıya'daki Filistinli'nin.
05:50O yüzden silahlı bir Gazze'li Filistinli'nin İsrail'in karşısında dikilmesi nereden baksanız 20 senedir olan bir şey değildi.
05:57İlk defa bu sabah itibariyle görüldü.
05:59Burada bir güvenlik zafiyeti var mı?
06:01Var gözüküyor.
06:01Onu soracaktım.
06:02Yani bu kadar güvenli diyorsunuz.
06:04İşte bu duvarları aşmak imkansız neredeyse.
06:07Giriş çıkışlar, yardım tırları bile kontrol altında oluyor ama.
06:11Gazze öyle bir yer.
06:12Abluk altında bir yer.
06:13Nasıl peki burada bir eksiklik mi var?
06:16Bir İsrail tarafında özellikle Mossad konusu da bu da çok eleştiriyor.
06:19Ya İsrail şeyin toplumu ve oranın sosyalistliği gibi yapacağız.
06:22Oğlanca paramotorla karşı şeride geçen, İsrail tarafına geçen.
06:26Bu çok olan yani pek akla gelen bir şey değildi.
06:29Filistinli'ler ne yapıyorlardı?
06:30Daha önce roket atıyorlardı.
06:32Dedim ya soba boruları da yapıyorlardı.
06:33Sonra geliştirdiler bunu.
06:34İran'ın da çok büyük desteği var.
06:36Özellikle 2018 sonrası.
06:37İran çok ciddi anlamda finansal destek veriyor.
06:40İran'ın hatta Gazze'ye roket taşıyan, füze taşıyan bazı gemileri daha önce yakalanmıştı.
06:45Akdeniz'de.
06:46Bunlara da rastlamıştık.
06:47Bir şekilde onların da orada imalatı, tedariği yapılıyor.
06:51Bunda da en büyük destekçisi İran'dır.
06:54İran zaten orada iki önemli örgüt var.
06:56Biri İslami cihaz, biri Hamas.
06:57İslami cihazların neredeyse tamamen İran'ın kontrolünde olan, merkezi Şam'da olan,
07:02Beşer Esed'in en büyük destekçilerinden birisi olan İslami cihaz örgütü.
07:07Gazze'de etkin bir örgüttür.
07:08Hamas da İslami cihaz kadar değil.
07:11Hamas 2012'de, onların da büroları Şam'daydı.
07:15Halit Meşal döneminde.
07:16Halit Meşal Suriye iç savaşında, İran'la, Esed'le aynı safta durmamak durumundan dolayı,
07:23o ofisi kapatmıştı.
07:25Fakat 2017'de Halit Meşal görevinden ayrıldı.
07:29Ve ondan sonra Hamas'ın birazcık dış politika yapısı değişti.
07:32Ne oldu?
07:33Biraz daha İran'a yakınlaştı.
07:34İslami cihazın da burada etkisi oldu.
07:36Ve 2018 itibariyle özellikle neredeyse İran'ın tamamen desteğiyle,
07:40finansal ve silahlı desteğiyle,
07:42ve her bir eylemden sonra dönüp Şam'a ya da İran'a teşekkür eden,
07:48saygılarını ileten, selam veren İslami cihazla birlikte böyle bir örgüt noktasına geldi Hamas örgütü.
07:55Bu Filistin tabanında çok karşılık buluyor mu?
07:57Yani İran'ın oradaki etkisi.
07:58Filistin tabanında böyle bir karşılığı yok.
08:00Fakat Hamas'ın yönetim kadrosu bu anlamda İran'la bir iletişimlerinin olduğu,
08:08bir etkileşimlerinin olduğu, bir desteklerinin olduğu çok net bir şekilde,
08:12söyleyebileceğimiz bir durum.
08:14İkinci intifadan sonra,
08:16Neler oldu bir de onlara bakalım.
08:19Hazırladılar. Bu Hamas nasıl bir örgüt?
08:21Biraz da ondan bahsedelim.
08:22Son zamanlarda daha çok duymaya başladık.
08:25İslami cihattan sonra Hamas'ın daha...
08:27Hamas Filistin'de aslında en büyük siyasi anlamda, silahlı anlamda,
08:33onlar direniş örgütü olarak tanımlıyor,
08:34Batı terör örgütü olarak tanımlıyor.
08:36Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Avrupa Birliği.
08:39Bunların tamamında terör örgütü listesinde olan bir yapıdır Hamas.
08:41Hamas bir siyasi örgüt.
08:43Bu Hamas'ın altına...
08:45Silahlı kanadı var, silahlı kolları var tabii ki.
08:47Şimdi Hamas ne zaman çıktı?
08:49Kasım 1987'de kuruldu.
08:51Şeyh Ahmet Yasin, kendisi bir din adamıdır.
08:55Hatta öğretmendi, Gazze'de yaşayan.
08:57Onun önderliğinde kuruldu.
