00:00Trump yönetiminin Boeing sevdası nereden geliyor?
00:04İlk dönemden itibaren ikinci döneme uzanan bir gökyüzü ortaklığı diyebiliriz biz buna.
00:10Trump'la Boeing arasındaki hikaye tek dönemlik bir başkanlık macerası olarak kalmıyor.
00:172017'den 2025 ve sonrası ikinci döneme uzanan bir çıkar ve güç ittifakı aslında.
00:24Air Force One pazarlığından dev savunma ihalelerine, uluslararası diplomasi üzerinden gelen milyarlarca dolarlık siparişlere kadar uzanan bu ilişki.
00:34Trump neden Boeing'i bu kadar parlatıyor sorusunun sorulmasına da neden oluyor.
00:40Her iki dönemi kapsayan geniş bir yanıt yelpazesi var aslında.
00:44Şöyle bir baktığımızda birinci dönemine baktığımızda 2017-2021 arası çok gösterişli bir başlangıç yapmıştı Boeing hikayesi.
00:55Trump göreve gelir gelmez Boeing'in yeni başkanlık uçağı maliyeti kontrolden çıktı diyerek çıkış yapmıştı.
01:02Ardından şirketin CEO'suyla pazarlık masasına oturup Air Force One'ı 3.9 milyar dolara bağladı.
01:09Bu hamle ben pazarlık ederim Amerika kazanır şovunun aslında bir açılış penceresiydi desek yalan olmaz.
01:18Ardından Suudi Arabistan'a 110 milyar dolarlık silah paketi sunuldu.
01:23Qatar'a 12 milyar dolarlık F-15 satışı ve Kuveyt'e de Süper Hornet ısrarı geldi Trump'ın.
01:30Trump tabii yabancı liderleri Amerikan uçağı al dost kalalım mesajıyla sıkıştırıyor.
01:36Boeing'in böylece kasasını doldurmuş oluyor.
01:40Boeing'in Washington'daki lobi gücü de bu dönemde tavan yaptı diyebiliriz.
01:442018'de 15 milyon doları aşan lobi harcaması yaptığını görüyoruz.
01:492017 vergi reformdan elde edilen 1.1 milyar dolarlık vergi avantajı sağlandı şirkete.
01:57Ve 20 milyar dolarlık ise geri alımı bunun kanıtı olarak gösteriliyor.
02:01Şirket Trump'ın yemin törenine 1 milyon dolar bağışladı.
02:07Tabii bu siyasi dostluğu da pekiştirdi diyebiliriz.
02:11Boeing'le Trump'ın ilişkisi ikinci dönemde de devam ediyor.
02:15Dev siparişler yeni tartışmaları da beraberinde getiriyor.
02:192025'te Beyaz Saray'a geri dönen ABD Başkanı Trump, Boeing'le ilişkisini daha da ileri götürüyor.
02:27Orta Doğu atağı yaptığı bir defa Birleşik Arap Emirlikleri'nin ulusal havayolu Etihad, Boeing 787 ve 777X'den oluşan dev bir filo siparişi verdi.
02:39Trump bunu 200 milyar dolarlık ABD Birleşik Arap Emirlikleri Anlaşması'nın simgesi olarak herkese duyurmuştu.
02:46Türkiye ile dev bir pazarlık yapılıyor.
02:4825 Eylül'de Cumhurbaşkanı Erdoğan Washington'da olacak ve burada yapılacak görüşmede Türkiye'nin 250 adet Boeing yolcu uçağı siparişi ve yeni F-16 anlaşması masada bulunuyor.
03:03Trump yine Boeing'i diplomatik koz olarak kullanıyor diyebiliriz.
03:07Air Force One krizinden bahsedecek olursak yeni başkanlık uçağının teslimatı 2027'ye sarktı.
03:14Trump gecikmeleri öfkeli bir defa. Boeing ise tedarik zinciri sorunlarıyla boğuşuyor.
03:21Yeni nesil savaş uçağı da yine projeler arasında.
03:24ABD Hava Kuvvetleri 6. nesil savaş uçağı projesi bu.
03:28F-47 için Boeing'i ana üretici seçti.
03:31Bu şirketin askeri avacılıkta elini güçlendirdi tabii.
03:35Ama gökyüzü her zaman tabii ki mavi değil.
03:38Ticaret savaşları, Çin'deki pazarlık ve riskler.
03:42Katar'ın Trump'a hediye etmeyi planladığı lüks Boeing 747-8 uçağı gibi etik tartışmalar şirketi ve Beyaz Sarayı şu anda zorluyor diyebiliriz.
03:52Ama Trump'ın umurunda mı çok umurunda olmadığını görüyoruz.
03:55Peki neden Boeing?
03:56Trump için Boeing Amerikan sanayisinin canlı bir dekoru aslında.
04:01Devlet ihaleleri, ihracat siparişleri ve iş yaratıyoruz propagandası Trump için önemli.
04:07Seçmene ve iş dünyasına Amerika önce mesajı veriyor.
04:11Üstelik Vanguard ve BlackRock gibi dev fonları elinde olan Boeing de bu fonların elinde Boeing bir defa.
04:19Trump'ın kişisel şirketleriyle doğrudan bir bağı yok ama yeni bu ilgi ideolojik ve politik vitrine taşınıyor.
04:29Bir tarafta resmi olarak bir ilgisi yok ama Trump'ın özellikle Amerika içinde popüler olması için bu anlaşmaların önemi büyük.
04:38Boeing içinse Trump dönemi milyarlarca dolarlık kontratlar ve Beyaz Sarayı açılan sıcak bir para anlamına geliyor.
04:46Bunu yatsımamak lazım.
04:47Trump ikinci döneminde de Boeing'i Made in USA sloganının yani Amerika'da üret, Amerikan malı üret sloganının bir parçası haline getiriyor.
04:59Birinci dönemde gösteri ve vergi avantajlarıyla başlayan aslında bu ilişki ikinci dönemde dev siparişler, gecikme krizleri ve diplomatik pazarlıklarla devam ediyor.
05:09Boeing'in kasası dolarken Trump'ın da hem iç politikada hem de küresel sahnede Amerika'nın uçağı üzerinden kendi gücünü tescillemesi anlamına geliyor.
İlk yorumu siz yapın