Afrodisias Antik Kenti, Aydın’ın Karacasu ilçesinde yer alan ve mermer heykeltraşlığıyla antik dünyanın sanat başkentlerinden biri olarak kabul edilen eşsiz arkeolojik bir miras. İlk kazıların 1904-1905 yıllarında Paul Gaudin tarafından yapıldığı, Ara Güler’in 1958 yılında dünyaya tanıttığı, tanrıça Afrodit’e adanmış tapınağından adını alan kent, Roma döneminde heykel, mimari ve şehir planlamasında ulaştığı estetik düzeyle dikkat çekiyor. Geyre Vakfı’nın destekleriyle bugün de kazıların devam ettiği ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Afrodisias, iyi korunmuş tiyatrosu, stadyumu, agorası ve görkemli Afrodit Tapınağı ile ziyaretçilerini zamanda bir yolculuğa çıkarıyor.
Heykeltraşlık Okulu’yla ünlü Afrodisias, antik çağda mermerin başkenti olarak biliniyor ve bugün Geyre Müzesi’nde sergilenen heykeller, kentin sanatla iç içe geçmiş tarihini gözler önüne serer. M.Ö. 3. yüzyıla kadar uzanan köklü geçmişiyle Afrodisias, yalnızca bir antik kent değil, aynı zamanda güzellik, estetik ve insan yaratıcılığının binlerce yıllık bir simgesi.
00:301958 yılının ıssız bir Anadolu akşamında Aydın Dağları'nın karanlık yollarında fotoğrafçı ara güler, dönüş yolunu kaybeder.
00:45Arabasının önüne hep dev kaya blokları çıkar. Güneş batmış ve ortalı zifiri karanlık kaplamıştır.
00:51Uzaktaki tek bir ışık hüzmesi onu ve şoförünü küçük bir köy yerleşmene yönlendirir.
00:56Girdikleri bu mütevazi Geyreköyü kahvesinde gaz lambasının titrek aydınlığında birkaç köylü domino oynamaktadır.
01:04Fakat içeride masa yerine antik sütun başlıkları kullanıldığını fark eder.
01:08Köylüler devasa Roma sütunlarının oyulmuş tepelerini masa yapmış, üzerlerinde domino taşları dizili halde oyunlarına devam etmektedir.
01:17Ertesi sabah ara güler uyandığında gözlerine inanamaz.
01:20Köyün her köşesi adeta bir açık hava müzesidir.
01:24Köylüler binlerce yıllık kalıntılarla iç içe yaşamaktadır.
01:27Roma döneminden kalma sütunlar evlerin temeline destek olur.
01:31Avlularda yatan antik lahitler üzüm şırası yapmak için tekneler gibi kullanılmaktadır.
01:36Hatta köyün tiyatrosunun taş basamaklarında insanlar güneşlenip dinlenmekte.
01:41Toprak yollarda çocuklar antik mermer heykel başlarının yanında oynayarak büyümektedir.
01:47Tarih ve bugünün böylesine iç içe geçtiği bir yeri ara güler, hayatında ilk kez görür.
01:52Harabeler sanki yaşayan bir köyün doğal parçasıdır.
02:17Büyülenmiş halde deklanşöre basan ara güler, gördüğü bu eşsiz manzarayı fotoğraflarla belgelemeye koyulur.
02:33Sanki taşların içindeki yüzler ona bakmakta ve beni buradan kurtar diye fısıldamaktadır.
02:39Bu hissiyatla çektiği foto röportaja Afrodisyas'ın çığlığı adını verir.
02:44O artık yüzyıllardır unutulmuş bu antik kentin sessiz çığlığını objektifiyle dünyaya duyurmaya kararlı bir keşif sahibidir.
02:54İstanbul'a döndükten sonra ara güler bu gizemli yeri öğrenmek için arşivleri tarar ancak kayıtlarda en ufak bir bilgiye ulaşamaz.
03:02Çektiği fotoğrafları yetkililere ve çeşitli kuruluşlara gönderse de beklediği ilgiyi görmez.
03:07Bunun üzerine siyah beyaz kareleri İngiltere'deki bir dergiye gönderir.
03:12Sonrasında Amerikalı Horizon dergisinin talebiyle aynı yerlerin renkli fotoğraflarını çekip dünyaya servis eder.
03:20Çok geçmeden 1958'in sonunda bu unutulmuş köy ve üzerindeki antik harabeler dünya basınında yeni şankı uyandırmaya başlar.