08:59Nereden esinlendi?
09:02Müslüman kardeşlerden esinlenen bir ideolojik yapıyla kuruldu.
09:06Bir direniş örgütü.
09:07O dönemde El Fethi, Yasir Arafat'ın öncülüğünde.
09:10Onlar ciddi anlamda İsrail'le mücadele ediyorlardı.
09:13Daha sosyalist, daha Arap milliyetçiliğini savunan bir yapıdalardı.
09:16Fakat Hamas daha İslamcı bir şekilde kimlikle ortaya çıktı.
09:20Ve 87'de birinci intifadın tam başladığı günlerde Hamas bir güç olarak ortaya çıktı.
09:27Çok güçlü bir dönemde değildi.
09:282000'deki Ali Ayşenon'un 30 Eylül 2000'de Mescid-i Aksa'ya yaptığı provokatif baskının ardından
09:35ikinci intifada çıkmıştı.
09:36Ve ikinci intifada da El Fethi yine birinci aktördü.
09:39Yasir Arafat'ın örgütü.
09:41Ve Mervan Barguti gibi önemli liderleri de vardı.
09:45Hemen arkasından da Hamas geliyordu.
09:46O dönemki lideri yine Şeyh Ahmet Yasin'di.
09:48Tekarlık sandalyesiyle felçli bir insandı.
09:51Ve ciddi bir kadrosu da vardı yönetim kadrosu.
09:53Askeri kanadı yine İzzettin Kassam Tugayları.
09:55Onlar da El Fethi'nin hemen arkasından gelen ikinci intifadaya yön veren diğer aktörlerinin başında geliyordu.
10:02Fakat ne oldu?
10:03İsrail ikinci intifadayı, 2000'de yılına başlayan ikinci intifadayı çok sert bir şekilde bertaraf etti.
10:09Ne yaptı?
10:092002'de mesela Yasir Arafat'ın Gazze'de karargahı vardı.
10:12Orası helikopterlerle vuruldu, bombalandı.
10:15Ramallah'ta, mukata bölgesi Yasir Arafat'ın karargahının olduğu, Filistin Yönetim Merkezi'nin olduğu alan
10:21günlerce tanklarla abluk altına alındı ve tanklarla o binaya saldırılar gerçekleştirildi.
10:27Hatta Yasir Arafat o dönemde binanın içerisinde mahsur kalmıştı karanlıkta.
10:32Elinde Mumuş ile de Christian Amanpırat'ta bir röportajı vardı meşhur CNN International televizyonunda.
10:37Ve sonrasında utanç duvarı dediğimiz o duvar örülmeye başladı.
10:40Batı Şere ile Kudüs'ü birbirinden ayıran bir duvar örüldü.
10:44O duvarın inşası başladı.
10:45Dolayısıyla Filistinler izole edilmeye başlandı.
10:47Oradaki örgütler izole edildi.
10:492004 Kasım ayında Yasir Arafat öldü.
10:53Mahmut Abbas o dönem başbakandı.
10:54Filistin devlet başkanı oldu.
10:56Ve 2005 yılında yaz aylarında
10:58Ariel Şoran'ın İsrail başbakanı Gazze'de 700 civarında yerleşimci Yahudi vardı.
11:03Onları oradan çıkarttı.
11:04O Yahudiler hatta çıkmak istemedi derler oradan.
11:05Onları biraz zorla çıkarttı.
11:07Çıkardıktan sonra Gazze abluk altına, tam abluk altına girdi.
11:11Hemen sonrasında 2016 yılının Ocak ayında da bir seçim yapıldı.
11:15Filistin devlet başkanlığının seçimi yapıldı.
11:16Ve o seçimi Hamas kazandı.
11:20Hamas'ın o dönemki liderleri Halit Meşal.
11:22İşte bununki siyasi büro şefi İsmail Heniye yine oradaki önemli aktörlerdi.
11:26İkinci intifadı.
11:27Çünkü Şeyh Ahmet Yasin, Abdülaziz Rantisi gibi isimleri de suikast düzenledi İsrail.
11:30Onları da ortadan kaldırdı.
11:32Hamas daha da güç kazandı.
11:33Yani liderleri ortadan kaldırdı.
11:35Duvarlar örüldü.
11:36Abluk altına alındı.
11:37Ama oradaki etkisi çok ciddi bir şekilde büyüdü.
11:40Niye büyüdü?
11:41Çünkü oradaki Müslüman toplum Mescid-i Aksa'nın işte oradaki koruyucusu olarak ya da işte Kudüs topraklarının koruyucusu olarak oradaki o davanın en önemli öncüsü olarak Hamas'ı kendine daha yakın gördü.
11:55Bir de Hamas, Gazi'de artık devlet yapısını da tamamen kendi eline geçirmiş durumdaydı.
12:01Abluk alanda dolayı.
