Buhari-i Şerif'in Kütüb-i Sitte arasındaki konumu

Akit TV

Sosyal Medya Hesaplarımız...  Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial Twitter : https://twitter.com/akittv Instagram : https://www.instagram.com/akittv Google+ : https://plus.google.com/+akittv Web Site :  http://www.akittv.com.tr

Transcript

00:00Efendimimizin mübarek sözlerini anlamak, adımlarımızı onun yolunda atmak, kalpleri ihya, gönülleri mes'ud etmek için eğitimci yazar Muhammed Şevket Gökşan ile Buhari Şerif dersleri.

00:17İzlediğiniz için teşekkür ederim.

00:47Allahümme ekrimna fehmen nebiyyin ve hifzal murselin ve ilhamen melaiketil mukarrabin ve bihi nesne'in.

00:57Saygıdeğer izleyicilerim, muhterem hazirun, bir Buhari Şerif meclisinde daha tekrar huzurlarınızdayız.

01:08Allah Celle Celaluhu'nun affı, rahmeti, malfireti, bereketi nefsimizin, neslimizin, ümmeti Muhammed'in vatanımızın üzerine daim ve kaim olsun.

01:22Cenab-ı Hak fakir kardeşinizi hüsnü ifadeye, hepimizi beraberce hüsnü istifadeye muvaffak elesin.

01:31Bugünkü dersimizde inşallah uzun soluklu bir yolculuk diye baktığımız Buhari Şerif'e dair bilgi, malumatları, genel anlamdaki bir takım bilgi ve malumatları Buhari Şerif eserini bir nevi tanıtmış olacağız.

01:53Öncelikle Buhari Şerif'e dair ana kattıyla bazı teknik bilgileri ahz edecek olursam,

02:04tam ismi El-Cami'u-Sahih-ül-Muhtasar min umuri Resulillahi sallallahu aleyhi ve sellem ve sünenihi ve eyyamihi şeklindedir tam ismi.

02:16İmam Buhari Rahmetullahi Aleyh bu eseri 600 bin hadis-i nebevinin içerisinde 16 yılda 16 yıl gibi bir zamana yayılmış bir şekilde 600 bin hadisi şerifin içerisinde seçerek oluşturmuştur.

02:36Konkordense göre Buhari Şerif'in 97 tane kitabı 3730 tane baptan oluşmakta Buhari Şerif.

02:52Buhari Şerif'teki bulunan hadis-i nebeviler mükerrerlerle beraber 7275 hadis-i nebevidir.

03:04Mükerrerlerin dışında farklı mülahazalarla farklı rakamlar verilmese de asıl yaygın ve meşhur olan kabul edilen 4000 hadis-i nebevidir.

03:17Yine Buhari Şerif'in sahih Buhari'de İmam Buhari'nin sahihinde 22 adet sülasi yani peygamber efendimizden İmam Buhari'ye kadar gelen 3'lü ravi var.

03:35İmam Buhari'nin en nazil yani en uzun rivayeti ise 9'lu olduğunu ifade etmiş olalım.

03:43Elimizdeki bu sahih Buhari kütüb-ü sitte olarak mağruf olan 6 sahih kitap arasındaki ehemmiyetine baktığımızda

03:56bu kütüb-ü sittenin içerisinde özellikle iki eser El Camius Sahih Lil Buhari bir de El Camius Sahih Lil Müslim bu ikisi birinci mertebededir.

04:10Yani dünya üzerindeki kitapların en sahih olanları Kur'an-ı Azimüşşan'dan sonra bu iki eserdir.

04:20Bu ikisi arasında özellikle El Camius Sahih Lil Buhari İmam Buhari'nin Camius Sahih'i ise birinci derecededir.

04:31Buhari ve Müslim arasında teknik anlamda sıhhat derecelerindeki metodoloji veya sıhhat derecesindeki kritik yönüyle birinci derecededir.

04:44İmam Buhari Rahmetullahi Aleyh'in bu eseri telif etmesine dair birçok görüşler elbette ki ifade edilmiştir.

04:55Birkaç tanesini burada müzakere edecek olursak, arz edecek olursam, birincisi İmam Buhari Rahmetullahi Aleyh,

05:03kendi zamanındaki musannefleri ve hadis alimlerini müşahede edip, onlarla haşr-ı neşir olup,

05:14onların uhdesindeki bulunan hadis-i nibevileri seçip sahih ve hasen kılınacak şekilde toplamaya başladı kendisi.

05:24Bu süreçte tabii ki genel anlamdaki hadisleri böyle toparlayınca, hadislerin büyük bir çoğunluğunun kendisinde İmam Buhari kriterlerine göre,

05:37kendi kriterlerine göre kendisinin zayıf addedilecek mahiyette, o düzeyde, o düzlemde olduğunu görünce,

05:45kendisi hiçbir kimsenin şüphe edemeyeceği, yani bütün ulemanın üzerinde ittifak edecekleri,

05:54sahih hadisleri toparlamayı arzulamıştır. Bu yola girmiştir.

