Bugün 4 Ağustos 2025 Pazartesi

CNN TÜRK

2 ay önce

Gün akarken en sıcak, doğru ve en hızlı haber, Göksu Öngören Özgür'ün sunumuyla Bugün'de ekrana geliyor.

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00:00İNTRO

00:00:00Türkiye İstatistik Kurumu enflasyon verilerini açıkladı.

00:00:13Aylık ve yıllık bazda enflasyon ne kadar oldu?

00:00:16Enflasyon verilerine bağlı olarak belirlenen kira zam oranları da tüketicinin en büyük merak konusu.

00:00:22Her bir veriye tek tek bakacağız.

00:00:30Kamu görevlilerinin e-imzaları kullanılarak sahte diploma düzenleyenler hakkında başlatılan soruşturmanın yankıları sürüyor.

00:00:37Peki diploma sahteciliği nasıl yapıldı? O çetenin üyeleri kim? Konuşacağız.

00:00:49Sanal dolandırıcılar hedef seçtikleri kurbanları artık kendilerini bir devlet görevlisiymiş gibi tanıtarak kandırmıyor.

00:00:56Bunun yerine şüphe uyandırmadan ikna etmek için sızdırılmış kişisel verileri ve psikolojik ikna taktiklerini kullanmaya başladılar.

00:01:04Peki bu kişiler verilerimize nasıl ulaşıyor? Konuşacağız.

00:01:14Liselere geçiş sistemi kapsamındaki merkezi sınav LGS'nin yerleştirme sonuçları açıklandı.

00:01:20Sonuçlara Milli Eğitim Bakanlığı'nın internet sitesinden ulaşılabiliyor.

00:01:26Sonuç bilgilerinde öğrencilerin kaydının yapıldığı okul bilgileri de yer alıyor.

00:01:33Sonuçların açıklanmasının ardından istediği okula yerleşemeyen öğrenciler için iki aşamalı nakil süreci başlayacak.

00:01:40Nakil başvuruları boş kontenjanlara göre 4 ve 6 Ağustos arası okul üzerinden yapılabilecek.

00:01:48Birinci nakil yerleştirme sonuçları 8 Ağustos Cuma günü açıklanacak.

00:01:51İlki nakil döneminde de yerleşemeyen öğrenciler için 15-22 Ağustos arasında boş kolan kontenjanlara yönelik olarak il ve ilçe öğrenci yerleştirme ve nakil komisyonları başvuru kabul edecek.

00:02:06Ve 22 Ağustos'ta yerleştirme işlemleri tamamlanacak.

00:02:09Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Temmuz ayında 2.06 oranında artış gerçekleşti.

00:02:22Yıllık enflasyon %33.52'ye geriledi.

00:02:30Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Temmuz ayında 2.06 oranında arttı.

00:02:36Yıllık enflasyon yıllık %33.52'ye geriledi.

00:02:43Türk verilerine göre fiyatı en çok artanlarda ilk sırada %26.41 ile doğalgaz ilgili abonelik ücretleri yer aldı.

00:02:50İkinci sırada %19.71 ile deniz ve yurt içi su yoluyla yolcu taşımacılığı var.

00:02:57Toz kakaoda fiyatı en çok artan 3. ürün oldu.

00:03:00Ana harcama gruplarında Temmuz'da en çok artış 5.69 ile alkolü içecekler ve tütünde görüldü.

00:03:07İkinci sırada 5.79 ile konut, üçüncü sırada 4.75 ile haberleşme yer aldı.

00:03:13Kira zam üst sınırı da %41.13 oldu.

00:03:16Enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz açıklama yaptı.

00:03:25Orta vadeli programımız çerçevesinde enflasyonla mücadeleye yönelik kararlı ve koordineli adımlarımız sayesinde enflasyon düşmeye devam etmektedir dedi.

00:03:34Yılmaz yılı sonunda enflasyonu %20'li seviyelere indirmeyi ve fiyat istikrarı içinde milletimizin refahını kalıcı biçimde artırmaya amaçlıyoruz dedi.

00:03:44İstikrar içinde dengeli büyümeye, istihdamımızı artırmaya ve katma değeri ve verimliliği yükselten yatırımlarla ihracatımızı artırmaya devam edeceğiz mesajı verdi.

00:03:53Hazine Bakanı Mehmet Şimşek de değerlendirdi.

00:03:56Enflasyon 44 ayın en düşük seviyesinde dedi.

00:03:58Enflasyon 44 ayın en düşük seviyesinde. Hizmet enflasyonu 3 yılı aşkın sürenin ardından ilk kez %50'nin altına indi.

00:04:07Dezenflasyon süreci hedeflerimiz doğrultusunda ilerlemektedir.

00:04:10Yıl sonunda enflasyonun Merkez Bankası'nın tahmin aralığında gerçekleşeceğini öngörüyoruz.

00:04:15Enflasyondaki düşüş, öngörülebilirliği artırarak yurt içi finansal koşulların ve yatırım ortamının daha da iyileşmesine katkı sağlayacaktır.

00:04:23Şimşek, temel önceliğimiz olan kalıcı fiyat istikrarını sağlamak için programımızı kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz mesajı da verdi.

00:04:31TÜİK, temmuz ayı enflasyon rakamlarını açıkladı ev sahibi ve kiracılar için elbette en merak edilen konulardan biri de kira zam oranları.

00:04:44Ekonomist Muhammed Bayram ile konuşacağız bu oranı.

00:04:47Çünkü TÜİK verilerine baktığımızda zam oranları da değişecek elbette.

00:04:5112 aylık ortalamaya ve yıllık bazı ev sahipleri aslında 2 yıllık da talep edebiliyor.

00:04:58Bunların hepsini etkileyecek mi?

00:05:00Aslında sorun pandemiden sonra devletin %25 olarak sınırlama yapması değildi Göksu Hanım.

00:05:07Sorun şuydu, ev sahipleri artışları beğenmeyerek güncel kira fiyatlarını istedi.

00:05:12Hatırlarsanız o sürede işte hem büyük şehirlerde yurt dışından bir göç vardı hem de yurt dışından konut alanına vatandaşlık söz konusuydu.

00:05:21Bundan dolayı da konut arzı bir hayli kısılmıştı.

00:05:24Yani halkın, vatandaşın hem kiralayabileceği ev hem de satın alabileceği ev azalmıştı.

00:05:29Ve bununla beraber işte günlük kiralık evlerle alakalı sorun vardı şu anda ortadan kalktı.

00:05:34Ve ama şu anda hala boş evlerle alakalı bir sorunumuz var.

00:05:38Şimdi ev sahipleri gün geldi pandemide bütün Avrupa'da olduğu gibi %25 bir sınırı devletimizde uyguladı.

00:05:45Daha sonra da birden biz bu %25 sınırını kaldırınca o dönemde de aynı şekilde oldu.

00:05:49Ev sahipleri dedi ki ben %25'i tanımam.

00:05:52Yine aylık olarak açıklanan %41.13 bu zamanında %65-%70'lere kadar gelmişti.

00:05:58Bunu da tanımam.

00:06:00Güncel kiram neyse bana onu verdi.

00:06:01Yani eski kiracı mantıken zaten 12 aylık ortalamara göre açıklanan enflasyon oranında bunu günceller ve evinde oturmaya devam eder.

00:06:10Eğer bir konutsa 5. yıl sonunda konutlara ilişkin tekrar bir değerlendirme yapılabilir.

00:06:1410. yıl sonunda da iş yerlerle alakalı farklı bir tahliye düzenlemesi var.

00:06:19Ama en merak edilen konu konutlara ve iş yerlerine yapılabilecek kira zammı ne?

00:06:24Şimdi özellikle devletimizin açıklamış olduğu 12 aylık bir enflasyon ortalaması var.

00:06:29Bu 12 aylık enflasyon ortalaması Temmuz ayı enflasyonda açıklanıyor ve bu Ağustos ayına teşkil ediyor.

00:06:35Yani Temmuz'daki 12 aylık ortalama neyse Ağustos'taki uygulamayacak kira zammı bu.

00:06:40Ama bizim yıllık konut enflasyonumuz kaç? Göksu Hanım %62.05.

00:06:45Yani aslında konut enflasyonu hem 12 aylık ortalama üzerinde hem de yıllık enflasyon üzerinde.

00:06:52Yani bu bir sorun.

00:06:53Bu sorun üzerine Sayın Mehmet Şimşek'in açıklama yaptı geçtiğimiz günlerde.

00:06:57Evet biz bu sorunu çözeceğiz.

