- 7 hafta önce
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İNTRO
00:01Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:17Siyaset arenasında hareketli günler yaşanırken bir çıkış da MHP cephesinden geldi.
00:22Şimdi MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin Hacı Bektaş'taki külliyenin tamamlanmasının ardından 29 Ekim'de tarihi bir açıklama yapacağı belirtildi.
00:33Böyle bir iddia gündeme geldi.
00:36Peki bu açıklama neyle ilgili olacak? Bunları konuşacağız.
00:40Siyaset bilimci, doçant doktor Deniz Tansiden dinleyeceğiz.
00:43Efendim hoş geldiniz.
00:45Hoş bulduk. İyi yayınlar diyorum Erdem Bey.
00:48Teşekkür ediyorum.
00:49Şimdi Deniz Bey, Sayın Bahçeli büyük bir çıkışı da yine geçen sene Ekim ayında yapmıştı.
00:55Ekim 2024'te yapmıştı ve şu anda iktidarın terörsüz Türkiye olarak adlandırdığı sürecin başlangıcını yani startını vermişti.
01:05Peki sizce 29 Ekim'de Bahçeli'den nasıl bir tarihi açıklama görebiliriz?
01:11Aslında bütün bunlar Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin fabrika ayarlarının unutulmasından kaynaklanıyor.
01:19Bizim aslında çerçevemiz nedir?
01:22Yurttaşlığa dayalı bir anlayışı, libertel yurttaşlıktır.
01:25Yani toplulukçu yurttaşlık değildir bu anlamda bakıldığında.
01:29Ama tabii ki bunu layıkıyla uygulayabildik mi, uygulayamadık mı?
01:33Fiiliyatta yani uygulamada ne tür kimlik zemininde farklı uygulamalar olduğundan hepsini tabii tartışabiliriz bu zeminde baktığımızda.
01:41Ancak tabii 2024 Ekim'deki o açılım denen sürecin kendi içine farklılıkları var.
01:47Zira bakıldığında hani sözde bir Kürt açılımı olarak ifade ediyor ama aslında konu daha çok PKK terör örgütüyle ilgili.
01:55Yani onun silah bırakmasıyla ilgili bir süreç olarak ifade edildi.
01:59Ve orada da aslında benzer hattaşlı bu komisyonun kurulması zeminde de gördüğünüz gibi ciddi anlamda kafa karışıklıkları var.
02:07Çünkü bu anlamda baktığımızda Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda farklı kimliklerin yazılması değildir.
02:15Zaten Türkiye'nin layık cumhuriyet temeline baktığımızda bizim temel fabrik ayarlarımızda bir eşit yurttaşlık vardır.
02:21Ve Türkiye'de özellikle anayasamızda 66. maddede yer alan Türk kavramı bir etnik köken kavramı değildir.
02:28Yurttaşlığındadır.
02:29Şimdi bunları anımsatmak durumunda kalıyoruz.
02:31Çünkü bu kurulan komisyon ne iş yapıyor, ne iş yapıyor biliyorsunuz çok farklı tartışmalar var.
02:36Şimdi Alevi yurttaşlığımızla ilgili konuya baktığımızda aslında asırlardan beri sadece bu son 100 yılda ya da buna benzer çerçevede değil,
02:47asırlardan beri yaşanan pek çok sorunların olduğunu görüyoruz.
02:51Ve bu anlamda bakıldığında yakın zamanlarda da gerek DHP, CHP koalisyon hükümeti döneminde gerek bugüne gelene kadar
03:00Alevi yurttaşlarımızla ilgili çeşitli uygulamaların, çeşitli açılımların yapılmaya çalışıldığını görüyoruz.
03:06Bu anlamda baktığımızda bir kere Alevi yurttaşlarımız cumhuriyete temelden bağlı.
03:12Ve pek çok cemevinde Hazreti Ali ile beraber Atatürk'ün resmini de yer aldığını çok net bir şekilde görebiliyoruz.
03:18Ama buna rağmen özellikle çok partili sistem de dahil olmak üzere pek çok noktada farklı mağduriyetler yaşanması söz konusu.
03:27Birinci konu bir kere neden cemevleri ibadet statüsünde, ibadethane statüsünde değil?
03:33Yani şu anda ona bir engel yok.
03:35Erdem Bey var mı bir engel?
03:36Yani bunu ortaya koyabilirler.
03:37Öte yandan aslında zaman zaman CHP'nin de altını çizdiği konu Alevi yurttaşlarımızı devlet içerisinde bir bürokratik yapının çerçevesinde ele almak, onun o dairenin altında ele almak doğru değil.
