- 6 weeks ago
Aired (August 24, 2025): Palawan, often called the "Last Frontier" and hailed as one of the best islands in the world, takes the spotlight in this episode. Join Biyahero Drew as he explores its breathtaking landscapes, stunning waters, and the natural wonders that make Palawan truly unforgettable.
Category
😹
FunTranscript
00:00Anong pangarap yung bakasyon, Viejeros?
00:06Yung present si Haring Araw, no?
00:09Tapos may malamig na inumin kaharap ang asul na dagat.
00:14Sabay maglalakad sa pinong-pinong puting buhangin.
00:20So let's take this time to just inhale.
00:24Hindi pwedeng mawala ang masasarap na pagkain, ha?
00:30Dato, dyan lang inihaw, panalo.
00:32At pagkatapos ng nakakapagod na araw,
00:36may malambot na kamang sasalupong sayo.
00:40Oh, wala mo nang pipikit.
00:44Hindi ito pala ginip, Viejeros.
00:49Lalasapin natin lahat ito sa totoong buhay.
00:53Mulacron,
00:55El Mido,
00:57Puerto Princesa,
00:59Hanggang Balabak.
01:01Dahil dito sa Palawan,
01:04gagawin natin totoo ang bakasyong inaasam-asam.
01:08Sa pang malakasan na tayo kaagad,
01:17tinigurian nitong last of the last frontier,
01:20ang perfect island of our dreams,
01:22ang Balabak Islands.
01:24May clear,
01:27turquoise,
01:28blue water,
01:29pinong white sand,
01:33at dinig na dinig ang natural na tunog ng kalikasan.
01:39Conti pa lang ang nakakapunta dito.
01:42Dulong parte na kasi ito sa mapa ng Pilipinas, Viejeros.
01:48At mas malapit pa ito sa bansang Malaysia kaysa sa capital city ng Palawan na Puerto Princesa.
01:54Ang sasadyain natin ngayon, talaga namang laban na laban sa pabutian.
02:03Ito lang naman ang may longest and softest white sand beach sa parting ito ng Palawan,
02:09ang punta sa Baring.
02:14Aabutin ng halos dalawang oras ang biyahe sa bangka,
02:17kaya ang mabuti pa,
02:18tsibag muna tayo.
02:26Biherotip,
02:27magpayid din muna ng insect repellent dahil marami mga niknik sa isla.
02:31Ito yung mga malilit na kulisap na parang lamok na matindi kong kumagat.
02:35Kapag nakagat kayo,
02:37naku, ang katin yan, Viejeros.
02:40Ang the best repellent daw para sa mga lokal.
02:43Abay, hindi kemikal.
02:45Walang iba kundi virgin coconut oil.
02:59Kung ganito kaganda ang ating destinasyon,
03:00talaga namang worth it ang biyahe.
03:06Kahit hashtag no filter,
03:07sobrang ganda ng islang ito.
03:09Ang amin namang no filter tip,
03:11magda rin ng cash biheros dahil walang ATM dito sa isla.
03:15Good morning.
03:16Just wanna let you guys know kung gusto yung experience ko dito sleeping.
03:18Walang electric fan, walang aircon,
03:19walang aircon.
03:20very simple type of lodging.
03:21Kama, okay.
03:22tapos nung may
03:24tapos nung may
03:25mayroon lang mosquito net,
03:27dahil nga
03:28mayroon lang mosquito net.
03:29depende sa oras pero nagkakaroon ng mga lamok.
03:30But anyway,
03:31everything was okay.
03:32Sobrang ganda.
03:33Sobrang ganda.
03:34Good morning.
03:35Good morning.
03:36Just wanna let you guys know kung gusto yung experience ko dito sleeping.
03:40Walang electric fan, walang aircon.
03:45Sobrang ganda.
03:46Sobrang ganda.
03:47Sobrang ganda.
03:48Sobrang ganda.
03:49Okay.
03:50Tapos nung mayroon lang mosquito net.
03:53Dahil nga depende sa oras pero nagkakaroon ng mga lamok.
03:58But anyway,
03:59everything was okay.
04:00Slept like a baby.
04:01Alright?
04:02Let's maximize this trip.
04:03Let's go.
04:08Para masulit ang biyahe natin dito,
04:09mag-a-island hopping tayo.
04:11Meron lang naman silang more than 30 islands to choose from.
04:14At depende sa alon,
04:17nasa isa hanggang dalawang oras ang boat ride para makarating sa mga isla.
04:28Ito muna tayo sa isla na medyo kikay.
04:31Ang buhangin kasi,
04:32may pagkapit kung titignan sa malapitan.
04:35Ito ang isla ng Patawan.
04:44Dito naman sa Patonggong Island,
04:46pwede mag-overnight.
04:48Privately owned ang isla,
04:49kaya may entrance fee at rental na kailangan bayaran.
04:53Yung local name talaga nito is Patonggong.
04:57Kung sa salitang Tagalog po,
04:59nakatuwad po siya.
05:02Para mas maging meaningful ang pagbisita natin dito sa Balabak Islands,
05:06siyempre makikibanding tayo kasama ang mga lokal.
05:15Ang aming napag-alaman,
05:16ang isang milyon kaya rumakuha ng mga lokal kada buwan.
05:19As in, isang milyon kilo ng seaweeds!
05:42Ito ang kabuhayan ng mga lokal sa isla.
05:44Ginagamit ang seaweed bilang raw materials ng iba't ibang produkto,
05:48tulad ng mga shampoo, sabon,
05:50iba't ibang pagkain tulad ng gelatin,
05:52mga gamot at iba pa.
05:54Okay, tapos paano po yung proseso?
05:56Ang alam ko, pagkatinim nyo,
05:58antay lang kayo ng ilang months lang po.
06:0020 days.
06:0220 days lang!
06:04Sigur na po, sir.
06:06Okay.
06:07Tapos after ididryan nyo, kailangan?
06:09Apo.
06:10Ito lang kasi magandang anak buhay po, sir.
06:12Nakaka-ilang kilo kayo kada araw po ba, kada buwan?
06:15Ay kada linggo?
06:16Kada harapis po yun, sir.
06:17Oo, kada harapis.
06:18So, dipende po kung alam mo maka-100.
06:21Hindi tayo, habis,
06:23nagbaba yun sa mga 400-300 kilos.
06:26Ito naman ang kanilang seaweed farm, Bejeros.
06:30Ang ganda, no?
06:31Espesyal daw ang seaweed na naaanin nito
06:33dahil sa linis ng kanilang karagatan.
06:36Hindi rin sila masyadong nagagambala ng mga bagyo.
06:39Ayan naman ang isang milyong kilo ng seaweed.
06:41Oh, so easy!
06:45Sa sobrang espesyal ng isla ng Balabac,
06:58nabighanin nito ang mga sinaunang tao na mula pa sa isla ng Borneo.
07:02At hanggang ngayon, naninirahan pa rin dito ang mga ninuno nila
07:07na mga katutubong mulbog.
07:10Ang sinaunang pagkain ng mga sinaunang tao sa Palawan,
07:13matitikman pa rin dito hanggang ngayon.
07:15Ito ang Dja at Piñaram.
07:17Mga karaniwang pagkain ng mga mulbog
07:19na makikita rin sa ibang lugar tulad ng Sulu, Tawi-Tawi, Borneo, Malaysia at iba pa.
07:25Kung hindi ko nakita yung finished product,
07:28hindi ko maintindihan yung ginagawa niyo at nai eh.
07:32Pero nakita ko yung finished product at parang sinulid po yung mga nagiging itsura niya,
07:38so kailangan nyo gawin yan.
07:39So ano to? Parang niyong hug, tas binutasan niyo.
07:44Ang tagal niyo na pong ginagawa.
07:46Ang tagal niyo na pong ginagawa.
07:48Ang tagal niyo na pong ginagawa.
07:50Ang tagal niyo?
07:51Ang tagal niyo.
07:52Kumala mong natutuwa ko yung tananay.
07:55Ano pong ingredients yan?
07:56Wala po. Asukal lang po.
07:58Bago sa recipe.
08:00Bigas po.
08:01Gagagagungin.
08:02So bigas? Asukal?
08:04Yan lang po?
08:05Pupukin yan.
08:06Ah!
08:07Tubig?
08:08Kailangan po, sir.
08:10Kailangan mo pupukin.
08:11Kasi ito rin po siya.
08:12Basta-basta maglaba at kailangan malablaw.
08:14Bago ilalagay po kano.
08:16Ayun!
08:21Hindi ba pwedeng?
08:22Gano'n na po yun.
08:24Pwede ko ba ba tikman yung...
08:27Ito po ba?
08:28Ito?
08:29Kahit saan.
08:30Kahit saan.
08:31Kahit saan?
08:32Kahit saan?
08:33Sobrang tamis.
08:34Anak mo malatong.
08:36Pwede mo alas sa ice cream.
08:37Nakakurado.
08:39Ang campurado.
08:41Can I take my...
08:44Is this one?
08:45This one?
08:46It's a little bit.
08:54It's so good.
08:55You can taste the sweet.
08:57You can taste the ice cream.
08:59You can taste the tomato.
09:01We're here at the piñaram.
09:04Piñaram?
09:05Piñaram?
09:07What are the ingredients of piñaram?
09:09Rice flour po siya.
09:10Rice flour?
09:11Sukal.
09:12Sukal.
09:13Tubig.
09:14Or gata.
09:15Madaming mantika.
09:17Saka maglalagay kayo ng parang butter.
09:19Yun na yun.
09:20Yun na yun.
09:21Tapos yun na yun.
09:22Ito na po ang kunis.
09:23Mabilis na po siya manuto eh no?
09:25Parang ito, 100 or 200 years old na itong kawali nyo no?
09:29Malamang ganun na po.
09:32Kasi kawali pa po yan ng mga ninono namin.
09:35Yun!
09:36Pwede ko pang tiklangan.
09:38Oo.
09:39Oo.
09:48Pancake.
09:49Pancake?
09:50No.
09:51Oo, kung saan siya dyan, pancake.
09:53Pancake na mas konti yung mga ingredients na simple, mas tipid.
09:59Pero kung minsan mas masarap yung simple eh.
10:02Dari nakapagbagong luto.
10:04Opo.
10:11Kung ang mga katutubong mulbog, isa sa mga nauna rito sa Balabac Island,
10:15nabay tayo rin may didiskubrihin.
10:18Pero, eksklusib ito para sa atin ha.
10:22Dahil ipasisilip sa atin ang isang diwanay sagradong lawa.
10:26Pero bago yan, dito muna tayo sa Kayangan Lake.
10:27Kung saan matatagpuan ng iconic views ng Palawan na madalas na makita sa mga postcard.
10:39Marami pang lawa sa isla.
10:40Ang iba, mga katutubong tagbanwa pa lang ang nakapupunta at hindi pabukas sa mga tulista.
10:43Mayroon kami kasing mga sagradong lugar katulad ng Kayangan.
10:47Bale, inire-respeto namin noon yung Kayangan.
10:48Pero nagkita namin na isa sa makakatulong doon sa aming tribo kaya ibinukas namin doon sa turismo.
10:50Marami pang lawa sa isla.
10:52Ang iba, mga katutubong tagbanwa pa lang ang nakapupunta at hindi pabukas sa mga tulista.
10:59Mayroon kami kasing mga sagradong lugar katulad ng Kayangan.
11:03Bale, inire-respeto namin noon yung Kayangan.
11:07Pero nagkita namin na isa sa makakatulong doon sa aming tribo kaya ibinukas namin doon sa turismo para makapunta dyan yung mga turista.
11:19Para makatulong doon sa aming membro na mayroong kaming populasyon na 600 families.
11:24Maswerte tayo, Dieros.
11:26Tayo kasi ang kauna-unahang tagalabas na makararating sa isa sa mga sagradong lawa ng mga tagbanwa.
11:32Kaya naging sagrado ay nire-respeto namin yung mga diwata na nakatira doon sa isang lake.
11:38Kaya ang tawag namin doon ay isang sagrado.
11:43Magbabalsa muna tayo papunta sa kabilang dulo ng Kayangan Lake.
11:48At pagdating sa pampang, trekking naman.
11:54Literal na tayo ang gagawa ng lalakaran. Este, kapalaran natin.
11:59Dahil for the tabas tayo nito, Dieros.
12:02Matarik at mabato ang daan.
12:05But we conquered.
12:18Hindi maalat ang tubig dito.
12:20Malamig.
12:21Tapos, pagsabang linaw yung tubig, kailangang paglumoy ka ba naroon?
12:30Para kang may white belt na uba ka.
12:33Pero siguro tabang yung tubig.
12:37Hindi maalat ang tubig dito.
12:38Maraming din daw balint sa sayao na ibon sa paligid ng sagradong lawa.
12:41Isa ito sa dahilan kung bakit gusto nilang panatilihing tahimik ang lawa na ito.
12:48Pero kung gusto pa nila isikreto ang sagradong lawa, itong susunod natin gagawin.
12:53Ipinagmamayabang na dito sa koron.
12:55Ang wrecked diving o pagbisita sa mga lumubog na barko na kilala na nga raw sa buong mundo.
13:09Ang koron, kilala lang naman bilang one of the top diving destinations in the world.
13:14Alright, good morning mga bijeros.
13:17Nandito tayo ngayon sa one of the six wrecked dive sites dito sa area na ito.
13:24It's called East Tangat.
13:26I'm just gonna do free diving because this is my second day and I'm gonna be flying out so bawal ako mag scuba dive.
13:32But siyempre ang mga kasamangan ko mag scuba dive.
13:40Let's hold our breath for this breathtaking view bijeros.
13:43The water is clear with the sun, you know, piercing through the water.
14:10It's very, very beautiful.
14:12It's a totally different experience if you're in scuba gear.
14:18As you can see, our other cameraman went inside with the GoPro and then wow.
14:24I saw some footage just now and it's really nice.
14:33Makikita dito ang ilang barko na lumubog noong World War II.
14:36Dito rin kasi sa koron, bumawong ang barko ng mga Hapon dahil tago ito at napalilibutan ang mga isla.
14:46Pero nakita pa rin ito ng mga Amerikano at binumba nilang mga barko.
14:50Pitin pa ba kayo sa water activities?
15:00I got you bijeros!
15:02I got you bijeros!
15:05Lipot naman tayo sa Ilnido.
15:13Ang uning ating susubukan, stand-up paddle boarding.
15:15Dito kasi sa bahagin ito, ipinagbabawa ng mga motorized activities para mapotektahan ang rich biodiversity ng Ilnido.
15:28Pwede rin magkayak sa mga lagoon dito bijeros.
15:30At syempre, kapansin-pansin ang sandamakmak na mga bangka para sa uso klasik na island hopping.
15:50Kapag nagutom naman sa island hopping, ang mga nagigitay na pagkain, siguradong sariwa.
15:54Pwede kayong pumili ng isang isla at pwede kang magpaluto.
16:03May isda, may manok, may freshly made salad, may ano pang inihaw na baboy.
16:12Lahat ito, dyan lang inihaw, panalo.
16:15Sa bagitan din ng bawat isla, pwedeng mag-swimming,
16:27snortling,
16:29at umaw rabieros.
16:34O teka, umahon muna tayo sa tubig.
16:36Lilipat muna tayo ng bayan para magamit ang ating mga paas sa lupa.
16:39Pero hindi lang mga sikat na artist ang maaaring maglagay ng obra nila rito.
16:47Dito sa Calier Tisano, we want to bring in arts and culture to El Nido.
16:52Ngayon, meron sa Cogon, meron kami mga shops that are run by Palawan artists.
17:00Welcome rin ang mga local artists of all ages.
17:03Eh ako kaya, welcome rin dito?
17:06Oo nga.
17:07Simple naman yan, parang feeling ko kaya ko kayong sabayan.
17:10Asan na ba yung finished product niya?
17:12Wala ba?
17:13Wala ba?
17:14Kala ko, pwede magdaya eh.
17:15Itong purse na to, magiging maleta.
17:19Okay.
17:20Sige, paano po ba?
17:21Out, in, in, out, out, in?
17:25Babalik-balik lang naman po yan, sir.
17:27Okay.
17:28Ganyan ko siya.
17:29Ayun.
17:34Okay.
17:36Okay.
17:38Oh, hindi ko pa gets.
17:40Ganyan.
17:41Ayun.
17:43Hindi talaga, wala talaga ang future sa pag, pag buibib eh.
17:48Oh, okay.
17:50Aha.
17:52Ayun oh.
17:53Alright.
17:54Yes.
17:55Aha.
17:57Okay.
18:02Parang inaano mo naman yan, sir.
18:04Sorry, sorry, sorry, sorry.
18:05Matagal na ho ba kayong nag-hubbie?
18:07Oh, sir.
18:08So, ano lang po ito sa inyo, hubbie lang.
18:19May naging trabaho na din.
18:22Oh, po.
18:23Ito na po ito talaga yung...
18:24Ito lang.
18:25Ito lang.
18:26Makabuhayin mo.
18:27Perfect, simula sa hubby.
18:31Ang kulit.
18:37Kaya nga naman tayo bumibili ng mga gento dahil ito ay handmade.
18:41So, di basta-basta natin magagawa ito sa mga, sa bahay natin.
18:45Kaya nga, may value talaga ang pagbenta nila ng mga gento.
18:54Bukas ang kalin na ito mula 9am hanggang 7pm kada araw.
18:59Kung gustong gumala, may pwedeng arkelahin na bamboo bike.
19:04Dito tayo sa Tulay Suhay de Heros, na ang ibig sabihin sa Tagalog, samotsaring buhay.
19:13Puro kurbada ang tulay na ito dahil itinuyo ito sa gitna ng gubat kung saan talagang iniwasan na makatama ng kahit anong punok o halaman.
19:20Mula sa Tulay Suhay, parang masarap kumain ang inihaw.
19:33It's one of the more famous and favorite na mga pumunta dito.
19:40It's not just a grill, parang it's also like a sports bar of some sort.
19:44You know, I see this TV just playing sports.
19:49They specialize on different types of grilling.
19:53Mula liyempo, pusit, barbecue, hanggang sa iba't ibang classic Pinoy dishes,
19:58siyempre meron dito.
20:03This whole place is just, it's such a nice vibe for different.
20:08Sabihin natin kung hindi mo tripang grill.
20:12Vegetarian ka meron din silang vegetarian restaurant.
20:15If you want Chinese food, I always want Chinese food.
20:18But right here, right now, enjoyin natin ang El Nido Grill and what they have to offer.
20:26It's dark, night time so you can't really see it.
20:30But kapag day time dito, kitang kitang yung beach.
20:33At siyempre, there's always room for dessert.
20:39Para sa mga may sweet tooth dyan,
20:41ang native dessert na ito, karapat-dapat bang pangarapin?
20:44Ito ang sumbulo na matitikman dito sa Puerto Princesa.
20:48Tingnan yung tawag din ng sumbulo.
20:51Different flavors.
20:53Yung may gabit ng kawayan.
20:55What they do is...
20:56Ang pangarapin ang kapag-apapil.
20:57At siyempre.
20:59Ang pangarapin.
21:01At siyempre.
21:02At siyempre.
21:03At siyempre.
21:05At siyempre.
21:06At siyempre.
21:08They use this as a spoon.
21:10Or this one na lang.
21:12At siyempre.
21:13There you go.
21:16Buko pandan.
21:18Suman!
21:27Ito yung sumusumbulo ng katamisan.
21:35Piyats.
21:36Sumbulo.
21:40Sumbulo.
21:42Simbolo.
21:47Mas masarap pa ito
21:50sa tinikman natin
21:52932 na suma na finiture na natin.
21:56Mukhang galing.
22:00Colorful.
22:09Really good texture.
22:11Yes.
22:13Kakainan mo din.
22:18Sumbulo ng sustenance.
22:19Ang mga pangarap ng mga lokal ng Palawan
22:22ang irispeto ang kanilang mga likas na yaman.
22:26Kaya ang mga lokal,
22:27tulong-tulong sa pagprotekta
22:29at pagpreserba sa kanilang lugar.
22:31Yes.
22:32Dito po kasi ang pala,
22:33ang Puerto Princesa po,
22:34meron,
22:35meron mga ordinansa
22:37tungkol doon sa kalinisan
22:38pagiging sustainable
22:40ng lugar.
22:41Garbage in, garbage out.
22:43Ang mga turista na sumusun
22:45sa kanilang mga patakaran
22:46at ordinansa,
22:47talaga namang mga bayani
22:49sa kanilang paningin.
22:50Pero kung may mga bida.
22:52Siyempre,
22:53meron din mga kalaban
22:55ang mga illegal logger
22:56at illegal fisher sa lugar.
22:59Sa isang museo rito,
23:00nakadisplay ang kanilang mga sandata.
23:03May mga baril,
23:04lason,
23:05at iba pang kagamitan
23:06gamit bilang armas.
23:07Pero ang kapansin-pansin sa lahat,
23:10ang napakaraming chainsaw
23:12na nakadisplay sa buong museum.
23:15Museum daw
23:16ng mga illegal loggers.
23:19Tapos pagdating ko dito,
23:20I was expecting to go inside,
23:23you know,
23:24this the usual museum.
23:26Pagdating ko,
23:27bakit may malaking bangka doon?
23:29Bakit ang daming mga chainsaw?
23:32This is a different museum.
23:33Yeah, it is different.
23:34It's an environmental museum.
23:35Halos every year,
23:37it's more than 5,000 to 6,000 hectares
23:41ang nawawala
23:42dahil sa illegal logging.
23:44In fact,
23:45ito ang pinakama-worst na enemy
23:48and illegal fishing
23:49sa Palawan.
23:50So it's been years since 2009
23:52hanggang ngayon,
23:53meron kami nahuli na
23:54more than 700 chainsaw.
23:56Chainsaw pa lang.
23:57Chainsaw?
23:58Yup.
23:59Sinasabi nila malimit na
24:00dahil sa kahirapan.
24:02But come to think of it,
24:03magkano yung isang chainsaw?
24:04Hindi naman kaya
24:06ng isang mahirap.
24:07Yan eh.
24:08Ang brand new nito
24:09is between 65,000 to 75,000.
24:11Hindi kaya.
24:12So meron silang financer.
24:13So yun yung nag-udyok sa kanila.
24:16Tingnan nyo na lang
24:17kung gaano kaganda
24:18ang ating kalikasan
24:19kapag inalagaan.
24:20Baka nag-aantay kayo ng lyrics sa TV nyo.
24:30Dito video.
24:31Nandito tayo ngayon sa
24:33Kalachuchi Beach.
24:35May estilo raw sila rito
24:37para matupad ang pangarap nila
24:38na mapanatili ang kagandahan ng lugar.
24:40They limit the number of tourists here
24:42para at least
24:43na ma-maximize pa rin nila yung kagandahan ng beach.
24:48It's just a maximum for around 30 to 40 tourists.
24:52Kaya kung dream vacation natin ng Palawan,
24:55marapat lang na tumulong din tayo sa mga lokal
24:58na ma-achieve ang kanilang pangarap.
25:03Dito sa Balabac,
25:04may isang lugar na hindi raw tao ang naghahari
25:06kundi mga buhaya.
25:08Ayun lumabas na naman yung ulo niya.
25:10Ayun eh.
25:11Dito naman dapat.
25:12Dito naman dapat.
25:13Dito naman dapat.
25:14Dito naman dapat.
25:15Dito naman dapat.
25:16Dito naman dapat.
25:17Dito naman dapat.
25:18Dito naman dapat.
25:19Dito naman dapat.
25:20Ang totoo nyan,
25:40safe tayo de Heros.
25:41Ang totoo nga nyan,
25:43pwede pang mag-River Cruz dito sa Carandungan River.
25:46We are also known as the Balabac River Cruise.
25:52This is the mangrove area, the mangrove place.
25:57This is the 85% of our food.
26:00The crocodile, based on our analysis,
26:03with the crocodile hunter, crocodile expert,
26:06when you come to their territory,
26:08they are active.
26:10Especially in one place,
26:12in the breeding and nesting area,
26:14doon po, huwag po tayong lalapit doon.
26:16Kasi pinoprotektahan po nila yung mangrove.
26:19Kaya po siguro nilagay ni Lord dyan yung buhaya
26:22para katakutan ng isang tao
26:24para maprotektahan yung mangrove.
26:26Isa po yun siguro na ibinigay
26:28para maging complete yung ecosystem natin.
26:33Sa gandang natural ng Palawan,
26:35kahit sino, papangarapin itong puntahan.
26:39Ang pagbisita ng mga biyero dito
26:41para ng pangarap ng mga lokal.
26:44Hindi na para sa kabuhayan,
26:46kundi pati na rin sa pakikisa
26:48sa mga adikayang maprotektahan ng isla.
26:51Upang mapanatili ang ganda ng Palawan
26:53para sa mga nangangarap na babisita ito
26:55balang araw.
Recommended
26:37
|
Up next
37:39
Be the first to comment