Bilim dünyası, Atlantik Okyanusu’ndaki hayati öneme sahip Körfez Akıntısı’nın (AMOC - Atlantik Meridyenel Devrilme Sirkülasyonu) bu yüzyıl içinde tamamen çökebileceği uyarısında bulundu. Çin Bilimler Akademisi ile San Diego’daki araştırmacıların ortak çalışmasına göre, 1000 ila 2000 metre derinlikte ölçülen olağanüstü sıcak okyanus suyu, sistemin zayıfladığına dair “tehlikeli bir parmak izi” taşıyor. https://haberglobal.com/dunya/dunya-bir-anda-buz-mu-kesecek-490531
00:00Resmi The Day After Tomorrow, yani yarından sonra filmini herhalde ben 7-8 kez sonra izlemişimdir.
00:05Ben izlemedim yani.
00:06İçinde bazı bilme aykırı, filmi biraz da senaryosuna uygun hale, biraz daha macera, biraz daha heyecan katmak için biraz fizik ve metodoloji kurallarına aykırı şeyler olsa da içerisinde aslında önemli, iyi bir mesaj veren bir filmdi.
00:25Film işte ani bir şekilde, çok böyle saniyeler seviyesinde sıcaklıkların düşüşünden bahsediyordu.
00:33Ani böyle mini bir buzul çağına geçişi anlatan bir filmdi.
00:40Neyse, filmin detayı değil, buradaki bahsedilen amok yani bu işte Atlantik Meridyonel devrilme sirkülasyonu diye çevirdiğimiz bir şey var.
00:55Deniz akıntısı var, en büyük yani aslında bu Atlantik'teki akıntıların toplamanın bir hareketi bu.
01:02Bu neyi sağlıyor?
01:04Bunun sağladığı şey şu, ısıyı dağıtan ve denizden hem sıcağı azorbe edip denizin içerisine katan,
01:16hem de kuzey ve güney arasındaki oksijenlenmeyi, deniz yaşantısını dengeleyen bir hareket.
01:22Bu da tabii bu bir akıntı oluşturduğunda iklimleri de değiştiriyor.
01:27İşte Gulf Stream gibi örneğin İngiltere, İngiltere'nin enlemsel bazda baktığımızda böyle Rusya, Moskova gibi böyle anormal kışlar geçiriyor olması lazım.
01:36Ama bizim gibi böyle daha biraz daha yumuşak bir kış iklimi içerisinde.
01:42Neden?
01:42İşte Gulf Stream denizden ılık suyu taşıyor.
01:45Bir bölgeye ılık su gidiyorsa orası yumuşuyor iklimi ama oraya soğuk su gitse iklimi sertleşecek.
01:52Bunun gibi o amokun çökmesi denen halisi ya da durması denen halisi iklimleri değiştirebilecek ani bir şekilde ya da çok hızlı bir şekilde diyelim.
02:02Değişimine neden olabilecek bir hareket bu.
02:06Onun da şeyi şu denizin üzerinden bir akıntının şeye doğru gittiğini düşün güneyden kuzeye doğru gittiğini düşün.
02:14Orada soğuyor sonra su aşağı doğru ağırlaşınca çökmeye başlıyor.
02:19Sonra kuzeyden tekrar güneye doğru dönüyor ve bir sirkülasyon başlıyor.
02:23Denizin içerisinde ve yüzeyinde yani bir su akıntısı bu.
02:27Ama buzulların erimesi kuzeydeki suyun tatlılık tuzluluk sıcaklık soğukluk oranını değiştirip suyun çökmesini engelliyor.
02:39O çökme engellenince güneyden gelen su nereye gidecek gidemiyor bir yere o dönüşüm durmaya başlıyor.
02:45Durduğu anda da o sirkülasyonun yaptığı bütün etkiyi iklimsel değişiklik deniz canlılarına oksijen taşıma orayı canlı tutma asit oranını dengeleme bütün dengeyi bozuyor.