12:02Bir de oradaki el fethiyle olan anlaşmazlıklardan dolayı dışarıdan gelen yardımlar Hamas'a geliyor ve orada yaşayan 2 milyondan fazla Filistin'de Hamas'ın önderliğinde geçimlerini sağlıyorlar.
12:15Ya da hayatlarını devam ettiriyorlar.
12:18Noktasına geliyor.
12:18Onların koruması altındalar.
12:19Tabi tabi orada Hamas aynı zamanda bir devlet yapısını da kendisi kendi organizatörlüğünde oraya oturtmuş oldu.
12:29Ve tabi ki silahlı yapısını da bu sırada büyüttü.
12:31Sonra ne oldu?
12:322006'daki bazı saldırıları oldu Gazze'ye yönelik.
12:34Abluk'a'nın hemen ardından.
12:362008 Aralık ayında yine Gazze'ye yönelik o geniş haplı saldırı oldu.
12:392009'un Ocak ayının sonuna kadar devam etti.
12:41Daha sonra 2012 Kasım ayında gördük yine bir Gazze'ye saldırı süreci.
12:462014'te gördük 52 gün süren o saldırı süreci.
12:49Daha sonrasında 2021'e kadar bunlar aralıklarla devam etti.
12:542021'de yine yeni çaplı bir Gazze saldırısı gördük.
12:57Bunların arasındaki gelişime dikkat çekmek lazım.
13:00Bu 2006'dan 2021'e kadar gelinen süreçte hep Gazze, hep Hamas konuştuk.
13:06Ve İsrail'in de oradaki baş düşmanı hep Hamas oldu.
13:09Ve Gazze ile İsrail arasında yani Gazze'deki Hamas ile İsrail arasında biz çatışma sürecine tanık olduk.
13:15Bu süreçlerde Gazze ve Hamas kendini sürekli yeniledi ve sürekli geliştirebildi.
13:20Burada da İran'ın payının olduğunu söylemekte fayda var.
13:23Ve gelinen noktada soba borularından atılan roketlerle soba borularından yapılmış roketlerden şimdi uzun menzilli füzelere kadar
13:3320 dakikada 5000 roket atabilen, temin ümiyi aşabilen şaşırtabiliyor.
13:38Böyle bir noktaya gelmiş oldu buradaki Hamas'ın ve İslami cihatın silahlı gücü.
13:43Bu ne yapıyor?
13:43İsrail'e çok ciddi anlamda tedirginliğe sebep oluyor.
13:46Yani İsrail toplumuyla Filistin toplumu arasında bu çatışmaları anlatırken
13:50iki toplum arasındaki psikolojik ve sosyolojik farklılıklara da bakmakta fayda var.
13:55Bir kere İsrail'in silahsal gücüyle Filistin'in silahlı gücü arasında dağlar kadar fark var.
14:01Mukayese dahi edilemez.
14:02Fakat toplum yapılarına baktığımız zaman Filistinlilerin hedef olduğu saldırılarda
14:08100 tane Filistinli ölüyorsa 50 tane bina yıkılıyorsa bu Filistinliler için çok büyük yıkım anlamına gelmiyor.
14:14Karşı tarafa bir roket atılması, o roket havada imha edilse bile ki çoğu imha ediliyor Iron Dome tarafından
14:21o sirenlerin çalıp alarma geçiliyor olması, Tel Aviv'de havalimanının geçici olarak kapatılıyor olması,
14:27caddelerin bir anda boşalıyor olması, alışveriş merkezlerinin bir anda kapanıyor olması,
14:32insanların bir anda sığınaklara gidiyor olması, çocukların okullarına gidemiyor olması gibi
14:36birçok günlük hayatı olumlusu etkileyen görüntü ortaya çıkıyor.
14:42Ve bu İsrail toplumunun alışık olmadığı, istemediği bir durum.
14:45Ve bu durum İsrail'de her zaman için o yönetimsel bir sarsılmaya da yol açabiliyor.
14:50Burada hep hedef Netanyahu soyunlarda hep başbakan, genellikle Netanyahu oluyor.
14:55Yani bir Gazze ile başa çıkamadın, bir Hamas ile başa çıkamadın.
14:58Yani orada İsrail'ler şuna bakmıyorlar, biz bin tane orada Gazze'liyi öldürmüşüz.
15:03Beni Gans daha önceki savunma bakanı, daha önce seçimlerde de yarışmıştı, başbakan yardımcılığı yaptı.
15:08İsrail'in 2014'te savunma bakanıydı ve Gazze'yi ortaçağa çevirdim diyen bir siyasi bakışa sahip olan bir insanydı.
15:16Ama o çok fazla umumlu olmuyor İsrail toplumunu.
15:19Çünkü yani Gazze'yi ya tamamen yok edin, yani Hamas'ı ya tamamen yok edin.
