Amazing Earth: How the dinosaurs faced their extinction!

GMA Network

Aired (August 15, 2025): After the asteroid's devastation, discover how the dinosaurs faced extinction, and whether any survived the cataclysm that changed the planet forever. #AmazingEarth

Transcript

00:00KETSOL QUATLOS

00:30Pagod na siya at desperado ng makahanap ng pagkain.

00:361,000 feet mula sa taas, nakita niya ang isang isla.

00:41Pero hindi ito kasing payapa nang inaakala niya.

00:45Sa kailaliman ng karagatan, nayanig ang seabed dahil sa lakas ng unang tama ng asteroid.

00:51Ang mga patong-patong na bato ay nadurog at paikot-ikot na gumulong papunta sa ocean floor.

01:02Sa ibabaw, biglang bumaba ang level ng dagat. Nagbunga ito ng dambuhalang alon.

01:11Sa baybayin, umurong ang dagat, 100 feet mula sa lupa at lumitaw ang napakalawak na bahagi ng seabed.

01:18Biglang naging ito yung lupa ang dating daan papunta sa isla.

01:26Ang gubat sa unahan nila, parang hindi naapektuhan ng apoy o alikabok mula sa langit.

01:31Parang napakaganda para maging totoo.

01:36Pero susugod pa rin sila.

01:39Sa wakas ay narating ng tatlong triceratops ang lupang pinapangarap nila.

01:43Ang lapit na.

01:45Dahil sa makapal na ambon mula sa dagat at sa nakapaligid na tubig,

01:49protektado mula sa abo at apoy ang mga dinosaur.

01:52Sapat din ang pagkain sa islang ito para mabuhay sila.

01:58Gutom na gutom pa rin ang Quetzalcoatlus.

02:01Ilang araw na siyang walang matinong pagkain.

02:03Ayun o, sa wakas.

02:13Kaya lang, nako.

02:19Muling nagising ang nakamamatay na puwersa ng karagatan.

02:22Isang mega tsunami.

02:25Tubig na 300 feet ang taas.

02:28Sintaas ng building na may 30 floors.

02:31Sa loob lang ng ilang segundo, nilamon ng baha ang lupa.

02:44At tulad ng bilis ng pagdating nito, ganun din kabilis itong nawala.

02:49Pero ito ay isa lang sa napakaraming dambuhalang alon.

02:53Sa pagbagsak ng asteroid,

02:56nagkaroon ng mga gahiganting tsunami mula sa higip na 13,000 miles ng baybayin.

03:03Maraming bahagi ng lupa sa gilid ng dagat ang tuluyang naglaho.

03:06Pagkatapos ng rumaraga sa tubig,

03:08napakaraming patay ang naiwan.

03:11At kahit grabe na ang unang bugso ng sakuna,

03:14hindi pa ito ang katapusan.

03:16Emergency at high alert ng matatawag kapag ang lindol

03:20ay pumalo ng lampas 7 sa Richter scale.

03:24Pero, imagine nyo, 65 million years ago, walang tikil ang lindol.

03:28Paano kaya ito kinaya ng mga dinosaur?

03:33Well, alamin natin sa kwento ng amazing number 4,

03:36lumalagabong na lindol!

03:40Sa mga araw pagkatapos ng pagsabog ng asteroid,

03:44sunod-sunod ang kamalasan na humasak sa mundo.

03:49Apoy,

03:51lindol,

03:54buhawi,

03:56at sunan.

03:58Pero, ang mga ito ay panlabas lang na senyales

04:01ng isang sakunang mas matindi pang evento.

04:05Sa iba't ibang panig ng mundo,

04:07buhay pa rin ang libu-libong dinosaur,

04:09pero parang mga walking dead na sila.

04:12Para makaligtas,

04:13kailangan ng isang species

04:15na mapanatili ang tamang dami ng populasyon.

04:19Kapag bumaba sa kritikal na bilang,

04:21wala nang balikan.

04:22Sigurado nang mauubo sila.

04:24Ang huling dago ay pwedeng matagalan bago maramdaman,

04:30pero ito ay mabangis at nakamamaday.

04:35Ang masasabing huling pako sa kabawang para sa mga dinosaur

04:38ay galing mismo sa loob na ng planeta.