03:54Doğru olan Diyanet İşleri Başkanlığı'nın tüm mezheplere dayalı olarak örgütlenmesinin sağlanması ya da Diyanet İşleri Başkanlığı ileride hani her ne kadar 3 Mart 1924'ten beri var olan bir kurum olsa da ya yeniden reorganize olacak ya da belki tarihteki yerini alacak bunlar tarşılabilir.
04:13Ama Diyanet İşleri'nin bugünkü yapısına baktığımızda sadece bir dinsel zeminde bir mezhep anlayışı çerçevesinde daha çok sünni öğretici zemininde örgütlendiğini hep beraber görüyoruz.
04:25Şimdi Diyanet İşleri Başkanlığı içinde yer almayacak ama başka hani kültür, sanat ya da buna benzer bir zeminde yer alacak.
04:32Burada da kafa karışıklıklarının tam anlamıyla sona erdiğini göremiyoruz.
04:36Bu bence son derece önemli.
04:38Burada yapılması gereken Türkiye'nin temelde bir demokratikleşme sorunu var.
04:42Bu demokratikleşme sorunu giderildiğinde Kürtlerinde, Alevilerinde, tüm Türkiye'de farklılık yaşayan tüm zemindeki kimliklerin sorunları eşit yurttaşlık zemininde zaten çözülmüş olacaktır.
04:54Ama sanki bir ayrı açılmış gibi konuya bakıldığında biliyorsunuz özellikle Alevi derneklerinin ciddi anlamda itirazı var bu tür bir bürokratik örgütlenişe.
05:04Ya madem bir takım uygulamalar ortaya konulacak öncelikle Alevi örgütlerinin sorulması lazım diye düşünüyorum.
05:09Burada ciddi anlamda bir eksiklik var.
05:12Hep yönetişim yönetişim diye konuşuluyor.
05:14O zaman yönetilenlerden de bu anlamda fikir almak, onların görüşlerini dinlemek, onları değerlendirmek lazım.
05:21Çünkü buradan yola çıkarak sanki Alevi toplumun içerisinde farklı bir takım yansımalar ortaya çıkması ya da farklı bir takım bakış açılarının ortaya konması gibi bir durum ortaya çıkar ki bu da amaca hizmet etmez diye düşünüyorum.
05:36Yani burada çeşitli soru işaretleri var. O soru işaretinin giderilmesi lazım.
05:41Sorunun temelinde dediğim gibi demokratikleşim var.
05:43Ama Alevilerle ilgili özel olarak bakıldığında özellikle bu ibadethane statüsü son derece önemli, cemevlerin statüsü son derece önemli.
05:51Yani hala bir kültür sanat merkezi olarak görüyor siyasallıklılıklar.
05:54Nasıl olacak bu iş?
05:55Öncelikle bununla yüzleşmek lazım.
05:57Niye ekimayı bekleniyor?
05:59Derhal hemen yasalar çıkabilir.
06:00Yani bu anlamda bir engel yok diye düşünüyorum ama şimdi meclis tatilde diye herhalde bir cevap verebilirler.
06:06Belki ona benzer bir takım yorumlara gelebilir diye düşünüyorum.
06:08Şimdi yine Bahçeli'den bir açıklama gelmişti.
06:12Cumhurbaşkanının iki yardımcısı olsun biri Alevi biri Kürt olsun gibi bir açıklaması olmuştu.
06:18Tepki çekmişti.
06:19Adım adım böyle bir yola doğru mu evrilecek sizce siyasi iktidar?
06:23Çünkü bir rapor yayımlandı, daha doğrusu hazırlandı söyleniyor bu Alevi açılımı ile ilgili.
06:29Orada bir bakanlık kurulması, Cumhurbaşkanına bağlı olması ama özerk bir yapıda Aleviler için bir bakanlık kurulması gerektiği vurgulanmıştı.
06:40Bundan sonraki adım nasıl ilerleyebilir sizce?
06:43Bu gelişmeler nasıl devam edebilir?
06:46Şimdi bakın sıkıntı oradan kaynaklanıyor.
06:47Şimdi biz kotalı rejimlere özenmemeliyiz Lübnan'da ve Irak'ta buna benzer bir durum ortaya kondu.
06:55Irak'ta 2005 Anayasası ile beraber dikkat edecek olursanız işte bu anlamda Cumhurbaşkanı'nın Kürt olması,
07:04Başbakanın Şii olması, Meclis Başkanı'nın Sünni olması gibi.
07:08Bu anlamda Lübnan'da biliyorsunuz mutlaka bir Hristiyan Cumhurbaşkanı olması gerekiyor.
07:13Bu anlamda değerlendiğimizde Meclis Başkanı'nın Şii olması ve Başbakanın Sünni olması.