15:24Ya da işte bize bin kişiyi öldürdük, iki bin kişiyi oradan ortadan kaldırdık, imal ettirdik de gelmiyor.
15:29Çünkü o bizim umumumuz olmuyor.
15:31Bizim bir tane siren çaldığında psikolojimizin bozulması, İsrail toplumu böyle bakıyor olaya, İsrail toplumu daha doğrusu geneli böyle bakıyor olaya.
15:39Bu Filistinlerin aslında oradaki en büyük silahı haline geliyor.
15:43Böyle bir durum var, böyle arada iki toplum arasında böyle farklılıklar var.
15:47Çünkü bir taraf sirenden dolayı, siren çalmasından dolayı psikolojisi bozulan ve günlük hayatı olmuşsa etkilenen bir taraf.
15:55Diğer taraf cenazesi olduğunda taziye evi kurup helva dağıtan ve bunu kutlamaya çeviren, niye şehidimiz var İsrail'e karşı şehit verdik diye bunu övüç kaynağı olarak gören bir toplum.
16:10Şimdi şöyle bir haritamız da var. Gazze bölgesi, o hemen İsrail'in biraz daha böyle batı, güneybatı tarafında yer alan bölge.
16:20Oldukça küçük bir bölge, iki milyon kişi yaşıyor dediniz.
16:22Evet, orası çok kalabalık. Nüfus yoğunluğunun yüz ölçüme oranla en kalabalık olduğu bölge, dünyaya hatta.
16:29Gazze ve Batı Şeria, Kudüs bölgesinde daha çok Filistinler bulunuyor.
16:33Kudüs'te bir 304 bin civarında Filistinli var. Batı Şeria'da da iki buçuk milyonun üzerinde bir Filistinli nüfusu var.
16:39Utanç duvarı Batı Şeria ile Kudüs'ü ayırıyor değil mi?
16:42Ayırıyor tabii. O 2000 yılındaki İntifada, ikinci İntifada sürecinde inşaatı başladı ve o duvar hala faal vaziyette.
16:49Oradan Batı Şeria'dan bir Filistinli'nin Tel Aviv'e geçmesinin çok zor olduğunu söyleyebiliriz.
16:54Yani bir ülkeden başka ülkeye geçer gibi kontrollerden geçmek zorunda.
16:57Öyle elini kolunu sağlarak geçemiyor.
16:58Ya da Kudüs'teki, Batı Şeria'daki bir Filistinli'nin Kudüs'e geçmesi de öyle.
17:02Şimdi bu haritada şuna dikkat çekmekte fayda var.
17:04Bak Tel Aviv diyoruz, Yafa diyoruz, Kuzey'de Unfa'ın var, daha yukarıda Hayfa var.
17:08Şimdi bu şehirlerin tamamında, bunlara Filistinler 48 şehirleri diyorlar.
17:13Filistinli nüfusu nerede yoğun? Batı Şeria'da yoğun.
17:15Nerede yoğun? Gazze'de yoğun.
17:16Buralarda yaklaşık 5 milyon Filistinli var.
17:18Ama 1-2 milyon civarında Filistinli de bu İsrail şehirlerinde yaşıyor.
17:21Onlar 1948 yılında devlet kurulduktan sonra bölgeden ayrılan Filistinliler var.
17:27Büyük bir kesimi Ürdün'e, Lübnan'a, Suriye'ye gittiler.
17:29Bugün hala orada mülteci olarak yaşıyorlar.
17:31Bir taraftan da orada kalanlar var.
17:32O kalanların, bugüne baktığımız zaman çocukları, torunları, İsrail vatandaşı oldular.
17:37Zaten işte İsrail kabinesinde de Filistinli, daha doğrusu İsrail parlamentosunda her dönem için Filistinli asıllı milletvekili görebiliyoruz.
17:44Hatta geçtiğimiz zaman bu Netanyahu'dan önceki hükümeti kurulmasını sağlayanlar da yine oradaki Filistinli vekillerin oyları olmuştu.
17:55Buradan baktığımız zaman orada 2 milyon civarında bir Filistin nüfusu var.
17:58İsrail onları Arap vatandaşlar diye tanımlıyor.
18:01Bu, 2021 yılında Ramazan ayındaki İsrail-Gazze saldırıları sürecinde biz şuna tanık olduk.
18:08O 2 milyon Filistinli'nin yüzlercesi Unfam'da, Yafa'da, Hayfa'da, Berçaba'da sokaklara döküldüler ve İsraillerle çatıştılar.
18:17O Mayıs ayında, 2021 Mayıs-Haziran aylarındaki o süreçlerde bunları çok sık gördük ve o İsrail toplumunda ciddi bir şok etkisi yapmıştı.
18:27Yani orada iç içe yaşadıkları Filistinlilerin, onların Arap diye tanımladıkları Filistinlilerin Gazze'deki Hamas gibi kendilerine oradaki saldırgan tavırlarının olması ki İsrailler de aynı şekilde karşılıklar verdiler ve birçok kez oradaki caddeler savaş alana döndü.