06:00Yine İmam Buhari anlatır.

06:02Der ki, bu eseri meydana getirmeyi istememdeki sebeplerden bir tanesi de,

06:10Üstadım İshak İbni Rahüye'nin yanındaydı.

06:13Kendisi bizlere, sahih hadisleri ihtiva eden, muhtasar bir kitap, kısa bir kitap meydana getirirseniz demişti.

06:24Onun bu sözü de kalbimde ciddi manada etki ve tesir ettiğini ifade ediyor.

06:31Yine İmam Buhari rahmetullahi aleyh kendisi şöyle ifade eder.

06:35Bir gün Rüyam'da Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem efendimizi gördüm.

06:40Ben elimde bir tane yelpaze olduğu halde, önünde, efendimizin önünde durmuştum.

06:47Bu yelpaze ile Peygamber ezişen efendimizden sinekleri savuyordum.

06:53Ben bu rüyayı, rüya tabirinde ehil ve uzman olan birisine sordum.

06:58O da bana inşallah sen peygamber sallallahu aleyhi ve selleme nispet edilecek yalanları def edeceksin şeklinde yorumlamıştı.

07:10Bu yorumlaması da bir nevi muharrik sebeplerden biri oldu diyor.

07:15İmam Nebevi rahmetullahi aleyh, İmam Buhari'nin el cami'u sahihini cem etmesindeki sebepler noktasında ifadesine baktığımızda

07:25İmam Nebevi şöyle ifade eder.

07:28Birçok farklı sebepler mülahaza etmek mümkün ama aynı zamanda İmam Buhari bu eseri oluşturmaktaki arzu ve maksadı

07:38hadislerdeki hüküm çıkartmak, usül, furu, zühd, adab, emsal ve benzeri alanlarda deliller oluşturmak.

07:49Yani bu alandaki delilleri meydana getirmek şeklinde olduğunu ifade eder.

07:54Yine baktığımızda diğer saiklerden birisi de İmam Buhari'nin bu sadece sahih hadislerin ihtiva eden bu eseri oluşturmaktaki maksadına dair

08:09İmam Buhari'ye geldiğimiz vakitte, Hicri 2. yüzyıya doğru geldiğimizde

08:14baktığımızda birçok alanda özellikle sünnet fenli, tefsir fenli, siyer fenli, zühd ve rekaid fenlerine dair

08:24ciddi manada bir takım yazılı çalışmaların yapıldığını gördü İmam Buhari rahmetullahi aleyh.

08:31Bu dört fenlin özellikle yani tebellül etmiş ilmi sahada artık temeyyüz etmiş olan bu dört alanı bir kitapta toplamak

08:42ve sahih hükmünü verdikleri hadisleri seçip o dört alanla ilgili o hadisleri seçip

08:49sadece merfu ve müsnet hadislerden oluşan bir şaheser ortaya koymayı kendisi murat etmiştir.

08:57Peki Say-i Buhari'nin tehlif edildiği yer nerede tehlif edilmiş diye sorduğumuzda

09:04bu anlamda ulemamız Buhara'da, Mekke'de, Medine'de, Basra'da tehlif edildiğine dair

09:11farklı farklı görüş ve rivayetler serd etmişlerdir.

09:15Ama şunu diyebiliriz ki bu yerlerin tümünde yazılmış olması muhtemel ve mümkündür.

09:22Çünkü 16 yıllık zaman dilimi içerisinde İmam Buhari yardımcılarıyla beraber,

09:29katipleriyle beraber bu eseri bu muhtelif yerlerde tehlif etme sürecini sürdürmüştür.

09:35Biliyoruz bunu.

09:38Peki Buhari-i Şerife İmam Buhari hadisleri nasıl seçmiş idi?

09:44Ebu Ali El-Gassani der ki ben Buhari'den şöyle dediğini işittim.

09:49İmam Buhari şöyle demiş, ben El-Cami'u-Sahihi 600 bin hadis içerisinde sekip çıkarttım.

09:58Toplamda 600 bin hadis, 600 bin hadisin içerisinde mükerrerleri çıkarttığımızda

10:054 bin hadisi seçtim ve çıkarttım.

10:0816 yıl gibi bir zamanda.

10:11Yani ilmi hassasiyet, ilmi ciddiyet, meseleye ihtimam ve leyle ve nehara gece gündüz.

10:18Yine devam ediyor, ben bu kitaba sahi olandan başkasını yazmadım.

10:24Sahi olup da terk ettiğim hadisler de çoktur diyor.

10:27Çünkü eserin çok daha fazla uzamasını arzu etmedim, istemedim der.

