Kayseri'de 'Bit Pazarı' olarak kullanılan alanın altından Roma Dönemi'nden kalma hipodrom çıktı. Bölge Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 3. Derece Arkeolojik Alan ilan edildi.
02:37Peki neden böyle bir şeye ihtiyaç duymuşlar? Böyle bir şeye büyük törenler yapmak için, seferlere çıkmadan önce orduyu bu noktada sefere alıştırmak için, alkışlamak için, sefer dönüşünde eğer bir zafer varsa bunu kutlamak için.
03:01Bazen ritüeller yapılmış, bazen işte bazı dönemlerde vahşi hayvanların burada dövüşmesine müsaade edilmiş.
03:12İşte herkesin bildiği bu gladiyatörlerinin dövüşmesi vs. var ama genellikle atların yarıştığı, grupların yarıştığı, geçit törenlerinin olduğu, bazen zemininin düz, bazen işte kod farkı kullanılarak,
03:35çeşitli geometrilerde veya mimarilerde karşımıza çıkan ama genelde düz olan etrafı yükseltilmiş duvarlar veya oturma mekanları ile yükseltilmiş bir yapı.
03:51İmparator var bu noktada, onun önünde yarışlar başlıyor, işte onun önünde tekrar bitiyor.
03:58Genellikle hani bunlar hep genel kültür, bilimsel genel kültür şeyleri, bilgileri.
04:04Genellikle yedi kez bu yarışlar etrafta dolaşmayı görüyoruz.
04:11İşte yedi tane büyük gezegene atfen bu yapılıyor.
04:14Bu yarışlardaki gruplar bazen işte aristokratlar, işte askerler vs. arasında olmakta, bunlar da kendi içerisinde yarışmakta.
04:24Bir nevi işte imparatorluğun alışkanlıklarını gösteren kültürel bunlar simgeler olmuş oluyor.
04:34Biraz önce söylediğim gibi burası Kayseri'de bir pazar olarak bilinen Beştepe'ler mevkiindeyiz.
04:46Hali hazırda her hafta pazar günü hemen hemen yılın bütün pazarlarında yaskış demeden burada bu pazar kurulmakta.
04:58Yedekim tarihinde Kayseri Koruma Bölge Kurulu'nun teklifiyle hazırladığı rapor istikametinde burası 3. derece arkeolojik sitalanı olarak tescil edilmiş durumda.
05:15Daha öncesinde tabi buranın hava fotoğrafları 1950'li 60'lı yıllara ait hava fotoğraflarının varlığını biliyoruz.
05:30Bu konuda sosyal medyada bazı basın yayın organlarında bu konuyla ilgili bilgilendirmeler de yapılmış Kayserliler tarafından buna da rastlayabiliriz.
05:44Tabi 50'li 60'lı yıllarda veya daha öncesinde hava fotoğraflarında şehrin birçok noktası çok iyi gözlemlenebilmekte bu kadar yoğun bir yapılaşma da yok.
05:56İşte çok belirgin bir şekilde burada işte Doğu Batı genelde aksında olan bir hiperdrom yapısının varlığı daha önceki Kayseri'yi ziyaret eden gezginlerin de belirttiği bazı noktalar ile örtüşüyor.
06:16Yani bunlar kimler örneğin işte Charles Textile özellikle var.
06:22Bernard Akis'in işte 1900'lü yılların başında Kayser'deki işte hamam burada, surlar burada, hiperdrom burada dediği bir harita var.
06:36Bu harita üstünde de hava haritalarıyla çakışması sonucu, overlap yapması sonucu bu kesinleşmiş oldu.
06:44Tabi zaman içerisinde burası farklı amaçlar içinde kullanılmış durumda.
06:49İşte yapılaşmalar olmuş bir dönem işte hani boş olduğu için ve uygun olduğu için, şehirden de uzak olduğu için, terk edilmiş bir yer olduğu için,
07:00o günkü şartlarda belki şehre de çok uzak olduğu için bir miktar belki çöp dehanı dökülmüş.
07:07Daha sonra bu işten vazgeçilmiş zaten modern yöntemler kullanılmakta.
07:14Dolayısıyla Kayser'deki bu yerin varlığı kurul kararıyla tescil edilmiş oldu.
07:22Tarihleme noktasında tescil fişinde herhangi bir tarih söylemiyor.
07:26Söylemiyor ama biz Roma dönemine ait olduğunu biliyoruz.
07:30Kayseri'nin Roma'ya katılışı, isminin Kaserya olması ne zaman olmuş ise muhtemelen o tarihten sonra bu hipodromda yapılmış olması gerekiyor.
07:43Yani çok genel olarak bunu söyleyebiliriz.
07:45Peki neden burası diyebilirsiniz?
07:49İşte Strabon'dan itibaren biliyoruz ki şehrin yerleşmeye elverişli en uygun yeri bu tepe.
07:58Yani bu beş tepeler dediğimiz yerler.
08:01Neden?
08:01Çünkü aşağısının yerleşmeye çok uygun olmadığını, sulak olduğunu, bataklık olduğunu, çok güvenli olmadığını, sıkma vesaire tehlikesinin olduğunu biliyoruz.