07:18Şimdi Suriye'de de buna benzer.
07:20Biliyorsunuz Fransızlar başladı ve hani bir şeylere çeşitli raporlar sunulacak.
07:25Hatta şöyle bir takım yorumlar yapılıyor.
07:27Daha şu anda spekülatif ama işte acaba diyorlar bir Kürt Cumhurbaşkanı olup bir Sünni Başbakan olup gibi.
07:33Buna benzer farklı kombinasyonlar ortaya konuluyor.
07:36Türkiye Cumhuriyeti'nin bu devletlerden farkı tekrar altını çizerek söylüyorum.
07:41Atatürk'ün çizdiği zeminde bir libertar yurttaşlığın ortaya konmasıdır.
07:46Yani diyelim ki bir yardımcı olarak ifade edildi.
07:48Belki Alevilerle ilgili.
07:49Belki Cumhurbaşkanı olacak.
07:51Çünkü Türkiye'de zaten bu anlamda bakıldığında mesela Kürtlerle ilgili konuda
07:55ister Cumhurbaşkanı olsun ister Genelkurmay Başkanı olsun
07:59Türkiye'de pek çok devlet adamı bu anlamda görev aldı.
08:03Ama mesela eğer bir mağduriyetten söz edilecekse asıl Alevilerin şimdiye kadar devlet dairelerinde
08:08bürokraside buna benzer problemlerle karşılaştığı ya da yükselme tariflerle ilgili görüyoruz.
08:13Ama asıl olan yurttaşlı biz liyakat zemininde ve bir siyasal ulus ve eşit yurttaşlı çerçevesi ele alırsak
08:21laik cumhuriyet zemininde doğru olan odur.
08:24Yoksa kotalı bir rejim ifade edilirse bu maalesef Türkiye'nin orta doğulaşması demektir.
08:31Bu ciddi bir problem.
08:32Yani o yüzden aslında konuşmanın başına itibaren fabrika ayarları dememiz sebebi
08:37laik cumhuriyetin özellikle altını çizmemiz sebebi
08:40bakın laikliği burada biz laikliği hep yanlış bir şekilde yorumluyoruz.
08:44Yani sadece sanki salonlar ve balolarda ifade edilen bir çerçeve gibi
08:48halbuki laiklik cumhuriyetin ve demokrasinin temel tanımlamasıdır.
08:53Çünkü devletin farklı kimliklere hani insanların tabii ki etnik kimliği, mezhefsel kimliği şerefidir.
08:59Ama devletin buna göre değil yurttaşlığa göre hizmet etmesidir.
09:04Devletin bir noktada kimliklere kör bakması ama kimliklerin tabii ki gelişimini engellememesidir.
09:10Eğer biz toplulukçu yurttaşlık zeminde hareket edersek
09:12Türkiye bir toplulukların koalisyonu ya da toplulukların eş güdümle yönetilmeye çalıştığı tipik bir Orta Doğu rejimle dönüşür.
09:21Bu Türkiye için çok ciddi bir tehlikedir.
09:24Yani asıl problem oradan kaynaklanmaktadır.
09:26Ama kafalar çok karışık.
09:28Bu şu anlama gelmiyor.
09:29Türkiye'de gerek etnik bağlamda gerek mezhefsel anlamda elbette ki yaşanan problemler, mağduriyetler,
09:36devlet dairelerinde yükselme, terfi etme pek çok sorun yaşandı.
09:40Şimdi burada insanların kafası karışıyor.
09:43Yani bir kısım var ya hiçbir sorun yok.
09:44Hayır sorun var ama bu sorunları bizim layık cumhuriyet ve eşit yurttaşlık zemininde.
09:50Ki eşit yurttaşlık zaten bizim fabrik ayarlarımızda var olan bir şey.
09:53Temel problem bizim bunu uygulayamamamızdan kaynaklanıyor.
09:57Bundan vazgeçersek hele ki o topluluklar koalisyona baktığımızda layıklikten vazgeçildiği takdirde
10:03bir Lübnanlaşma, Suriyelileşme ya da Iraklaşma olabilir diye düşünüyorum.
10:07Peki Deniz Bey şimdi bunca zamandır baskıcı bir iktidar var.
10:13Türkiye'de artık 24. yılını kutladı geçtiğimiz günlerde.
10:18Ve bu zamana kadar yine en azından Kürtlerle ilgili bir açılım süreci denenmişti.
10:23Başarısız olmuştu vs.
10:24Ama özellikle Bahçeli tarafından Bahçeli ile birlikte farklı farklı yeni yeni açılımlar gündeme gelmeye başladı.