10:33Yine rivayet edilir ki, Ebu Cafer Muhammed bin Amr el-Uqayli şöyle diyor.

10:42İmam Buhari, Buhari-i Şerife'i telif ettikten sonra bunu

10:46Ahmet bin Hanbele, Yahmiye bin Maine, Ali İbn-i Medine'ye bu kendi çağlarındaki ilmi otoriteler,

10:55özellikle sahih hadis alanındaki hafız bu büyük zatların her bir yerlerine

11:00bu kitabını, eserini kendilerini arz ettiğini ve bunların hepsinin bu kitabın çok güzel olduğunda

11:07ittifak ettiğini haber vermektedir.

11:11İmam Buhari Rahmetullahi Aleyh, Buhari-i Şerif'te, malumunuz, hadis-i Nivevileri almış,

11:16hadisi de daha önceki derslerimizde arz ettiğimiz üzere,

11:20senet ve metin olmak üzere iki bölümden oluşuyor.

11:24Senede dahil ülema,

11:25isnatlar kitapların nesepleridir, soylarıdır derler.

11:31Öyleyse İmam Buhari, Buhari-i Şerif'te almış olduğu rivayet yollarına,

11:36yani Buhari-i Şerif'in rivayet yollarına baktığımızda,

11:39İmam Buhari, bu eserini oluşturdu, meydana getirdikten sonra,

11:47bu eserin bize doğru, daha sonra bize doğru intikali noktasına baktığımızda,

11:53Firabli ki, elimizdeki Buhari-i Şerif en meşhur ve yaygın nuskası budur,

12:01bunun müellifi şöyle der,

12:03Buhari, bu eseri oluşturduktan sonra kendisinden 90 bin kişi dinlediler der.

12:1090 bin kişi dinlemiş.

12:13Fakat kendisinden bu eseri dinlemiş olan o 90 bin kişinin içerisinden,

12:19özellikle beş ravi çok meşhur ve yaygın olanlar,

12:23bunlar, bu beş ravi bir en nesebi ve ile,

12:28ikincisi en nesefi fe ile,

12:31üçüncüsü el firabli ki, elimizdeki nuskanın müellifi,

12:36dördüncüsü el pezdevi,

12:37beşincisi de el mehamili olduğunu aktarılı arkadaşım.

12:43Bu firabli rivayetini 9 ravi tarafından bu iş daha da genişletilerek,

12:49dünya üzerinde yaygınlaştığını biliyoruz.

12:52Bu firablinin dışındaki diğerlerinin ise ikişer tane,

12:57birer tane, üçer tane kişi tarafından bunların sürdürüldüğünü biliyoruz.

13:01Bukhari-i Şehif'teki hadis-i Nebevilerin 7 bin 275 hadis olduğunu,

13:11İmam Nebevi rahmetullahi aleyh de aktarır.

13:13Ve İmam Nebevi'ye göre mükerrerler çıktıktan sonraki sayının 4 bin olduğunda,

13:20ittifak olduğunu haber verirler kendileri.

13:22Tabi İmam Bukhari'nin aynı senet ve metinle birden çok yerde tekrar ettiği hadisler de var.

13:31Bu yani hadisin senedi aynı fakat birden çok yerde tekrar ettiği hadisler 23 tanedir sadece bunlar.

13:41İmam Kastallani de Bukhari'nin kitaplarının sayısını yüzden fazla olduğunu söyler.

13:48Bapların da 3 bin 450 tane olduğunu bizlere haber veriyor kardeşlerim.

13:56İmam Bukhari'nin İmam Müslim'den ayrı olarak,

14:01yani rivayette, ravilerde ondan ayrışmış oldukları 134 tane hadisi Nebevi'dir.

14:10Elimizdeki El Cami'u Sahih adlı bu eserin,

14:12Baplarının isimlerine baktığımızda,

14:18buhtevası itibariyle,

14:20bu Sahih-i Bukhari'deki Baplar 2 ana başlıkta müteala etmek mümkün.

14:26Muhtelif dereceler ifade eden hadisin Nebeviler,

14:29isnat bakımından,

14:31yine hadis edebiyatının,

14:33haseten Bukhari için kullanıldığı tabiriyle,

14:36teracünden ibaret olan hadisin Nebeviler diye,

14:40iki başlık altında,

14:42geneli bu şekilde müteala etmek mümkün.

14:44Geneli böyle müteala etmek mümkün.

14:47Bukhari-i Şehif'teki Bapların isimlerine baktığımızda,

14:51şöyle ifade ederler,

14:54İmam Nebevi der ki,

14:55Bukhari'nin Sahih üzerine yaptığı şerhte şöyle bir yaklaşımda bulunur.

15:00Bir,

15:01Bukhari Bapların isimlerinde,

15:03Kur'an'dan belki pek çok ayeti Nebile'leri zikretmiştir.