04:40Nang bumagsak ang batong 6 miles ang lapad

04:43at may bilis na 45,000 miles per hour,

04:46nagsabog ito ng isang milyong megatons

04:48ng energy sa ground zero.

04:51Sunod-sunod,

04:53ang mga nakayayanig na lindol sa buong planeta.

04:55Ang aftershocks ay nagpatuloy ng ilang buwan

05:01dahil sa pagkiskisan at pagkabiyak

05:03ng mga tectonic plates.

05:05Mula sa ilalim ng mundo,

05:06umagos ang natutunaw na bato

05:08bilit na lumalabas sa mga makikitid na bitak sa lupa.

05:15Dahil sa matinding pressure,

05:17pumutok ito sa magkakasunod na pagsabog ng mga vulkan.

05:21Nagising din ang ibang matagal

05:23ng tutulog na vulkan sa buong mundo.

05:26Dagdag ito sa mga ulap ng alikabok

05:29at nakalalasong gas

05:30na ngayon ay bumabalot na sa buong planeta.

05:34Natakpan na ng makapal na ulap ang mundo.

05:37Tila kumot na humaharang sa liwanag at init ng araw.

05:41Lalong lumalalim ang tinatawag na nuclear winter.

05:46Sa mga sumunod na araw at tinggo,

05:47ang tangin bagay na lumalago ay ang fungus.

05:51Nabubuhay sa mga nabubulok na bangkay.

05:54Dito sa Mongolia,

05:56mangilan nila na lang ang mga dinosaur.

05:59At para sa mga gutom na caronosoros,

06:02tila walaan ng pag-asa ang hinaharap.

06:04Pero nananatili itong malapit sa kuweba

06:07na dalawang beses na siyang iniligtas noon.

06:11Dati itong lugar na kasaganahan,

06:12may tubig at pagkain.

06:15Pero ngayon,

06:15hindi na.

06:16Pero ang puling caronosoros ay hindi mamamatay dahil sa gutom.

06:23Mula sa kailaliman ng lupa,

06:24bumubula ang isa sa pinaka nakamamatay na gas sa kalikasan,

06:28hydrogen sulfide.

06:31Lumabas ito nang pumutok ang mga bulkan

06:33at tahimik na naipon sa mga lugar na mababa,

06:36gaya ng natural na hukay sa paligid ng dating waterhole.

06:39Wala silang takas sa gas na pumaparalisa sa baga,

06:45kaya lahat sila hindi na makahinga.

06:50Ang dating kanlungan naging bitag ng kamatayan.

06:55Sa bahaging ito ng Mongolia,

06:57patay na ang huling dinosaur.

06:59Wala na.

07:00Ang Mexico para na ring simenteryo.

07:04500 miles mula sa ground zero,

07:07sunod-sunod ang dilubyong tumama rito.

07:09Parang lahat ng pwedeng nagpapahirap

07:11isinabog na sa mga nakatira dito.

07:15Pero sa gitna ng lahat ng pagkawasak,

07:17sa ilalim ng nagbabagang lupa,

07:19may isa pa rin natitirang itlog ng Alamosaurus.

07:25Normal makakita ng labanan ng mga dambuhala ng Jurassic Age.

07:29Pero sa paghagupit ng mga kalamidad at dilubyo,

07:32iti-unti silang nawahulan.

07:34Ano nga ba ang nangyari kaya tuluyan silang nabura sa planeta?

07:37Ito ang kwentong amazing number three.

07:40Bardagulan ng mga cicatler!

07:44Isang Ankylosaurus ang halos wala ng lakas dahil sa gutom

07:48at pinit tagahanap na makakain sa nasunog na kapaligiran.

07:5325 feet ang haba at may timbang na 4 tons.

07:56Parang may makapal na armor ito.

07:58At ang lakas kumain.

07:59Lagpas 130 pounds ng halaman ang sinitsibog nito araw-araw.

08:03Pero ang tangin na kita niya ngayon ay isang maliit na halaman.

08:07At pinag-agawan pa, wala na talaga makakain.

08:15Pero hindi lang gutom ang problema nila ngayon.