10:34İktidar neden 24 yıldır yapmadığını, 24 yıldır baskı uyguladığı kesimleri
10:39şimdi açılım diyerek daha meşru bir zemine çekmeye çalışıyor.
10:44Bunu nasıl açıklayabiliriz?
10:45Şimdi Türkiye'deki temel problemlere baktığımızda ekonomik kriz, sosyal depresyon, hukuk devleti krizi, dış politikada belirsizlik, çevre krizi gibi daha pek çok başlığı ekleyebiliriz.
10:58Bu anlamda kimliklerle ilgili tırnak içerisinde açılım insanlara doğal olarak bir heyecan getiriyor.
11:04Ama bu heyecan'a baktığımızda aslında buna bir manşet atılacak olsa otoriter vesayetin gölgesinde bir çözüm süreci ya da açılımlar zincir olarak ifade edilebilir.
11:14Türkiye demokratikleşme sorununu aşamadıkça, demokrasiyi uygulayamadıkça hep şöyle bir algı var.
11:21Biz şu kimliğin sorunu çözelim.
11:23Böyle bir demokratikleşme olmaz.
11:26Demokratikleşme topyekun olur.
11:28Bir bütün olarak olur.
11:29Ve bu bütün yerine getirilirken diyelim ki o kimlikle ilgili sorunlar varsa o da giderilmiş olur.
11:35Ama hangi çerçevede?
11:37Libertar yurttaşlık ve siyasal ulus zemininde bir üniter devlet yapısı bağlamında.
11:41Ha yok bunu sadece bir kimliğin sorunu varmış, bir etnik sorunu olarak ifade edildiği zaman o zaman bir neoliberal cemaatler zeminine gelinmiş oluyor ki
11:51burada hani siyasal iktidarı neden, siyasal iktidarı zamanlamasını sordunuz.
11:55Tabi artık gelinen noktada iktidarın kendisini çok fazla sürdürebileceği, devam ettirebileceği bir zemin özellikle ekonomik ve sosyal problemlerden dolayı çok fazla gözükmüyor.
12:05Yani rıza üretemiyor.
12:07İktidar rıza üretemediği için.
12:10Tabi toplumsal rıza üretimi konusu.
12:12Bununla beraber hani belli kesimlere daha sempatik gözükerek hani ki bu söylenen açılımlar nereden başlıyor, nasıl bitiyor, nedir, ne değildir.
12:22Bakın görüyorsunuz ya şu komisyonla ilgili şeffaflık yok.
12:26Ne konuşacağı belli değil.
12:28Bir şeyi sorduğunuz zaman hemen etiketleniyorsunuz.
12:31Dolayısıyla şeffaflık burada son derece önemli.
12:33O yüzden ben tekrar söylüyorum.
12:35Türkiye'de demokratikleşme bir topyekül zeminde ele alınmadığı müddetçe bu tür sözlü açılımlar sadece oyalamacadan öteye geçmez diye düşünüyorum.
12:44Peki Sayın Tansi çok teşekkür ediyorum.
12:46Bakalım 29 Ekim'de Devlet Bahçeli ne açıklayacak henüz muamma?
12:50Belki bir Alevi açılımından da bahsetmez.
12:53Hiç aklımıza gelmeyen bir şeyden bahsedilir.
12:56Malum Türkiye burası.
12:57Efendim biliyorum çok yoğunsunuz programınız çok sıkışık daha fazla vaktinizi almayacağım.
13:03İyi ki katıldınız bugün ağzınıza sağlık.
13:04Eksik olmayın.
13:05Görüşmek üzere sağ olun.
13:06İyi günler.
13:08İyi günler.
13:10Evet sevgili izleyiciler Doçent Doktor Deniz Tansi konuğumuzdu.
13:1429 Ekim'de Devlet Bahçeli'nin tarihi bir açıklama yapacağı iddia ediliyor.
13:20Tabi bu iddialardan şu an için en güçlüsü ise bir Alevi açılımından bahsedecek olması.
13:26Devlet Bahçeli'nin bir taraftan da Terörsüz Türkiye adı verilen süreç devam ediyor.
13:31Bir komisyon var.
13:32Pek de şeffaf yürümüyor.
13:34Biz de konunun gündemin takipçisiyiz.
13:36Alevi açılımından bahsedilirse de yine bu ekranlardan aktaracağız.
13:4029 Ekim gelene kadar da olası senaryoları, olası ihtimalleri bu ekranlardan en yetkili konuklarla sizlere aktarmaya devam edeceğiz.
13:50Ancak bu programa burada noktalıyoruz.
13:53Yeniden başka programlarda görüşmek ümidiyle.
Önerilen
0:19
|
Sıradaki
1:01
0:16
7:35
1:51
2:18
0:28
İlk yorumu siz yapın