15:07Ayetleri,

15:08Baplar ismi kılmıştır.

15:09Bir,

15:10iki,

15:11bazen bu Bapların bir kısmında,

15:13sadece ayetlerle yetinir,

15:15ondan başka bir şey zikretmezken,

15:18yine bazı Baplar başlıklarında da,

15:21ayetlerin dışında,

15:23sahabenin,

15:23tabi'nin veya tabi'nin fetvalarından bir takım noktaları orada zikrettiğini haber veriyor kim?

15:31İmam Nebevi.

15:35Bukhari-i Şeriflerinin Baplarını taksim edecek olursak,

15:40nasıl bir taksimata tabi tutabiliriz?

15:42Şöyle diyebiliriz,

15:43İmam Bukhari,

15:45Bapların başlıklarını belirlerken,

15:47bir,

15:47kendi şartları üzere olmayan,

15:49bir merfuh hadisi,

15:50Bapların başlığı yapmıştır.

15:52İki,

15:53hadis-i Nebevi'den istimbat ettiği bir mesele vardır.

15:58O meseleyi,

15:59Bapların başlık yapmıştır.

16:00Üç,

16:02daha önce gidilmiş olan bir mezhep var,

16:05verilmiş olan bir fakih fetva var.

16:07O görüşün kendisini,

16:09Bapların başlığı yapmıştır.

16:11Dört,

16:12kendisinde,

16:14ihtilaf ettiği bir meseleyi,

16:16meselenin çözümünün,

16:20çözümünü,

16:20yani o meseledeki ihtilaf edilen meselenin çözümünü,

16:24fakir olan kişiye yaklaştırmak maksadıyla,

16:28onu alıp başlığı yapmıştır.

16:30Yine,

16:32bir konuya dair deliller,

16:35birbirine karışır,

16:36ihtilaf eder.

16:38Ama,

16:39o delillerin arasını cem etmek,

16:42aralarını uyuşturmak,

16:44İmam Buhal'in katında,

16:46çözümünü bulmuştur,

16:47formülünü bulmuştur.

16:49Tatlik ve uygulama cihetiyle,

16:52işaret etmek,

16:53bu çözümünün kendisinde olduğuna,

16:55işaret etmek üzere,

16:56bu manaya hemle hamledilecek yeri,

17:00özellikle çözümü,

17:01çözümü ifade edecek olan noktaya,

17:04işaret edecek olan yeri,

17:06baba başlık yaptığını görüyoruz.

17:09Yine,

17:09Buhari bazen bir bapta,

17:11birçok hadisi toplar.

17:13O hadislerin arasında,

17:15bab başlığına her birinden,

17:18her bir hadiste bab başlığına,

17:20işaret edecek,

17:21onu anımsatacak olan kelimeler vardır.

17:23O bab başlığını,

17:25öyle seçtiğini görüyoruz.

17:26Bazen de,

17:29takip edilen,

17:31uyulan müştehitlerden,

17:32birinin mezhebini,

17:34görüşünü alır,

17:35bab başlığı yapmış olduğunu görüyoruz.

17:38Peki,

17:39İmam Buhari,

17:41baktığımızda,

17:43Buhari-i Şerif'te,

17:44bir hadisin ebebirleri,

17:46bir parça olarak,

17:47bütün değil de bir parçasını,

17:49veyahut da,

17:50senedi değil de,

17:51sadece metniyi zikrettiklerini de görüyoruz.

17:53Buna dair,

17:55İmam Buhari,

17:56hüküm çıkartma keyfiyetiyle,

17:58fakıh,

17:59kitap ve sünnete tatbik bilgisinden,

18:02yani fakıh ilmini,

18:04kitap ve sünnet,

18:05Kur'an ve sünneteki tatbikte,

18:07ümmetin mahrum kalmasını istemiyor.

18:10Bundan dolayı da,

18:11hadisin ebebden,

18:12baba uygun olan kısmını,

18:14yani bütünü değil de,

18:16sadece baba uygun olan kısmını,

18:18zikrettiğini ifade edebiliriz.

18:20İmam Buhari'nin,

18:22hadisleri tekrar etmesine,

18:24dair de,

18:26bir sahabeden,

18:27İmam Buhari,

18:28bir hadisi,

18:29bir sahabeden,

18:30bir sahabeye,

18:31dayanacak şekilde,

18:32tahriç eder.

18:33Akabinde,

18:34başka bir sahabeden de,

18:36tahriç yolunu getirir.

18:38Bunu yapmasındaki,

18:39dolayısıyla,

18:40hadis aynı hadis,

18:41ama tahriç yolları değişti.

18:43Bundan maksadı da,

18:44hadisi garip olma,

18:46sınırından,

18:46hududundan çıkartmaktır.

18:48Bu maksattan dolayı da,

18:50hadisleri tekrar ettiğini,

18:51görüyoruz.