08:30In this corner, dalawang heavyweight warriors na may armor

08:36versus isang utom na T-Rex na nagdidilim na ang paningin.

08:41Walang itong atrasan.

08:44Laban kong laban.

08:45Ang pangunahing sandata ng Ankylosaurus ay ang mabigat nitong buntot na tila pamalo.

09:06Pero sobrang hina na niya para mahampas ang kalaban.

09:12Ibahin mo ang T-Rex.

09:15Walang patawan ang gutom na dinosaur.

09:39Habang nagkakaubosa na ang mga gutom na higante

09:42na pilitang makipaglaban para sa mga kapirasong pagkain kahit ikamatay pa nila.

09:48Kahit yung mga dinosaur na nakaligtas sa adjekta, firestorm at poison gas

09:52ay tuluyang bumigay sa pangangailangan ng sarili nilang dambuhalang katawan.

09:56Isang daan at anim na pong milyong taon ang ginugol ng ebolusyon para makarating ang mga dinosaur sa puntong ito.

10:06Yun lang, isang batolang pala ang magpapatumba sa kanila.

10:10Ang mga kaganapang sinimula ng pagbangga ng asteroid ay dumaan na parang gildat.

10:14Bumikha ito ng napakalakas na rinod.

10:23Bumagsak mula sa langit ang mga batong kasin laki ng bibig.

10:28Sinundan ito ng matinding pagsabog ng hangin.

10:31Lahat ito sa loob lang ng unang tatlong minuto.

10:34Pagdating ng sobrang init na ulap ng ejekta sa Mongolia,

10:40makalipas lang ng 44 minutes, ang buong mundo ay nasindak.

10:53Sa mga sumunod na araw, nilamon ng akoin ang mga kagubatan.

10:57Winasak ng matitinding dust storms ang iba't ibang lugar.

11:09Nilamon ng dambuhalang alon ang mga palaay.

11:13Kung pagsamasamahin mo lahat ng ito,

11:16mahirap paniwalaan na may anumang nilalang sa mundo ang nakaligtas.

11:20Pero, meron. May nakaligtas.

11:22Mexico. 500 miles lang ito mula sa mismong point of impact ng asteroid.

11:30Ito ang pinakaunang lupang tumanggap ng bagsik ng pagbagsak ng asteroid.

11:36Isang lugar na paulit-ulit na dinapuan ng kamalasan.

11:41Pero kahit dito, kahit ngayon, may buhay pa rin.

11:45Ang huling natitirang itlog ng Alamosaurus.

11:49Nakatago sa ilalim ng lupa,

11:50isang sisiw ang nakaligtas sa matinding pagkawasak.

11:54Mag-isa na lang ba siya?

11:56Nakadevelop ng mga survivor instincts sa mga nilalang

11:59na binayo ng maraming piligro.

12:02Tagtago sa lungga,

12:03dive-dive sa tubig,

12:05basta safe at malayo sa diskrasya.

12:07Doon siya.

12:08Kaya naman,

12:09meron pa rin alive and kicking

12:11kahit na ang mundo,

12:12e malapit ng mag-ending.

12:15Ito ang kwento ko may sa number 2,

12:16ang huling dinosaur.

12:20Sa iba't ibang panig ng mundo,

12:22may mga ilang-ilang mga dinosaur na

12:23pilit nagsisimulang muli.

12:28Pero dahil sa paulit-ulit na inbreeding at mga sakit,

12:33unti-unting humina ang kanilang maliit na populasyon.

12:36Hanggang sa ang mga dating nag-aahali sa mundo

12:40ay naubos na.

12:44Hanggang sa isa na lang na iwan

12:46at pati siya na matay na rin.

12:50Tuluyang nang nagwakas ang isang dinastiyang namuno sa mundo

12:53sa loob ng 160 million years.

12:56Pero hindi lang mga dinosaur ang nanirahan sa mundong ito.

13:01Meron ding ibang nilalang,

13:03mas low-key,

13:03tahimig lang sa gilid,

13:05na matagal nang nabubuhay sa anino ng mga dinosaur.

13:08Nang dumating ang mga pagbaha at mga apoy,

13:10naghanap sila ng masisilungan sa ilalim ng lupa.

