İzmir'deki Smyrna Antik Kenti'nde yürütülen arkeolojik kazılarda, Osmanlı döneminden kalma kemer tokaları ile yüksükler bulundu. Kazı Başkanı Prof. Dr. Akın Ersoy, "Bu buluntular İzmir'in tekstil kenti olduğunu da ortaya koyuyor. Burada bulunanlar, sarayda yaşayan insanların kullandığı objeler değil, belli sosyolojik ve ekonomik seviyesi olan insanların kullandığı objeler" diye konuştu.
00:00Şimdi biz kentsel arkeolojik çalışmalar yürütüyoruz.
00:05Bu ne demekleri?
00:06Yani bir yaşayan kentin içerisinde geçmişe dönük kalıntıları ortaya çıkarma ve katmanlar halindeki değişik kültürlere ait mimari izleri ve objeleri hepsine aynı saygıyı göstererek ortaya çıkarma gayretindeyiz.
00:26Biz tabi Osmanlı dönemi deyince bunun tabi ki mimarisinin yanında pek çok sayıda da günlük objeyle karşı karşıya kalıyoruz.
00:37Bunların içerisinde tabi günümüze ulaşan tabi ki erken cumhuriyet döneminde de geçmişin izlerini taşıyan örneğin metal objeler var ve bunların içerisinde de yüksükler bildiğiniz gibi dikiş yüksükleri ve de kemer tokaları çok dikkat çekici.
00:53Bu yüksüklerin ve demir tokaların ve tabi ki bronz tokaların aslında tarihi çok daha erken tarihlere gidiyor.
01:04Yani Türklere baktığımızda Hun dönemine kadar gidiyor.
01:07Elbette Çin'de var.
01:09Yine bronz çağı ve demir çağı ile birlikte Orta Doğu'da yine bu objelerin ilk primitif örneklerine rastlıyoruz.
01:19Ondan sonraki süreçlerde de bu tokalar örneğin Bizans döneminde bazen böyle prestij objesi olarak kullanılıyor.
01:27Hatta sivillerin takmaları engelleniyor.
01:31Fakat tabi insanların ihtiyacına binaen bu tokaların kullanımı devam ediyor kemer tokalarının.
01:38Uzun bir tarihsel süreci var.
01:40Biz bu tarihsel süreç içerisinde şimdi Osmanlı döneminin bu kemer tokalarına dikkat çekmek istiyoruz.
01:48Çünkü bizim dikkatimizi çöküyor çok miktarda.
01:52İzmir'in aynı zamanda bir tekstil kenti olduğunu da bize ifade ediyor.
01:56Çünkü bunlar tekstil üzerine kullanıldıklarından dolayı.
02:00Yine yüksükler de İzmir'in bir tekstil kenti olduğunu bize ifade ediyor.
02:06Tabi ki burada bulunan objeler saray objeleri değil ya da Osmanlı Devlet Bürokrasisi'nin insanlarının kullandığı objeler değil.
02:15Bunlar evet normal insanların İzmir'deki sosyolojik olarak ekonomik düzeyleri belirli seviyede olan insanların kullandıkları objeler.
02:26Arkeolojik kazı çalışmalarında insana dair taşınır ve taşınmaz objeler her zaman ön planda.
02:32Yüksük ve kemer tokaları da metal grubu taşınır objeler arasında tüm kazı alanlarında aslında çıkan buluntular.
02:40Ama özellikle İzmir'de Agora Öğren yerinde yapılan çalışmalarda çıkan kemer tokaları ki sayıları yaklaşık 40 adet çok güzel desenleriyle buluntu olarak öne çıkan sayıları daha da fazla diğer etiklik örnekler arasında.
02:57Ve yüksükler bu alanda bu sene bulunan ilginç buluntular oldu bizim için.
03:02Yüksükler özellikle İzmir'de pamuk üretimi ve iplik fabrikalarını da barındıran geçmişinde bir bölge olması nedeniyle ve burada da yoğun olarak çıkması nedeniyle dikkatimizi çeken önemli buluntular arasında oldu.
03:19Kemer tokalarına gelince aslında hem işlevsel hem de estetik obje kemer tokaları.
03:29Burada bulunan örnekler daha çok 19. yüzyıl örnekleri.
03:34Kemer tokaların tarihine baktığımızda özellikle Türk tarihinde ki ona biraz belki ağırlık vermek lazım.
03:40M.Ö. 5-6. yüzyıllardan itibaren Türk dönemine ait kurgan dediğimiz mezar yapılarında çıkan kemer tokalarına baktığımızda ki bugünkü örneklerine de baktığımızda çok fazla değişmediğini görüyoruz.
03:54Hatta bugün Pimli dediğimiz herkesin belinde olan kemer tokaları belki de tarihte ilk icat edilmiş kemer tokalarının hemen hemen aynısı.
04:04Burada çıkan örnekler kancalı dediğimiz kemer tokalarından ve bunlar daha çok dekoratif örnekler.
04:14Giyim tarzı geçmişte hatta yakın döneme kadar Cumhuriyet'e kadar biliyorsunuz böyle iç don ve dış don denilen don kıyafet bildiğimiz gibi.
04:24İçte bir kuşak dışta da kemerle aksesuar olarak ve dış kaftanı toparlayan bir unsur.
04:32Hun döneminden itibaren İskit, Hun, Göktürk, Uygur döneminden itibaren duvar resimlerine hatta o dönemden kalma taş heykellere baktığımızda hep bellerinde bir kemer görürüz.
04:48Bu kemer aslında bugün kullandığımız kemerlerin hemen hemen aynıları.
04:53Şöyle tabir etmek belki yanlış olmaz.
04:57Kemer o dönemde insanların bagajı.
05:00Yani silahlarını astıkları belki azık torbalarını astıkları asker ise eğer kemer üzerinde rütbe işaretlerini astıkları bir takım aparatları da taşıyan o dış kaftanı da değerleyen toplayan bir unsur olarak bugüne kadar gelmiş insan hayatında.
05:19Bunlar kaç yıllık diyelim şimdi bilirme hangi malzemeden?
05:22Bunlar genellikle tunç ve bakır, pirinç gibi malzemelerden yapılmış örnekler.
05:3219. yüzyıl ağırlıklı örnekler bunlar.
05:35Üzerlerinde daha çok geometrik ve bitkisel formları barındıran, süslemeleri barındıran örnekler.
05:44Form olarak da kare, dikdörtgen, kabara şeklinde ya da damla motifi ve birbirine kanca şeklinde geçen kemerde başta ayarlanan, kancayı birbirine geçinerek kullanılan objeler.
05:59Diğer klasik kemerlerde olduğu gibi ayar ve pim bunlar da yok.
İlk yorumu siz yapın