18:53Peki,

18:53hadisin ebebileri,

18:54bazı hadisleri de,

18:55kısalttığını görürüz,

18:56Buhari-i Şerif'te.

18:58Bazı raviler,

18:59onları tam olarak zikreder.

19:01O hadislerin bir kısmında,

19:02aynı hadisi,

19:03başka bir ravi,

19:04baktığımızda,

19:05muhtasar olarak getirmiştir.

19:07İmam Buhari,

19:10bu hadisin ebebilerin,

19:12ravilerinden doyayı,

19:14doğabilecek,

19:15olabilecek olan şüpheleri,

19:16gidermek maksadıyla,

19:18bu hadisleri,

19:19tam getirenden,

19:20tam,

19:21bir kısmını getirenden de,

19:23bir kısmını getirmek suretiyle,

19:25bir kısaltma yaptığını,

19:26kısaltma olarak zikret ettiğini,

19:28görürüz kardeşlerim.

19:30Hadisin ebebilerin,

19:31bölümlere ayrılması noktasında,

19:35raviler bazen,

19:37ibarelerde ihtilaf ederler.

19:38Mesela bir ravi,

19:40bir hadisi tahdis eder,

19:42rivayet eder.

19:43bu ibadet ederken,

19:46başka bir kelime kullanır,

19:49o kelime,

19:50kendisinin kastettiği bir mana var,

19:52o kelimeden,

19:53o manadan başka bir manaya da,

19:55ihtimallidir orada.

19:57Aynı hadisi,

19:58aynı lafızlarla,

20:00başka bir ravi,

20:02o ihtimalli olduğu manayı da,

20:04o ibareyi getirir,

20:06ama o manayı kastederek.

20:07İşte İmam Bukhari de,

20:10kendi şartına göre sayı olduğu zaman,

20:13bu hadisi bütün talikleriyle,

20:15A şıkkıyla da,

20:16B şıkkıyla da,

20:17zikret ettiğini,

20:18görüyoruz kardeşlerim.