02:56O nedenle AMOK'un uzunca bir süredir takibi var ve belli bir yavaşlamaya geldiği düşünülüyor.
03:04Ama tabii ki bu çok dikkat çekici bir mevzu.
03:08İklim değişikliğinin burada çok ciddi bir etkisi var buzulların erimesinin.
03:11Çünkü 1980'lerden bu yana buzullar ana kütlesinden %40 yaklaşık kaybetti.
03:19Yani düşünsene Sümeyye yani milyonlarca on binlerce yıldır orada duran buzulu sen 50 yıl içerisinde ya da 45 yıl içerisinde 50 yıl içerisinde şey yapıyorsun.
03:30Yani %40'ını yok ediyorsun.
03:33Çok ciddi bir kayıp.
03:35Dolayısıyla buna bağlı olarak da denizlerdeki akıntı bozuluyor.
03:39Bu da iklimleri belirliyor.
03:41Tabii Avrupa'nın ikliminin değişmesi demek sadece Avrupa'nın ikliminin değişmesi demek değil.
03:46Bizim etkilenmemiz demek.
03:47Rusya demek.
03:48Asya demek.
03:49Yani atmosfer böyle bir canlı organizma gibi hareket ediyor.
03:54Öyle hani bir yeri değişti orada bir hareket var diye bütün iklimleri bütün her yeri etkiliyor.
03:59Dolayısıyla Kuzey Yarımkürede ciddi oranda olmak üzere etki yapabilir.
04:03Ama tabii bu bahsedilen on binlerce yüz binlerce yıla göre meydana yören oransal olarak büyük bir mevzu.
04:13Yoksa bir anda duracak bir mevzu değil bu şu anda.
04:17Ama işaret veriyor olması önümüzdeki onlarca yıl için bir potansiyel risk taşıyor demek.
04:23Dünya böyle bir durum bilmiyorum anlaşıldım ama çok genel geçer bir konuşu olabilir ama.
04:30Çok karışık bir şey ama anlamayın eminim seyircilerimiz için de yani söylediğin o son cümle çok önemli.
04:34Dünyanın bir ucunda olan bir meseleyi niye konuşuyoruz ki biz diye bakan birilerinin bakar ki var.
04:40Belki zaman zaman biz de soruyoruz ama söylediğin gibi çok canlı bir organizmadan bahsediyoruz.
04:45Yani bize kilometrelerce ötede yaşanan bir olayın bizi nasıl etkileyeceği ve sirayet edeceğini unutmamak gerekiyor.
04:52Keza burada yani İzlanda varoluşsal bir tehdit demiş belki işte alarm seviyesine getirmiş meseleyi diyelim ki bize ne deyip geçemiyoruz değil mi?
05:02Bunu bir iyice benimseyip halletmek lazım zihnimizde.
05:06Şöyle söyleyeyim mesela Gronland bize ne mesafede ama Gronland'da bir basınç blokajı bir basınç blokajı oluşuyor.
05:13Ve bir kışı kapsıyor oradaki blokaj bizdeki kışı ortadan kaldırıyor.
05:18Bize kış gelmiyor.
05:19Yani Gronland blokajı güçlü olduğu yıllarda biz geçmiş olsun kışımız yok.
05:27Hani kar yağmadı bu senede karı göremedik falan diyoruz ya bu mudur?
05:32Dediğimiz zamanlarda sıklıkla mesela bu tür zamanlarda sıklıkla Gronland blokajı meydana geliyor.
05:40Mesela İskandinav blokajı var Gronland blokajı var bir dolu blokajlar var.
05:45Ya da şey işte polar vortexden kutup girdabından bahsediyoruz.
05:49Bu girdabın güçlü olması.
05:51Kutuplarda meydana gelen bir hareket mesela ama bütün kuzey yarın freninin kışını belirliyor.
05:58Bir yerdeki blokaj, blokajları şöyle düşün Sümeyye trafik polisi gibi düşün.
06:03Kendisi bir yerde bir set oluşturuyor.
06:06Önündeki hava akımına diyor ki sen buradan aşağı in diyor.