18:43Filistinlilerle İsrail'in arasındaki çatışmalara sahne oldu. Bu olan bir şey değildi. 2021 yılında bu ilk kez olmuştu.
18:50Şimdi, bugün yine ilk kez olan şeyler var. Bu sefer Gazze'deki Filistinliler paramotorlarla ya da işte karadan bir şekilde oradaki duvarları aşıp İsrail tarafına geçmişler.
19:00Bu Batı Şeria'daki Filistinlileri tetikleyecek bir durumdur. Kudüs'teki Filistin nüfusunu az da olsa onları tetikleyecek bir durumdur.
19:09Ve İsrail için asıl alarm noktası İsrail şehirlerindeki Filistin asıllı İsrail vatandaşlarını da 2021'de olduğu gibi tetikleyecek bir durum haline gelebilir.
19:19O yönden İsrail'deki bugün o geniş çaplı alarmın sebeplerini tüm bunlar olarak sıralayabiliriz.
19:25Yani sadece paramotorlarla oraya geçilmiş olması ya da sadece Gazze'den Hamas'ın roketlerinin İsrail tarafına atılıyor olması değil.
19:33İçeride de ciddi anlamda bir Filistin nüfusu var. O Filistin nüfusunun da yine İsrail için bir anlamda teyit olduğunu söyleyebiliriz.
19:39Çünkü Hamas her ne kadar Gazze'de merkezi olarak Gazze'de yapılan bir olsa da Filistin'in tamamında etki gücüne sahip olan bir örgüt.
19:47Bunu da hesaba katıyor İsrail. İsrail bunları bilmiyor mu? Biliyor tabii ki.
19:51Bunlarla ilgili önlemleri var mı? Tabii ki var. Yıllardır da bu önlemleri çok iyi alıyorlar, çok iyi çalışıyorlar.
19:56Fakat bugün genel noktada bir zahifiyetinin olduğu da İsrail basınında sabahtan itibaren okuduğumuz zaman karşımıza çıkan bilgiler arasında.
20:03Onlar da burada bir güvenlik zahifiyetinin olma ihtimalini en ön planda ortaya koymuşlar.
20:08Çünkü bu insanlar nasıl buraya geçtiler? O kadar güvenlikli bir bölge.
20:12Nasıl İsrail tarafına, Sıderet şehrine nasıl geçtiler diye bunu sorguluyorlar doğal olarak.
20:17Bu tabii Netanyahu'yu da zor durumda bırakacak olan bir şeydir.
20:20Söylediğim gibi yani Netanyahu...
20:21Genel olarak şöyle bir kanı var. Siz o kanıda değilsiniz anladığım kadarıyla.
20:24Yani bu saldırı Hamas, Netanyahu'nun tabiri caizse ekmeğine yağ sürdü.
20:31Netanyahu'ya yönelik bir eleştiri vardı.
20:34Bu yargı reformundan dolayı ciddi sıkıntılar içerisindeydi.
20:37Ama Netanyahu bana göre şu an daha da zor bir sürecin içerisine girebilir.
20:41Çünkü dediğim gibi Gazze'ye yönelik geniş çaplı operasyonlar sonucu ne olursa olsun
20:48İsrail buradan ya daha doğrusu Netanyahu buradan oradaki problemi tamamen çözemeyecek.
20:54Oradaki problemi tamamen çözmesi için İsrail penceresine bakıyorum.
20:57Oradaki Filistinli bütün silahlı yapıların tamamen bitirilmesi gerekiyor.
21:02Onu bitiremediği sürece oraya girip hava operasyonuna başladılar.
21:06Yarın öbür gün kara operasyonunu da yapsalar.
21:08Onlar da kayıpledecek.
21:09Çünkü İsrail de kayıpledecek olası bir kara operasyonunda.
21:12Karşı tarafa yani 10 bin Filistinli'yi orada öldürürsel ki daha önce yaptıklarında
21:154-5 bin Filistinli'yi orada öldürdüler.
21:17Yine bir şey olmadı.
21:18Bu kez 10 bin tane de öldürseler ya da şehri tamamen de yıkseler
21:21yine o sorunu tamamen çözmüş olmayacaklar.
21:24Bu da İsrail toplumunu hiçbir şekilde rahatlatmayacak.
21:28Sürekli olarak bir tehdit altında yaşayacaklar.
21:30Tabii ki o tehditini şu an daha fazla görüyorlar.
21:33Yani paramotorlarla oraya geçiyor olması bakın daha önce ne yapıyorlardı?
21:362020 yılında o sınıra kadar gelip uçan balonların ucuna molotoflar koyup
21:41ya da işte küçük patlayıcılar böyle çatapatlar olur ya küçük havayişecekler
21:44onları yerleştirip onları fırlatıyorlardı.