20:20Hadis şehitlerin,

20:21muallak olarak getirilmesi,

20:23malumunuz,

20:24talik daha önce zikrettik,

20:25isnadın bir tarafında,

20:28bir veya arka arkaya,

20:30daha fazla ravi isminin hasfediliyor,

20:33hasfedildikten sonra,

20:34muhaddis hadisi,

20:35hasfedilenlerin üstüne,

20:37yani şöyle parmaklarını arz etmiştim,

20:40diyelim ki,

20:40burada,

20:42ravi,

20:43bu baş kısmından,

20:44bir veya iki tane,

20:45veya sondan bir iki tane,

20:47raviye hasfediyor,

20:48diyelim ki,

20:49şunu hasvetmiş,

20:50bu raviye,

20:51direkt buradan almış gibi,

20:52göstermesine,

20:53buna ne diyoruz,

20:54buna talik diyoruz,

20:56İmam Bukhari,

20:571341 hadis-i Nebevi'de,

21:01talikle hadisleri getirdiğini görüyoruz,

21:03bu 1341 hadisin,

21:07özellikle 160 tanesinin,

21:09dışındakilerin hepsinin,

21:11yine Bukhari-i Şerif'in,

21:12bizzat kendisinde,

21:14yani burada,

21:16taliken getirdiklerinin,

21:18160 tanesi,

21:19bunun dışındakileri,

21:21160 tanesinin dışındakilerini,

21:23yine Bukhari-i Şerif'in,

21:24bu sebep mevsulen getirmiştir,

21:27bu 160 tanesinin,

21:28de Hafız İbni Hacer,

21:30El Askalani,

21:31Et-Tavfik isimli kitabında,

21:33bu 160 tanesinin,

21:35her birerinin,

21:36o zikredilmeyen,

21:37hasfedilen,

21:38ravilerini de getirmek suretiyle,

21:40bunları vasfettiğini,

21:42görüyoruz,

21:44bir de tabi ki,

21:45cezm sigasıyla,

21:46kesinlik sigasıyla,

21:48talik edilenler,

21:49bu tür,

21:50hadisler,

21:51dört kısmına ayrılıyor,

21:53birincisi,

21:54bazıları,

21:55İmam Bukhari,

21:55yani Bukhari-i Şerif'te,

21:57cezm sigasıyla,

21:58talik ettiklerini,

22:00dört başlıkta,

22:01mütalaa etmek mümkün,

22:02birincisi,

22:03bazıları,

22:04kendi şartına,

22:05katılmış iken,

22:06ya kısaltarak,

22:07ya o hadisi,

22:08şeyhinden işitmemiş,

22:10yahut işitmiş ise de,

22:12tahdisen değil de,

22:13müzakere yoluyla,

22:14işitmiş olduğu için,

22:15vaslen,

22:16kendisi,

22:17direkmen almış gibi,

22:18zikretmiştir,

22:19bu bir,

22:19ikincisi,

22:22o talik ettiklerinden,

22:23bir kısmı,

22:24kendi şartlarına göre değil,

22:26başkalarının şartlarına göre,

22:27sayhtir,

22:28iki,

22:29üç,

22:30bazıları da,

22:32sayı olmamakla beraber,

22:33hüccet olmaya,

22:35delil olmaya,

22:35elverişli,

22:36hasen hadistirler,

22:38hasen derecesinde,

22:39hadistirler,

22:40dördüncü kısma,

22:41baktığımızda ise,

22:43ricali kusurlu,

22:45sayılmış,

22:47olduğundan değil,

22:48yani hadisi rivayet eden,

22:51ravilerde bir kusur,

22:52tespit edilinden dolayı değil ya,

22:54istinadından küçük,

22:56kopukluklar bulunduğundan dolayı,

22:58zayıf olarak addedildiklerini,

23:01ifade edebiliriz kardeşlerim,

23:04zayıf demişken,

23:05tabi burada,

23:06şöyle bir soruyu sormak da yerinde olur,

23:09Bukhari-i Şerif'te,

23:10zayıf hadis var mıdır?

