Anayasa Mahkemesi, geç ödenen tazminatların enflasyon nedeniyle değer kaybını karşılaması gerektiğine hükmetti. İstanbul’da özel bir bankaya karşı 2010’da başlatılan icra takibinde, 2020’de yapılan ödemelerin gecikmesi alacağın gerçek değerini düşürdü. Mahkeme, mevcut mevzuatın bu kaybı koruyamadığını belirterek, alacaklının temerrüt faiziyle karşılanamayan “munzam zarar”ının ödenmesine karar verdi. Karar, pilot nitelikte olup benzer davalara emsal teşkil ediyor.
00:00Sönülüsü ortamda aslında pek karşılaştığımız olan değildir.
00:03Yani munzam zarar diyoruz biz, aşkın zarar özel hukuk ilişkilerinde.
00:07Genelde biliyorsunuz herhangi birisinin birisine borcu varsa ona icra takibi yapıyorsunuz.
00:11O icra takibindeki o özellikle tabii ki faizin biraz detayı var ama genel olarak baktığınızda kabaca kanun hangi faizi veriyorsa ki 24'e kadar yani 2024'e kadar %9'du bu faiz.
00:23Az olduğunu söylüyorlar.
00:24Düşünsenize bir alacağınız var, alacağınızı icra takibine koyuyorsunuz ve alacağınız faiz oranı %9.
00:32Az bir faizden bahsediyorsunuz ki özellikle biliyorsunuz bizde icra takibi yaptığınızda TL'ye borcu yani Türk lirası borcu olduğunuz zaman da gelinen noktada o paranızın değeri kayboluyordu.
00:44Bu zaten %7'ydi, geçtiğimiz yıl %9'a çıkarı.
00:48Yok %9'du, 2024'de %24'e çıktı. Ama yine tabii ki bu enflasyonist ortamlarda aslında sorun.
00:55Zaten pandemiden herhalde ötürü böyle.
00:57Aslında pandemi değil. Bizim uzun yıllardır borçlar kanunumuzda, Türk borçlar kanununda %9'du faiz oranımız.
01:04Daha doğrusu 3095 sayılı para borçlarının faizle ilişkin bir kanunumuz var.
01:10O zaman pandemiden dolayı artmadı sana.
01:12Artmadı. Sadece %9'du ama çok eleştiriliyordu alacaklılar tarafından.
01:18E tabii enflasyonun da şu andaki hissediyoruz ama dediğiniz gibi pandemiden bu yana çok fazla bir problemi vardı.
01:25O yüzden de 2024'de bir değişiklik yapıldı. Dediler ki artık %9'u %24 olarak uygulayacağız diye.
01:31Ama işte neden biz bunu konuşuyoruz aşkın zarar anayasa mahkemesi kararını?
01:36Özellikle para borçlarında icra takibi yaptığınız zaman, davalarda hep konuşuyoruz burada.
01:43En kötü yani daha doğrusu en kötü demeyelim de maksimum ya da minimum nerede bitebilir bir dava derseniz,
01:49yerel mahkeme bir yıl, istinaf bir yıl, yargıtay bir yıl diye böyle kabaca toparladığınız zaman,
01:55yani 3 yıl içerisinde sizin bir davayı bitirme şansınız yok.
01:58E para alıyorsunuz değil mi işte o faizleri, 100 lirayı aldığınız 200 lira.
02:04Hani 2020'deki 200 lirayla 2025'deki 200 lira aynı rakam değil.
02:08Değil, değer kaybına uğruyor.
02:10Değer kaybına uğradığı için biz şu anda anayasa mahkemesinin bu hak ihlali kararını konuştuk.
02:14Bakın altını çiziyorum.
02:16Biliyorsunuz anayasa mahkemesi neye bakıyor?
02:17Anayasa mahkemesi bir hani hukuk ilişkilerinde bu parayı ondan aldım buna verdiğim değil.
02:23Anayasada düzenlenen hakların ihlal edilip edilmediğine bakıyor.
02:27Burada hangi hak ihlal edilmiş diyor anayasa mahkemesi.
02:29Diyor ki burada mülkiyet ve miras hakkı anayasada korunan bir hak.
02:34Bu hakları korunabilmesi için de diyor ki devlet diyor geciktirmeden bu hakka ulaşabilmenizin yolunu sağlayacak.
02:42Bu hakkın ihlal edildiğini ben gördüm demiş anayasa mahkemesi ve demiş ki evet burada bir hak ihlali var.
02:49Bu hak ihlalini düzelteceksiniz.
02:51Nasıl düzelteceksiniz?
02:52Biliyorsunuz bu pilot karar dediğiniz o yüzden çok kıymetli.
02:55Anayasa mahkemesinin her kararı pilot olmaz.
02:58Pilot olmasının sebebi ne?
02:59Mantık hep şudur.
03:00Bunun gibi birden fazla yapısal sorunların olduğu davalar da etkileneceği için artık biz bu kararı pilot olarak verdik.
03:08Ey mahkemeler!
03:09Ey Türkiye Büyük Millet Meclisi!
03:11Bunları göze al.
03:12Buna göre bir düzenleme yap aslında.
03:14Ama diyeceksiniz ki ya yasama yürütme yargı bu yasamanın işi yargı buna müdahale eder edemez kısmından ziyade genelde tabi bu bu arada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde de var bu yol bizde de var.