21:46Karşı taraftaki tarlaları yakıyorlardı.
21:49Onlar sadece uçan balonlar gidiyor oraya düşüyor bir yere ve bir tarlayı tutuşturuyor.
21:53Tarladaki ürünleri tutuşturuyor.
21:54Şimdi iki görüntülerde mesela o görüntüleri de arkadaşlarımız ekrana verebilirlerse
21:57bir drone ile birlikte ucuna bağlanan bomba tankı imha ediyor.
22:01Bu aslında Hamas ile İran arasındaki ilişkiyi de gösteriyor.
22:05Tabii ki.
22:06Çünkü İran gidip bunları oraya kargoyla sipariş olarak göndermiyor tabii ki.
22:09Ukrayna'da da gördük yani o silahları ya da o drone'lu saldırıları İran ya da işte
22:15Rusya vesaire falan İran tarafından gönderiliyor.
22:18Benzer bir durum da söz konusu.
22:20Burada İran Gazze'yi ve daha doğrusu Hamas'ı yani silahlı olarak finansal olarak
22:27destekliyor.
22:28O silahları direkt İran aldı oraya paketler gönderdi ya da işte İranlılar oraya gelip
22:32de bunları silahları yapmasın öğretiler falan gibi bir durum tabii ki değil.
22:35Ama oradaki İslami Cihat ve baş aktör Hamas'ın bugün gelinen noktada destek olarak
22:44en büyük aldığı destek gücü adres olarak söyleyelim İran olduğunu net şekilde
22:50söyleyebiliriz.
22:50Savaş gücü var yani kişisi Hamas'ın yani 10 bin, 20 bin, 40 bin, 50 bin.
22:57Ya şimdi baktığın zaman oradaki silahlı yapılar yani sürekli yeniliyorlar kendilerini.
23:02Yani o nüfus orada gidip de işte tabii ki orada okuyan ya da kendini yetiştirip
23:08bir şekilde üniversiteye giden, yurt dışına giden Filistinler de var ama hani genel anlamda
23:13baktığın zaman küçücük bir alanda abluk altında kalmış Filistinler ve oradaki de Hamas'ın
23:18da bir finans gücü.
23:20Onların orada, çünkü o insanların orada barınmak zorunda, yaşamak zorundalar.
23:24Hani o gücü aldıkları yer Hamas.
23:25Dolayısıyla direktman bir bağ oluşuyor.
23:27Ve o bağ oluştuğunda bir de Filistinlerin çok fazla motivasyonuna ihtiyacı yok.
23:31Yani işgal dedin miydi zaten en büyük motivasyon oluyor.
23:34Yani Mescid-i Aksa'yı onlar göremiyorlar mesela.
23:36Kudüs'e gidemiyorlar.
23:37Hiçbir zaman gidemiyorlar.
23:37Yani 40 yaşın üstündeki Filistinlerin, hatta 40 yaşın altındakilerin tamam mı,
23:4240 yaşının da biraz üstündekilerin neredeyse büyük çoğunluğu hayatları boyunca
23:45Mescid-i Aksa'ya hiç gitmemişlerdir, görmemişlerdir.
23:48İki saatlik mesafeli olması lazım.
23:49Bu zaten doğal bir motivasyon kaynağı.
23:50Bu zaten doğal motivasyonlar yani.
23:51O doğal motivasyonlar olduğu sürece tabii ki Filistinlerin o silah güçleri olmasa da
23:57silahlı güçleri yani insan olarak güçleri eğitime tabi tutulduktan sonra
24:02İsrail'in başına bir problem haline gelmeye devam edecektir.
24:06Şimdi Hamas-Aksa tufanı saldırısını başlattı.
24:10Demir kılıç operasyonuyla İsrail yanıt veriyor.
24:13Ne olacak şimdi?
24:14Ben ne olacağını söylemiyorum.
24:15Bugün biraz bak bir sürü saldırı.
24:17Bazı şehirlerini ele geçirdi yani Hamas militanları.
24:20E ne olacak?
24:20Yani ele geçirme olarak niye mi istediler?
24:23Öyle İsrail basını boy gösterdiler.
24:25Gördiler, sokaklarda.
24:26Zaten Hamas'ın amacı var.
24:27Yani Hamas bir yerde İsrail'in tepesine, kenarına kadar, yanına kadar yaklaşıp
24:32ona o korkuyu yaşatmak.
24:33İşte onu yaptı şimdi.
24:34Yoksa o şeyleri falan ele geçiremezler.
24:36Şimdi bakın bu kadar saldırı saydık.
24:38Bak 2006'dan itibaren.
24:39İkinci intifadeyi kenara bıraktım.
24:40Gazze'ye canlı görüntüler varsa onu da verelim arkadaşlar ekranına.
24:43Orada da çünkü sürekli olarak bir hava saldırısı söz konusu herhalde.