23:12Önce bir defa,

23:13sahi Bukhari'yi,

23:15başka bir açıdan,

23:17genel anlamda,

23:17iki başlıkta,

23:18ele almak mümkün,

23:20birincisi,

23:21kitabın asıl,

23:23babın,

23:24bölümlerin asıl hadisleri,

23:26bunların hiçbir tanesinde,

23:28en ufak zayıflığa dair,

23:29bir şeyden bahsetmek,

23:31mümkün değil,

23:32kesin,

23:32kat'i surette,

23:33bunlar sayıhtır,

23:35ama bir de,

23:35tefsir,

23:36bahiyetinde olan,

23:38hadisler var,

23:39yani bir bölümü,

23:40dizik etmiş,

23:41diyelim ki,

23:41kitab-ül iman,

23:42asıl olanı getirmiş,

23:43asıl olan hadisi getirdikten sonra,

23:45bunun altını izah edici sayede,

23:48başka hadisler zikretmiştir,

23:50elbette ki,

23:51getirmiş olduğu,

23:52diğer hadislerde,

23:53sahih de olabilir,

23:54hasen de olabilir,

23:56dolayısıyla,

23:56bunların arasında da,

23:58zayıf hadisin olması da,

23:59muhtemeldir,

24:01bu mümkündür,

24:01öyleyse,

24:03burada,

24:04işte herhangi bir hadisi,

24:05Bukhari'den aldım,

24:06getirdim,

24:07bak Bukhari'de zayıf,

24:08hadis varmış gibi,

24:10bir iddiada bulunmak,

24:12ya Bukhari'yi kitabının,

24:14ana hatlarıyla,

24:15Bukhari'ye vakıf olmadığından dolayı,

24:18bu cehlen,

24:19söylediği bir şeydir deriz,

24:21veyahut da,

24:22bunun altında bir art niyet var,

24:24hıyanetinden dolayı,

24:26yani,

24:26bir tarafı göstererek,

24:29hakikati saklama yolunu,

24:30tercih ettiğinden dolayı,

24:32diye biliriz kardeşlerim,

24:35Bukhari-i Şerif'in faziletine,

24:37dair baktığımızda,

24:39İmam Bukhari,

24:39rahmetullahi aleyh,

24:40şöyle ifade eder,

24:42elimizdeki bu eserin sahibi,

24:43ben kitab-ı sahihi,

24:46içine,

24:47yani bunu yazmak için,

24:49önce yıkanıp,

24:50iki rekat namaz kılmadan,

24:52hiçbir şey koymadım diyor,

24:55yani,

24:55malzemeler toplanmış,

24:57bunlar üzerine,

24:57altı yüz bin hadisten seçmiş dedik ya,

25:00bunların üzerinde çalışıyor,

25:02bu çalıştıklarının üzerinden,

25:04bunların içerisinde,

25:05en nihai noktaya geldiğinde,

25:07evet,

25:07bunlardır dedikten sonra,

25:09gusül alıp,

25:11iki rekat namaz kıldıktan sonra,

25:13bunları,

25:14kitabımın içerisine aldım diyor,

25:16yine başka bir ifadesinde,

25:18ben el-cami'u sahihi,

25:21altı yüz bin hadisin içinden seçerek,

25:23on altı senede tasdif ettim,

25:25ve bunu kendim ile Allah arasında,

25:28bir hüccet kıldım diyor,

25:30mahla,

25:30yalın Rabbim için,

25:32ortaya koydum,

25:32bir amel olması noktasında,

25:35yine başka bir ifadesinde,

25:37sayı olduğunu,

25:37gerçekten bildikten sonra,

25:39iki rekat namaz kılıp,

25:41bir de Allah'a istihara etmedikçe,

25:43hiçbir hadis koymadım,

25:45dediği rivayet,

25:47ediliyor kardeşlerim,

25:49İmam Darakutni,

25:51Bukhari-i Şerife dair şöyle der,

25:53Bukhari olmasaydı,

25:55Müslüm yetişmezdi,

25:57Müslüm,

25:58zira Bukhari'nin kitabını almış,

26:00bu bir müstahliç olarak,

26:02onda çalışmış ve ona bir hayli hadis ilave ettiğini söylüyor,

26:06İmam Nebebi Rahmetullahi Aleyh de,

26:09İmam Bukhari sayı kitap yazma konusunda,

26:12ilk yazarlardandır,

26:15diye kendisi ifade eder,

26:17yine En-Nesai'nin İmam Bukhari'ye dair,

26:20insanlar benim yanımda,

26:22Bukhari ile ilgili,

26:24Bukhari ve Müslüm ile ilgili,

26:25tartışmaya durdular,

26:28ve ben onlar,

26:29bir noktaya geldiklerimde,

26:31onlara dedim ki,

26:32muhakkak ki Bukhari,

26:34sıhhat bakımından,

26:35sahillik derecesi bakımından,

26:36Müslüm'den öndedir,

26:39tıpkı,

26:40sanatsal güzellik açısından,

26:44Müslüm,

26:45Bukhari'den çok daha önde olduğu gibi,

26:48İmam Nebebi ise buyurur ki,

26:50ümmet bu iki kitaptaki,

26:52hadislerin sahihliği,

26:54ve bunlarla amel etmenin,

26:56vücubiyeti hususunda,

26:58ittifak etmiştir,

26:59icma etmişlerdir,

27:01der İmam Nebebi Rahmetullahi Aleyh.

27:04Peki,

27:05Bukhari'nin sahihi ile,

27:10İmam Müslüm'ün sahihi,

27:11ikisi de sahih,

27:13burada özellikle,

27:14Bukhari'nin sahihinin,

27:15daha baskın ve,

27:16birinci öncelikli olmasına dair,

27:19bir,

27:20sahih Bukhari'nin,

27:22şartları çok daha kuvvetlidir,

27:23ondaki hadislerin şartları,

27:25çok daha kuvvetlidir.

27:26İki,

27:30İmam Bukhari,

27:31hadislerin ravi,

27:33bir ravi,

27:34bir hadisi birinden nakledecekse,

27:37o ravi ile mülaki olmak,

27:40yani onunla karşılaşmış olmayı arar.

27:42Fakat,

27:44İmam Müslüm,

27:45karşılaşmış olması şart değil,

27:47belki bunun imkanının olması yeterlidir,

27:50der.

27:51Yine diğer bir husus baktığımızda,

27:54imamların,

27:55ravilerin adalet veya zat yönü,

27:58Bukhari'de,

27:59Müslüm'inkinden çok daha,

28:01kuvvetli ve üstün olduğunu,

28:03görüyoruz.

28:04Beşinci,

28:05dördüncü bir,

28:06özellik olarak,

28:07şunu diyebiliriz,

28:09Bukhari'nin şaz ve illetten,

28:11salim olma yönünde,

28:13hadislerdeki şaz ve illetlerden,

28:15salim olma yönü,

28:17ciddi manada,

28:18bir üstünlüğe sahip olduğunu,

28:20söyleyebiliriz.

28:22Ayrıca,

28:23malumunuz İmam Müslüm,

28:24İmam Bukhari'nin,

28:26talebesidir.

28:28tenkide en az uğrayanlar da,

28:31yine İmam Bukhari'nin,

28:32sahihi olduğunu ifade etmiş olalım.

28:36Evet,

28:36Bukhari-i Şerif'e dair,

28:38bunları zikrettikten sonra,

28:40elimizdeki eserimiz olan,

28:42yani Bukhari derslerimizi takip ederken,

28:45Muhtasar-ı Bukhari olarak ifade ettiğimiz,

28:48اَتَّجِرِيُ السَّحِيْهِ لِا حَادِيسِ السَّحِيْهِ

28:51الْجَامِعُ السَّحِيْهِ

28:52adlı bu esere dair de birkaç,

28:55hususa temas etmekte fayda var.

28:58Bu eser,

28:58Muhtasar-ı Sahih-i Bukhari,

29:00veyahut da,

29:02Muhtasar-ı Zebedi,

29:03adıyla,

29:04maruf ve meşhurdur.

29:06Sahi Bukhari'nin,

29:07bir özeti mahiyetindedir.

29:09Zeynuddin Ahmet bin Ahmet Eşşerci Ezzzebidi tarafından,

29:17Hicri 812 yılında ne yapılmıştır?