03:29Bu uluslararası ilgi sayesinde Amerikalı arkeologlar vakit kaybetmeden Geyre'ye gelir.
03:34Yapılan ilk incelemeler sonucunda köyün aslında Roma İmparatorluğu dönemine ait, kökeni M.Ö. 500'lü yıllara uzanan ve adını aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit'ten alan Afrodisyas'ın antik kentinin kalıntıları üzerine kurulu olduğu anlaşılır.
03:50Bir zamanlar bölgede Afrodite adanmış törenlerin merkezi olan bu şehir, yüzyıllar boyunca toprak altında saklı kalmıştır.
03:57Bu keşfin büyüsü genç Türk arkeolog Prof. Dr. Kenan Erim'i de sarar.
04:03Erim, New York Üniversitesi'ndeki görevini bırakıp 1959'da köye ilk ziyaretini yapar ve hemen ardından 1961 yılında Afrodisyas'ta sistematik kazıları başlatır.
04:17Tarihin derin uykusu artık bozulmuş, antik kent yeniden gün ışığına kavuşmaya başlamıştır.
04:27İzlediğiniz için teşekkür ederim.
04:57Kazı çalışmalarının başlamasıyla birlikte yüzyıllardır harabelerin üzerinde yaşayan Geyre Köyü'nün taşınmasına karar verilir.
05:111960'ların başında köy halkı, atalarının yurdu olan bu topraklardan birkaç kilometre ötedeki yeni yerleşim yerine istemeyerek de olsa göç ettirilir.
05:21Köylüler asırlarca günlük yaşamlarına fon oluşturan antik taşları geride bırakarak evlerini terk eder.
05:28Eski köydeki ahşap evlerin bir kısmı ise müze ofisi, bilet gişesi ya da kafeterya olarak yeniden işlevlendirilir.
05:36Böylece bir zamanlar iç içe geçen köy ve antik kent mekansal olarak da ayrılmış olur.
05:44Tarih sahnesi artık arkeologların ve kameraların ilgi odağıdır.
05:49İlerleyen yıllarda Afrodisyas'ın toprak altındaki ihtişamı bir bir ortaya çıkar.
05:54Prof. Dr. Kenan Erim ve uluslararası ekibi ömürlerine adadıkları 30 yıla yakın bir çalışma ile şehrin hazinelerini gün yüzüne taşırlar.
06:06Önce tiyatro, tapınak ve anıtsal yapılar kazılır.
06:09Ardından daha da şaşırtıcı keşifler yapılır.
06:12260 metre uzunluğunda 30 bin kişilik devasa stadyum, antik dünyanın en iyi korunan stadyumu olarak gün ışığına çıkar.
06:25Afrodit tapınağının sütunlarından 14'ü hala ayakta durmaktadır ve gökyüzüne doğru uzanan bu sütunlar,
06:32antik çağda burada toplanan inançlı kalabalıkları hatırlatır.
06:35Tapınağın hemen girişinde dört bir yanında dörder sütunun bulunduğu anıtsal kapı yeniden ayağa kaldırılır.
06:42İnce işlemeli 16 mermer sütunuyla Tetrapilon kente gelenleri geçmişin görkemiyle selamlayan bir zaman portalı gibidir.
06:51Kazılar ilerledikçe Roma hamamları, agoralar, anıtsal mezarlar, sütunlu caddeler ve binlerce heykel gün yüzüne çıkar.
07:00Ortaya çıkan heykel tıraş atölyeleri ve sayısız mermer eser,
07:04bir zamanlar Afrodisyas'ın antik dünyada nasıl bir mermer işçiliği başkenti olduğunu kanıtlar niteliktedir.
07:12Nitekim Afrodisyas, civarındaki kaliteli mermer ocakları sayesinde heykel sanatında bir ekol yaratmış.
07:19Burada üretilen eşsiz heykeller ve kabartmalar dönemin dört bir yanına ün salmıştır.
07:26Kazılarda gün ışığına kavuşan eserlerin birçoğu bugün kazı alanının girişinde kurulan Afrodisyas Müzesi'nde sergilenmektedir.
07:34Her biri mermer tanrıça heykellerinden imparator büslerine uzanan bu eşsiz koleksiyonun parçasıdır.
07:40Deprem riski nedeniyle bir süredir kapalı olsa da müze yeniden ziyaretçileriyle buluşacağı günü beklemektedir.