24:46İkinci intifadeyi bir kenara bıraktım.
24:48İkinci intifade 2004 yılında da sona ermişti.
24:512006'dan itibaren bugüne kadar bak 2006, 2009, 2012, 2014.
24:55Şu anda vuruluyor mesela Gazze.
24:576-7 tane geniş çaplı çatışma süreçleri yaşandı.
25:01İsrail'in bu kaçıncı operasyonu Gazze'ye yönelik.
25:03İsrail bunların tamamında ateşkesle birlikte bir uzlaşıya vardı Hamas'la.
25:10Şimdi Hamas her seferinde zafer ilerleder.
25:12Bu ateşkeslerin tamamında zafer ilerleder.
25:14İsrail'de der ki biz de burayı bu adamları kaç tane işte bin tanesini imha ettikler.
25:21Onlarla bilen çoğunlarlar.
25:22Evet doğru gerçekten ciddi anlamda orada yıkımlara ya da imha yola çarıyor.
25:26İsrail'in siyali gücü.
25:27Biz konuşurken bile şu anda 3 noktada dumanlar yükseliyor yani.
25:29Tabii ki bombalanacak.
25:30Onlar gayet yani şu an bu gelinen süreçte olacak şeyler yani.
25:34Hiç sürpriz değil.
25:35Defalarca yaşandı.
25:36Ama ne oldu?
25:37Hiçbir tanesinde Filistinler somut olarak bak somut olarak bir şey kazanmadılar.
25:43Ne kazandılar?
25:43Siyasi güç.
25:44Ya da işte İsrail'e karşı tehdit olduklarını biraz daha kabul ettirdiler.
25:48İsrail'e karşı bir direnme gücü.
25:50Biz buradayız.
25:51Bunu kabul ettirmiş oldular.
25:52Ama gidip de yani Mescid-i Aksa'nın kapısındaki İsrail polisi nöbet tutuyor.
25:57Onu kaldırabildi mi?
25:58Kaldıramadılar.
25:59Ya da işte işgal altındaki topraklar işgali kaldırabildi mi?
26:03O işgaldeki topraklardan bir metrekare alabildi mi?
26:06Alamadı.
26:07Hatta aksine daha da büyüdü.
26:08Ya da Gazze'deki abluka.
26:10Daha da sertleşti.
26:11Tabii daha da sertleşiyor.
26:12Yani baktığın zaman Filistinliler ben hani yönetimsel olarak söylemiyorum.
26:16Yani örgütsel olarak söylemiyorum.
26:18Örgütsel politika olarak söylemiyorum.
26:19Filistin toplumu adına onların hani orada 7 milyon Filistinli vatandaşı yaşıyor.
26:257 milyon Filistinli yaşıyor.
26:27Yani o insanların kazancı olarak ne çıktı ortaya?
26:31Güvenlik mi?
26:32Daha mı iyi bir güvenlik?
26:33Ya da daha mı fazla bir özgürlük falan?
26:35Dağımır bir refah.
26:36Bunların hiçbir tanesi olmuyor.
26:37Yani o yüzden diyorum somut kazanım yok diye.
26:39Yoksa tabii ki örgütsel anlamda yönetimsel anlamda işte Filistinliler direnç gösteriyorlar.
26:44Ve o direnci bir şekilde İsrail'e kabul ettiriyorlar.
26:47Bakın biz de böyle direniriz.
26:48İsrail'de geliyor onlarla masaya oturuyor ve ateşkes yapıyor.
26:51Bu Filistin örgütsel mantığında bir kazanımdır.
26:55Ama vatandaşa ne faydası var?
26:57Hiçbir tanesi de faydası olmadı.
26:59İsrail'e ne faydası oluyor bunların?
27:01İsrail'de her seferinde daha fazla orada kim biriktiriyor ve daha fazla oradaki kendine yönelik eylemlerin,
27:10saldırı aktivitelerinin daha fazla önünü açabilecek sonuçlar doğurabiliyor bunlar.
27:17Burayı tamamen bitiremiyor çünkü.
27:18Şimdi buradan baktığın zaman ne oluyor?
27:20Mesela 1973 Yom Kipur savaşı, Arap-İsrail savaşı.
27:24O dönemde bugünkü arasında biraz benzerlikler de var.
27:26Yom Kipur savaşı ile Mısır ve Suriye ordusunun Golan üzerinden,
27:32İsrail'e bu kez Golan üzerinden sızmalarıyla başlamıştı.
27:35O süreç ne yaptı?
27:36İsrail darmadağın etti onları.
27:38Ama ne oldu?
27:39Amerika Birleşik Devletleri'nde İsrail'in güvenlik anlamında ve silah anlamında bağımlılığı daha fazla arttı.
27:45Ve arkasından da bir enerji krizi, Orta Doğu'da ve dünyayı saran bir enerji krizi,
27:50Suudi Arabistan'a uyguladığı ambargo nedeniyle bir enerji krizi baş gösterdi.