29:21Tehlif edilmiştir kardeşlerim.

29:24Müellif'e baktığımızda,

29:26ismi Ahmet bin Ahmet bin Abdullahif Eşşerci'dir.

29:32Künyesi Şihab-ı Dindir.

29:34lakabı ise,

29:36Ezzzebidi olarak tanınır ve bilinir.

29:39Hicri 812,

29:42Yemen'in yılında,

29:44Yemen'in Zübeyd şehrinde doğmuştur kendisi.

29:48Mekke-i Mükerreme'de ilim tahsil etmiş.

29:51Zamanın Yemen'de bulunan,

29:54önde gelen muhaddislerinden biridir kendisi.

29:58Nispeti ilk başta Şerce'ye,

30:01yani Zübeyd'in güneyinde olan,

30:03Hays bölgesi denilen bu bölgeye nispet edilmiştir kendisi önceleri.

30:09Babası o doğmadan vefat ettiği için,

30:12babasının ismiyle adlandırılmıştır.

30:15Çok ilimle meşgul olmuş,

30:16ciddi çalışmalar ortaya koymuş.

30:18Ve birçok eserler ortaya koyduğunu biliyoruz.

30:23İşte Tabakatul Havas bundan biri,

30:25Muhtasıl-ı Sahil Bukhari elimizdeki eser bunlardan biri,

30:29El-Fevait bunlardan hakeza biri,

30:31Nüzetul Ehbab hakeza,

30:34bu da onlardan biri olduğunu ifade edebiliriz.

30:39Peki,

30:40Ezzzebidi bu eseri neden,

30:43bu eseri yani bu Muhtasıl-ı Bukhari'yi neden oluşturdu diye baktığınızda,

30:47İmam Ezzzebidi şöyle demiştir,

30:51Hadis ilminin önde gelenlerinden büyük imam,

30:54Ebu Abdullah Muhammed bin İsmail el-Bukhari'nin,

30:58El-Cami'u Sahih adlı eseri,

31:00İslam'da tehlif edilmiş en büyük ve en faydalı kitaplardan biridir.

31:06Ancak genel anlamda baktığımızda,

31:08içindeki hadisler tekrarlandığı için,

31:11farklı başlıklara dağılmıştır.

31:15Yani bir kimse,

31:16belirli bir hadisi bulmak istediğinde,

31:18onu bulması oldukça zorudur.

31:21Bukhari'nin amacı,

31:23hadislerin çok yönlü rivayet yollarını göstermek,

31:26ve onların şöhretini arttırmaktı.

31:29Bizim bu çalışmadaki maksadımız ise,

31:32hadisin sadece aslını almak,

31:34çünkü zaten Bukhari'nin eseri baştan sona sahih kabul edilmiştir der.

31:40İmam Nevevi Rahmetullahi Aleyh de,

31:42Sahih-i Müslim Şerhi'nin girişinde şöyle bir ifade kullanır.

31:46Bukhari hadislerin farklı yollarını,

31:49uzak ve farklı başlıklarda zikreder.

31:52Bunların çoğunu,

31:53ilk bakışta,

31:54konuyla doğrudan ilişkili olmayan,

31:57bölümlerde verir kendisi.

31:59Bu durum,

32:00talebenin bu rivayet yollarını,

32:01bir araya getirip,

32:03hadisin tamamına,

32:04güvenle ulaşmasını zorlaştırır.

32:07Hatta bazı muhadisler,

32:08bu yüzden hataya düşüp,

32:10Bukhari'nin sahihinde geçen bazı hadislerin,

32:13olmadığını zannetmişlerdir.

32:15Oysa ki,

32:16o hadisler başka bölümlerde vardır.

32:18Yani,

32:19bir hadisi,

32:20illaki,

32:21direkt o hadisin ana,

32:23vurgusu olan noktadan,

32:25başlığında bulmak mümkün olmayabilir yani.

32:29Tekrar eden hadislerin sadece,

32:31ilk geçenini aldım,

32:33ben diyor burada,

32:34sonraki varyantlarında ilave bir fayda varsa,

32:37onu da ekledim.

32:38İmam Ezzebidi,

32:40bu şekilde,

32:41bu eseri oluşturduğunu,

32:43kendisi bizlere haber veriyor.

32:45ve ahir da'vana,

32:47en elhamdülillahi rabbil alemin,

32:49el-Fatiha.

32:53Efendimizin mübarek sözlerini anlamak,

32:56adımlarımızı onun yolunda atmak,

32:58kalpleri ihya,

32:59gönülleri mes'ud etmek için,

33:02eğitimci yazar Muhammed Şevket Gökşan ile,

33:05Buhari Şerif dersleri.

33:06İzlediğiniz için teşekkür ederim.

33:08İzlediğiniz için teşekkür ederim.

Kategori

Döküm

İlk yorumu siz yapın

Önerilen