06:09Orayı tutuyor arkasını öyle düşün.
06:10Güçlü bir kişinin böyle bir arkadaki grubu tuttuğunu düşün.
06:14Sana diyor ki geç trafik polisinin durdurduğu gibi.
06:18Şimdi Gronland üzerinde meydana gelen bu hareket oradaki bir trafik polisi gibi duran yüksek basınç önündeki soğun kuzeyden güneye akmasını sağladığında
06:28o soğuk Avrupa'ya gidiyor.
06:30Bize doğru gelemiyor çünkü onun hemen önünde Avrupa var.
06:34Ama biraz daha ileri gidip o havayı tutuyor olsa yerinde bu sefer soğuk hava bize doğru akıyor olacak.
06:42Dolayısıyla çok ince şeyler var.
06:44detaylar var.
06:47O blokajların kilometrelerce dünyanın öbür tarafında oluşan bir hareket bize soğuğun gelmesine engel olabiliyor.
06:54Ya da bize kadar gelmesine engel oluyor.
06:56Bir yere kadar akıyor ama bize kadar gelemiyor.
06:59O nedenle biz de zaten bu kış içinde bilhassa o blokajları takip ediyoruz.
07:03Ve korkumuz bu sene biraz Gronland blokajının baskın olacak olması.
07:10O da Batı Avrupa'yı, İngiltere'yi, Almanya'yı, Fransa'yı.
07:13Kış kışı yaşayacak mıyız?
07:16Ya şimdi bizim yaptığımız tahminlerimizle yayınlarda da birçok kez bunu konuştuk istiyorsan tekrarlayalım bir daha.
07:24Şimdi burada kışa dair beklenti yüzde altmış, şimdi iki tane senaryomuz var bu kışa dair.
07:33Yüzde altmış baskın senaryo diyor ki ortalama sıcaklığımız normalin bir buçuk derece kadar üzerinde olacak.
07:40Ve yağışlarımızın büyük çoğunluğu kar şeklinde değil yağmura daha eğilimli olacak.
07:46Yani Anadolu'nun özellikle yağmurlu gün sayısı genel ortalamasına göre biraz daha yüksek,
07:52karlı gün sayısı biraz daha az olacak diyor.
07:54Ama yine yüzde altmışlık ve yüzde otuzluk iki tane baskın senaryonun ikisi de bir şekilde Anadolu'nun da kar göreceği,
08:04hatta batı bölgelerin bile en az bir kez karlı bir sistemle karşılaşma ihtimalinin yüksek olduğunu söylüyor.
08:13Bu yüzde altmışlık senaryo, yüzde otuzluk daha küçük senaryoda biraz daha sert bir kış öngörüsü var.
08:19Dolayısıyla biraz daha sert kış öngörüsü de tutsa, yüzde altmış iki derecelik sıcaklığın yüksek olduğu ihtimal de tutuyor olsa,
08:28yani topladığımızda yüzde doksan ihtimalle bir şekilde kuvvetli ya da zayıf batı bölgeler bu sene, bu kış en az bir tane karlı sistem görecek.
08:37Yani beklenti bu.
08:39Biraz daha Avrupa için de bizim için de soğukların biraz daha erken gelme ihtimali var.
08:46Aralık 20 itibariyle Avrupa'ya bir soğuk iniyor.
08:50O artık bize gelir mi?
08:53Doğu Avrupa'da kalır mı?
08:54O blokaj, Grönland blokajı, o soğukların hepsini götürüp batı Avrupa'ya mı yağar?
08:59Onu takip edeceğiz.
09:01Ama bir, kışın biraz daha erken gelişi.
09:04İkincisi, en az bir tane sistemi batı bölgeler dahil olmak üzere karlı sistemi görme ihtimali var.
09:11İşte zaten bu sene de biraz erkence geldi şu anda içinde bulunduğumuz soğuk batı bölgelerde yağış eksiği sebebiyle hava iyi gidiyor.
İlk yorumu siz yapın