27:54Şimdi bak bugün bu çatışmalar, tabii ki yani Filistin ile İsrail arasındaki mesele bütün Müslümanların meselesidir.
28:01Bunda hiç problem yok.
28:04O meselenin mutlaka Sulh yoluyla bir şekilde çözülmesi gerekiyor.
28:07Bir şekilde.
28:08Bana göre çok zor.
28:09Kaç yıldır çözülmemiş.
28:11Çok zor onu çözmek.
28:12Hakikaten çok zor.
28:13Yani İsrail'in içerisindeki fraksiyonlara çok farklı sesler var.
28:17Çok farklı yapılar var.
28:18Onların da orada birlik olamamışı.
28:20Filistin ile de aynı şekilde birlik olamamışı.
28:22Yani Hamas'la İslami Cahit diyoruz.
28:23Öbür tarafta Elif Eti var, Mahmut Abbas var.
28:25Bambaşka, bambaşka kafada yapılar bunlar.
28:28Bambaşka kafadalar.
28:31Buradan baktığın zaman orada bir uzlaşının olması, yani bu işin uzlaşıyla çözülmesi çok zor.
28:37Savaşla çözülüyor mu?
28:38Çatışmayla o da çözülmüyor.
28:39Filistinler daha fazla canları yanıyor bu işte.
28:41Ve hep bir anlamda özgürlük ya da toprak diyoruz ya, onları da kazanamıyorlar.
28:48Peki burada ne oluyor?
28:49Burada bir denklem var.
28:50Bugün içerisinde bulunduğumuz Orta Doğu'da ve Doğu Akdeniz'de son 3 yıldır böyle ilmik ilmik işlenen bir denklem var.
28:56Bak bu denklemin aktörleri kim?
28:58Süde Arabistan, Birleşik Arif Emirlikleri, Katar, Körfez ülkeleri.
29:02Öte taraftan İsrail, öte taraftan Mısır.
29:04Ve hatta Libya'yı da sayabiliriz bu denklemin içerisine.
29:07Hani Ürdün, Lübnan'ı koymuyorum.
29:08Ve Türkiye.
29:09Şimdi böyle bir denklem var.
29:10Bu denklem Orta Doğu ve Doğu Akdeniz'de işte güvenlik olsun, ticaret olsun, ticaret yolları olsun, enerji.
29:17En önemlisi enerji.
29:19Ve enerjinin transferi, enerji yolları noktasında bir denklemleri var.
29:24Ve hassas bir denklem.
29:25Şimdi bu çatışmalar, Orta Doğu'nun tam kalbindeki bu çatışmalar ya da bu gerginliğin silahlı olarak devam ediyor olması, bir savaş noktasında bir savaş alarmı verilerek devam ediyor olması o hassas denklemi sarsar.
29:37Peki buradan kim ne elde eder?
29:40Çok açık konuşayım.
29:41Bu denklemin içerisinde olmayan kim varsa buradan kazançlı çıkacak kişi ya da ülke, devlet onlardır.
29:49Buradan baktığımız zaman o denklemin içerisinde olmayan gücümüz İran olduğunu görüyoruz.
29:54İran bu denklemin içerisinde değil, Doğu Akdeniz denklemin içerisinde değil, Orta Doğu'daki bu saydığımız aktörler, Kölfez ülkeleri, Mısır, İsrail, Türkiye bunların 3 yıldır oluşturduğu yapının içerisinde değiller.
30:07Şimdi baktığın zaman içinde olmadığın bir denklemi ne yaparsın dışarıdan olmasını istemezsin.
30:12Elinden de bir şey geliyorsa onu bozmaya çalışırsın, sarsmaya çalışırsın.
30:16Bu anlamda böyle bir çatışmanın Filistin'e, Filistin'e yani güç olarak, yani İsrail karşısında bir güç olarak tabii ki elbette koyuyorlar bir güç ortaya, biz direniyoruz diye.
30:27Ama Filistinli'ye bir faydası yok.
30:29Sonuç getirmesi zor.
30:30İsrail'e de bunun bir faydasının olmadığını daha önceki bu operasyonların tamamında da gördük.
30:36Amerika'ya daha çok bağımlılık güvenlik noktasında ve denklemin sarsılması, orada bir süreç başladı 3 yıldır, pandemiden sonra bir süreç başlatıldı.
30:45Ve o sürecin sarsılma ihtimalinin bu savaş, bu çatışma ortamı büyürse artacağını söylemek mümkün.
30:54Önümüzdeki günlerde daha çok konuşacağız gibi görülüyor.
30:57Haber Global Genel Yeni Yönetimini Taha Dağlı çok teşekkürler yayınımıza katıldığınız için, değerli görüşleriniz için.
Önerilen
1:06:31
İlk yorumu siz yapın