13:13May mga nagtago sa loob mismo

13:15ng mga puno talaman.

13:17May mga nagtago sa ilalim ng lupa.

13:19At may maliliit na hayop gaya ng mesodma

13:25ay nakaligtas sa pamamagitan

13:27ng mabilis na pagtakbo papasok sa kanilang mga lungga.

13:31Doon sa ilalim,

13:32ligtas sila mula sa pinakamatinding epekto ng asteroid.

13:38Ang mundo ay mamanahin ng mga hayop na mahusay magtago.

13:43Ang mga isda ay ligtas sa ilalim ng tubig.

13:47Ganon din ang mga reptiles na nabubuhay sa lagat.

13:50At ang mga ibon,

13:51lalo na mga iibong tubig,

13:53ay nakaligtas sa pamamagitan ng paglangoy sa ilalim

13:56o pagtago muli sa mga lungga.

13:59Aabutin pa ng maraming taon

14:00bago muling maramdaman sa lupa ang init ng araw.

14:04Mula sa abo,

14:06meron nga bang bagong lahing mabubuhay?

14:08Saan magsisimula si inang kalikasan

14:10para muling umusbong ang buhay sa kanyang tahanan?

14:15Sasagutin yan sa ating kwentong amazing number one,

14:18ang mga bagong hari.

14:21Unti-unti ang makapal na ulap ay nagsimula maglaho.

14:26Sa Gulf of Mexico kung saan bumagsak ang asteroid,

14:29makikita ang isang mababaw na crater.

14:31Isang maliit na peklat para sa isang sugat

14:35na halos ikinawasak ng mundo.

14:38Mula sa guho,

14:39muling nagsimula ang kalikasan.

14:42Ang mga simpleng organismo tulad ng mold at fungus

14:45ang unang namayani sa nasunog at nabubulok na kapalikiran.

14:49Hanggang sa unti-unti,

14:51may panibagong buhay na sumulpot

14:52at isang uri ng halaman

14:54ang namakudtangi,

14:55mga fern o paku.

14:57Matitibay at patatag,

14:59agad nilang binalot ng berde ang buong mundo.

15:03Inabot ng libu-libong taon

15:04bago tuloy ang palitan ng mga kagubatan

15:06ang mga fern,

15:08mga kagubatang nagbibigay muli ng oxygen

15:10at ng panibagong pag-asa sa mundo

15:12at naghahanda sa pagpasok

15:14ng bagong yugto ng planeta.

15:17Dahil sa likod ng lahat ng ito,

15:19matagal lang naghihintay ang mga nilalang

15:21na noon pa ay

15:22naiisamtabi ng mga dinosaur,

15:24ang mga mamal.

15:25Hindi tulad ng mga dinosaur,

15:27mabilis dumami ang mga mamal.

15:29Magagaling sila mag-adjust.

15:31Dumami sila.

15:32At nagkakaiba-iba.

15:36Sampung libong uri

15:37kumalat sa buong mundo.

15:40Pero milyong-milyong taon

15:41ang lilipas

15:42bago may isang napakahalagang uri ng hayop

15:45na humiwalay sa kanyang mga kamag-anak

15:47at pumaba mula sa puni.

15:50Sila ay nagsimulang maglakad

15:52gamit ang dalawang paa.

15:53Lumaki ang utang

15:55at kalaunan,

15:56sila ang mamumunong sa mundo

15:58tulad ng mga dinosaur noon.

16:00Pero di tulad ng dinosaurs,

16:02binago nila ang mundo.

16:04Nagtayo sila ng mga lungsod

16:06na halos abot langit.

16:08Lumikha ng mga sasakyang

16:10kayang umalis sa planeta

16:11at mga sandatang

16:14kayang lipunin ito.

16:17Pero wala sana ang lahat ng ito

16:19kung hindi dahil sa isang

16:20saglit na banggaan

16:21sa kalawakan

16:22165 million years ago.

16:26Banggaan na nagpadala ng asteroid

16:28na tumama sa mundo.

16:30At tumapos sa panahon

16:32ng mga dinosaur.

16:35Dahil nawala sila,

16:37nabigyan ng pagkakataong mabuhay

16:38ang sang katawan.

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended