01:29Doğu Anadolu bölgesi ise bu eşsiz mirasın en önemli kalıntılarını barındıran bölgelerimizden birisi.
01:38Ve bu bölgede sizin de ifade ettiğiniz gibi tarihin sessiz tanıkları olarak nitelendirdiğimiz ve aslında bir milletin bir medeniyetin tapu belgesi olarak da gördüğümüz mezar taşlarımız bulunmakta.
01:55Tabii mezar taşları özellikle bu bölgede yoğun olarak karşımıza çıkan mezar taşlarının farklı medeniyetlere ait olduğunu ve farklı tiplerde karşımıza çıktığını görürüz.
02:09Bunların başında hiç şüphesiz koç koyun ve at heykeli formundaki mezar taşları gelmekte.
02:18Aniören yerinde devam eden Selçuklu mezarlığındaki kazılarımızda da sanduka tipli çok sayıda taştan üretilmiş mezarları ortaya çıkarmıştık.
02:29M.Ö. 1. yüzyıldan itibaren Hunlardan başlayarak Göktürkler'e varıncaya kadar Uygur döneminde koç sembolizminin sanatın her alanında kullanıldığını bilmekteyiz.
02:46M.Ö. Koç'un erillik özelliği, bunun yanı sıra güç, kuvvet, yücelik ve iktidar algısıyla bunun pekiştirilmesi koç figürünün özellikle idari anlamda, sultan anlamında, saltanat anlamında sıkça kullanıldığına şahit olmaktayız.
03:16Ve İslamiyet'in kabulüyle birlikte de Türklerin koç figürünü bu kez de Hz. İbrahim'e inen koç figürüyle özdeşleştirmiş ve bu algı tamamen artık İslamileşmiş.
03:32Özellikle Anadolu coğrafyasında, Doğu Anadolu bölgemizde hem mezarlıklarda hem müzelerimizde çok sayıda koç koyun heykeli formunda mezar taşı görürsünüz.
03:46Bunlar büyük bir oranda 14-15. yüzyıllara yani ak koyunlu ve kara koyunlu dönemine tarihlendirilse de aslında M.Ö. 1. yüzyıldan itibaren Türk sanatına girmiş ve İslamiyet'le birlikte gelişerek 15-16. yüzyıllara kadar gelen bir geleneği temsil ettiğini görürsünüz.
04:11Hatta 19. hatta 20. yüzyılın başlarında bile özellikle bazı bölgelerimizde bu geleneğin halen daha devam ettirildiğine de şahit olursunuz.
04:23Mezar taşlarının bir diğer temsilcileri ise sanduka tipli mezarlarımız.
04:53Veyahut şahide tipli mezarlarımız gelmekte.
04:58Özellikle Aniören yerinde devam eden Selçuklu mezarlığındaki kazılarımızda da sanduka tipli çok sayıda taştan üretilmiş mezarları ortaya çıkarmıştık.
05:11Ki onların bir kısmı bugün Kars Müzesi'nde sergilenmekte.
05:15Bunların da daha çok Selçuklulardan itibaren Anadolu'da görülmeye başlandığını ifade edebiliriz.
05:25Tabi bunların yazılı olanları olduğu gibi özellikle erken örneklerin kandil nişleri, kandil bezemeleriyle süslendiğine de şahit olmaktayız.
05:38Konuşmamızın başında da ifade etmiştim.
05:42Her medeniyete ait mezar taşını görmeniz mümkün.
05:47Bu coğrafyada özellikle Kars ve çevresinde karşılaştığımız bir diğer mezar taşı türü ise haçkarlar.
05:54Özellikle biliyorsunuz 8-10. yüzyıllar arası yörede hüküm süren Bagratlı hanedanlığına ait olan bu haçlı taşlar aslında birer mezar taşı olarak kullanılmış.
06:09Bunun yanı sıra özellikle mimaride de bunların birer süs unsuru olarak kullanıldığını görmekteyiz.
İlk yorumu siz yapın