07:48Tıpkı Afrodisyas'ın taşlarında yüzyıllardır saklı duran hikayelerin yeniden anlatılacağı o günü beklediği gibi.
07:56Afrodisyas'ın yüzyılmasını çok önemli olan birçok sanatı.
08:26Yeni dönemde bir şirketi ve
08:33çevreli bir şirketi
08:36bir şirketi
08:38bu şirketi
08:39ve kültürlük
08:41ve kültürlük
08:41Afrodusias
08:42bir de
08:44bir örneğin
08:45bu
08:46bu
08:47bu
08:47bu
08:48bu
08:49bu
08:50bu
08:51bu
08:51bu
08:52bu
08:52bu
08:54bu
08:54bu
08:55İzlediğiniz için teşekkür ederim.
09:25İzlediğiniz için teşekkür ederim.
09:55İzlediğiniz için teşekkür ederim.
09:571990 yılında vefat ettiğinde vasiyeti üzerine mezarı Afrodisyas'ta emek verdiği Tetrapilo'nun hemen yanı başına kazılır.
10:07Böylece kente hayatına adamış bu bilim insanı ebedi sevgilisi Afrodisyas'ın bağrında sonsuz istirahatine kavuşur.
10:15Erim'in ardından da kazılar devam eder.
10:17Her yeni sezon toprak altından çıkan yeni bir bulgu Afrodisyas'ın hikayesine ışık tutmayı sürdürür.
10:24İşte tam bu noktada Kenan Erim'in başlattığı mirasın kesintisi sürmesi için kurulan Geyre Vakfı devreye girer.
10:31Vakıf hem kazı çalışmalarına hem de Afrodisyas'ın korunmasına kalıcı destek sağlar.
10:37Alandaki bilimsel araştırmaların devam etmesi, eserlerin restorasyonu, müze altyapısının güçlendirilmesi ve bölge halkının bilinçlendirilmesi gibi çok yönlü faaliyetleriyle Afrodisyas'ın bugünkü görkemine kavuşmasında büyük rol oynar.
10:51Geyre Vakfı'nın çabaları sayesinde Afrodisyas, yalnızca geçmişiyle değil, geleceğe uzanan bir koruma modeliyle de örnek bir kültürel miras haline gelir.
10:5910 yıllar içinde Afrodisyas, Türkiye'nin en önemli arkeolojik hazinelerinden biri haline gelmiş ve dünyaca tanınmıştır.
11:072017 yılında Afrodisyas arkeolojik alanının UNESCO Dünya Mirası listesine alınmasıyla, bu kadim kent uluslararası alanda hak ettiği itibara kavuşmuştur.
11:16Günümüzde her yıl binlerce meraklı ziyaretçi, Afrodisyas'ın mermer sokaklarında dolaşıp, 2000 yıl öncesinin ruhunu hissetmektedir.
11:25Tiyatrosunun basamaklarında gezinenler, bir zamanlar o sahnede oyunlar izlemiş Romalıların heyecanını hayal ederken,
11:32müzedeki heykellerin ince işçiliğinde kentin sanatçı ruhunu görmektedir.
11:36Bugün Afrodisyas artık sessiz bir öğren yeri değil, aksine dünyanın dört bir yanından gelen insanların hayranlıkla dolaştığı canlı bir tarih sahnesi.
11:45Her kazı sezonunda toprak altından çıkan yeni buluntular, insanlığın ortak geçmişine dair yepyeni hikayeler anlatıyor.
11:52Arkeologlar, restoratörler ve öğrenciler, kimi New York'tan, kimi İstanbul'dan aynı heyecanla, aynı taşlara dokunuyor.
12:00Geyre Vakfı'nın önderliğinde sürdürülen kazılar ve koruma çalışmaları, bu antik kentin artık yalnızca Türkiye'nin değil, tüm dünyanın ortak mirası olduğunu kanıtlıyor.
12:09Afrodisyas, bugün UNESCO dünya mirası kimliğiyle mermerin sessizliğinde insanlığın sesini taşıyan bir bellek mekanı.
12:19Aragüler'in karanlıkta tesadüfen ulaştığı o köy artık dünyanın aydınlık haritalarında yerini aldı.
12:26Her yeni ziyaretçi, her yeni keşif bu hikayenin yeniden yazılan bir satırı gibi.
12:31Afrodisyas, binlerce yıl önceki tanrıçanın adıyla bugün de güzelliğin, zerafetin ve bilginin kenti olarak nefes alıyor.
İlk yorumu siz yapın