08:12Dolayısıyla şehre hakim bir yere yerleşmek gerekiyordu.
08:17Burası da şehre hakim.
08:19Yani adı üstünde zaten tepe, beş tepe adını veriyoruz.
08:22İlk mescit, ilk caminin işte Battal'da olması da tesadüfü değil.
08:25Bu kale surlarının burada olması da tesadüfü değil.
08:29Bununla beraber burada başka ne olabilir?
08:33Kayseri bağlamında da şunu söyleyebiliriz.
08:36Tabi hipodrom gibi bir mimari yapı inşa edildiği zaman etrafında bir saray da olması gerekiyor.
08:50Yani örneklerden, dünyadaki örneklerden bunu biliyoruz.
08:55İşte bir alışveriş merkezi olması gerekiyor.
08:58Bir tapınak olması gerekiyor.
08:59Stumlu bir geçit yeri olması gerekiyor.
09:01İşte hamam olması gerekiyor.
09:07Bunun gibi bir tapınak olması gerekiyor.
09:10Bunların olmasını bekliyoruz.
09:12Yani burası sanki bir böyle hipodromu ortasına alan veya doğu batı istikametinde bunların yerleştiği bir mimari dokudan bahsediyoruz.
09:23Tabi o zaman insanın aklına şu geliyor.
09:26Diğer yapılar nerede?
09:28Yani eğer burada bir böyle hipodrom kurulmuş ise ve dünyadaki örneklerde de diğer yapılar ayaktaysa bizdeki diğer yapılar nerede?
09:38Yıkılmış, ne zaman yıkılmış?
09:40Onları belki zaman içerisindeki çalışmalar gösterecek.
09:45Bir de Kayseri'ye bakan tarafı şu.
09:49Tabi ki dünyada en büyük olanın biz Roma'da olduğunu biliyoruz.
09:55Daha sonra işte Roma hakimiyeti altında olan tekrar Roma, Yunanistan, Kuzey Afrika, İsrail bildiğim kadarıyla ve Türkiye, Ege ve Akdeniz kıyılarında da bu tür yapılar var.
10:11En büyük dediğim gibi Roma'da daha sonra işte etraftaki nüfusa göre, oradaki hareketliliğe göre bunların büyüklüğü çeşitli sayılara ulaşmış.
10:26İşte 250 bin, 300 bin gibi devasa bir kapasite olan Roma hipodromundan işte 5-10 bin kişilik küçük hipodromlara kadar.
10:35Fakat asıl Kayseri için önemli olan şu bence yani değinmek istediğim nokta.
10:44Yani biz bu Roma'nın hakimiyeti sırasında yatırımın, yatırımın, kültürel yatırımın özellikle genellikle Akdeniz kıyısına ve Ege kıyısına kaydırıldığını,
11:00iç kısımlarda, o zaman da taşta olan yani buralarda bunların sanki olmadığını, olmayacağını tahmin ediyorduk, düşünüyorduk.
11:09Yani böyle bir şeyin Ege ve Akdeniz kıylarının dışında da açığa çıkması, Kayseri'den çıkması da çok ilginç.
11:17Bu şu demek oluyor, yani burası soğuk olsa da yani çok soğuk olsa da kış mevsiminden, şehir küçük olsa da demek ki burası bizim tahmin edemeyeceğimiz derecede Kayseri için önemli bir yermiş.
11:32Şunu söyleyebilirim, Kayseri'de böyle bir hanı tekrar etmek gerekirse yapının açığa çıkması Kayseri'nin tarihinde, tanıtımında çok önemli bir kilometre taşı olabilir, çok fazla ilgi çekebilir.
11:50Peki ne yapılabilir derseniz, dediğim gibi tespit fişinden, tescil fişinden anladığımız üzere tam bir tarih verilememiş.
11:59Buraya dönük yapılacak çalışmalar, bir sondaj mı yapılır, yok, bu halde bırakılır mı, bir bölümü açığa mı çıkarılır, turizme kazandırmak için onları zaman gösterecek.
12:15Tabii buradaki yapıdan, kullanılan malzemeden, işte girişinden, çıkışından buranın geometrisi, mimarisi, planı da açığa çıkacak.
12:25Hangi malzeme kullanılmış, yani Erciyes'ten, Bazalt ve örneğin tüf malzememi, volkanik tüf malzememi kullanılmış, yoksa başka yerlerdeki gibi mermer mi kullanılmış, bunlar da gerçekten bilmiyoruz.
12:39Bunlar da önümüzdeki dönemde Kayseri'de konuşulacak konu başlıkları arasında yer almaktadır.
12:44Şöyle açıyorum.
12:52Ben Erdakis'in Kayseri topografisine ilişkin notlar, makalesi, incelemesi, o zamanki Kayseri haritası.
13:02Tarih olarak tahmin ediyorum, 20. yüzyılın başı, 20. yüzyılın başı, 1908.
13:17Evet, burada o zamanki bilgiler ve şu andaki bilgilerin örtüştürülmesi var.
İlk yorumu siz yapın