03:27Yani özetle şunu söylüyor diyor ki bir alacaklı alacağını enflasyonist ortamlarda ulaşabilmesi zaman aldığı zaman her ne kadar temerrüt faizi oranında yüzde yirmi dört dahi olsa o paranın aynı değeri olmuyor.
03:41Orada bir zarara uğramış oluyor.
03:43Nereye göre hesaplanıyor?
03:44Bu şuna göre hesaplanıyor.
03:46Tabi buradaki paranın alım gücü 2020'deki yüz bin lira ile 2025'deki yüz bin lira arasındaki fark ne alıyordunuz?
03:55Yani mal varlığı değerinizdeki o azalma ona göre bakılıyor.
03:59Ama tabi burada teknik olarak da hani her aşkın zarar girdirilebilir mi onun yolları var.
04:05İşte para borcu olacak işte temerrüde düşmekte kusurunuz olacak aralarında bir ilişki illiyet bağı olacak zararınızla beraber bunlar varsa diyor ki evet aşkın zararı alabilirsiniz.
04:18Anayasa Mahkemesi'nin kararı bu yüzden önemli.
04:20Aslında şunu diyor Anayasa Mahkemesi diyor ki siz diyor enflasyonist ortamlarda hani enflasyon olmasa sorun yok.
04:26Çünkü o temerrüt faizi ile karşılanabilecek bir durum ama diyor ki ya temerrüt faizi biraz önce konuştuğumuz kabaca yüzde 24 ile karşılanacak bir rakam değil bu.
04:36Bunun içinde ne yapmak lazım?
04:37Bir düzenleme yapın.
04:38Hatta işte pilot karar o yüzden önemli.
04:40Diyor ki ben diyor 6 ay önümdeki dosyaları da bekletiyorum diyor.
04:44Onu neden söylüyor?
04:45Aslında bir düzenleme yapılabilir mi yapılamaz mı?
04:47Bir örneğinde biliyorsunuz Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne gönderdi bu kararın.
04:54Bununla ilgili yapa da bilir ki yapması beklenir Anayasa Mahkemesi'ne göre.
04:59Ama yapmama ihtimali de var.
05:01Dediğim gibi o bu birazcık daha biz neden şimdi konuşuyoruz?
05:04Yani uzun zamandır aynı kanun, aynı yürürlük, her şey yürürlükte.
05:08Biliyorsunuz biz borçlar kanunumuzu 2012'de değiştirmiştik zaten.
05:12Yani o tarihten önce de sonra da hep bu vardı.
05:15Ama neden sorun olmaya başladı?
05:17Enflasyon artmaya başladığı zaman sizin Türk lirası olarak alacağınız azaldığı için
05:22o paranızın alım gücü azaldığı için.
05:25O yüzden dedi ki artık alacaklı, alacağına ulaşsa bile ki Anayasa Mahkemesi'ne örnek dosyada şöyle ilgi çekebilir.
05:322010'da açılıyor.
05:342010'da 20 bin lira kişi davaya, icra takibine konu edecek para 20 bin lira.
05:40Ev almış, müteahhite vermiş.
05:4228 bin lirayı da bankaya vermiş.
05:45Düşünsenize yani kabaca şu oluyor.
05:47Demek ki 50 bin lirayı bu kişi o zaman ev almış.
05:50Şimdi o 50 bin liranın karşılığında da aldığı paralar karardan tam hafızam beni yanıltmıyorsa yaklaşık 190 bin lira gibi bir rakam.
05:58Diyor ki haklı olarak ya diyor ben o parayı ev alıyordum.
06:012025 hiçbir şey alamıyorum.
06:0390 bin lira evet.
06:04Bankalar bu noktada nasıl bir rol oynar?
06:08Yani bankalar ya da borçlular bu durumda nasıl bir yükümlülük altına giyilen?
06:12Şimdi sorun şu.
06:14Zaten asıl bu borçluyu ilgilendiriyor.
06:16Eğer kusurunuz varsa altını çiziyorum.
06:19Bir de tabii o biraz önce söylediğin teknik ayrıntıları o yüzden önemli.
06:22Şimdi sizin birine borcunuz varsa para borcunuzu kastediyorum.
06:26Para borcunuz varsa vadesini de ödemediyseniz temerrüde düşüyorsunuz.
06:30Kusurunuz olsa da olmasa da.
06:33O tarihte o parayı ödeyeceksiniz.
06:35Ama biraz önce konuştuğumuz aşkın zarar, munzam zarar yani temerlüt faiziyle karşılayamayacağınız zararlar o zaman diyor ki kusurunuz olması lazım.
06:45Kusurunuz olduğu zaman eğer kusurluysanız ödememenizde o zaman işte banka veya borçluluğunun şöyle bir yükümlülüğü var.
06:51O parayı bir an önce gidermek zorunda.
06:53Gidermez ise aradan geçtiği üç yıl beş yılda eğer dava açılacak, davada bilirkişi atanacak, davada o bilirkişi gerçekten arada aşkın zarar olduğunu hükmedecekse yani parayı ödeseydiniz siz o tarihteki mal varlığınızın değeriyle ödemediğiniz andaki o değer arasındaki farkı biz kabaca munzam zarar diyoruz.
07:16O yüzden yükümlülükleri var yani eskiden şöyle bir şey duyardınız ya ne alacaksın ki zaten benden üç yıl sürsün beş yıl sürsün zaten parayı da alamazsın zaten paran da değer kaybeder.
07:25İşte bu karar artık rahatlıkla belki bunu söyletemeyecek.
İlk yorumu siz yapın