00:06:59Ama bununla alakalı deprem bölgesindeki o müteahhitlerimiz oradaki işini bitirince ki 100 yılın felaketini yaşadık.

00:07:0511 ilde 453 bin konut bu yıl sonu itibariyle teslim edilecek.

00:07:08300 bin teslim edildi.

00:07:10Evet gelecek ama onlar buraya geldi.

00:07:12İstanbul, Ankara, İzmir ya da diğer şehirlere.

00:07:15Konutları yapmaya başladı.

00:07:162 yıl sonra o evler kiralanmaya ya da satılmaya başlayacak.

00:07:20Ama vatandaşın şu anda en büyük sorunu ne?

00:07:22Ne?

00:07:22Yıllık enflasyon %33 iken ortalama 41 konut enflasyon %62.

00:07:28Yani aslında emekli, asgari ücretli, memur, çalışan yani bordolu kişinin en fazla büyük şeride harcama yaptığı kalem bu konut.

00:07:37Bunun üzerinden de %41.13'lük eğer yenileme dönemimizden asosu denk geldiyse %41.13'lük bir artış var.

00:07:45E şimdi baktığımızda asgari ücretli yapılan artış %30'lar seviyesine kaldı.

00:07:50Yani bu %16.67'si hatta bu ayda eklersek %18'lere yakın bir enflasyon oranı zaten erimiş oldu.

00:07:57Emeklinin maaşı zaten yapıldı ama en düşük emekli maaşı bir hal düşük kaldı.

00:08:01İşte bu kira azam mı Türkiye'nin şu anda en büyük sorunu?

00:08:04Peki şimdi burada ev sahipleri açısından konuşuyoruz ya da kiracılar açısından.

00:08:12Fakat hayatında yıllarca, ömrü boyunca çalışmış bir ev sahibinden gayrimenkul edilmiş.

00:08:20İleride emeklilik hayatında çünkü bir dönem aslında bu bir yatırım argümanıydı.

00:08:25Ve insanlar emekliliğinde de biraz rahat yaşamak için bunu gerçekleştirdiler.

00:08:29Burada mağduriyetlerle ilgili dönüşler nedir?

00:08:32İşte kiracılar da elbette ki çok zorlanıyorlar.

00:08:35Çünkü İstanbul'a baktığımızda özellikle gelirle kira arasında kira fiyatlarını duyunca çok ciddi oranlar.

00:08:42Mesela iki asgari ücretlinin uygun bir semtte kira ödemesi artık neredeyse imkansızlaşabiliyor.

00:08:49Büyük şehir olduğu için.

00:08:51Buradaki taleplerle birlikte bu enflasyon düşmeye başladı.

00:08:55Diyelim ki 12 aylık değil de 24 aylık istedi ev sahibi.

00:08:59Burada nasıl hesaplanacak enflasyon oranları?

00:09:01Bir kere 24 aylık kira talep etme hakkı yok.

00:09:04Yok mu burada böyle bunun altını çize?

00:09:0612 ay var mı?

00:09:0712 aylık anlaşmaya bağlı.

00:09:09Anlaşmaya bağlı.

00:09:09Yani bugün eğer 30 bin liraysa evet 25 bin liraya anlaşırlar.

00:09:1312 aylık peşin verir.

00:09:14Hatta 24 aylık peşin de verebilir ama böyle bir usulü yok.

00:09:16Şimdi Göksu Hanım buradaki asıl sorun az önce de bahsettiğim gibi ev sahiplerinin güncel kira isteme sorunu.

00:09:22Pandemi de olsa bile ev sahipleri dedi ki güncel kira değilse ben onu istiyorum.

00:09:27Hatta bunu hiç de kusura bakmasınlar emlakçılarımız bazı emlakçılarımız da bunu yaptı.

00:09:31Yani apartmanda dedi ki işte filancanın evi var 40 bin liraya kiralamış yeni ama seninki 15 bin liraya da kaldı.

00:09:38Kaldı evet.

00:09:39Gel kiracı çıkartalım ya da gel bunu yükseltelim şeklinde.

00:09:42Maalesef emlakçıların da burada baskısı oldu.

00:09:44Aslında bu sorunu hep beraber oluşturduk.

00:09:46Ama burada önlem alması gereken mekanizma tabi devlet yine.

00:09:49Nasıl olacak peki İstanbul'da?

00:09:51Şöyle Göksu Hanım tabi dünyada örneklere bakmak gerekiyor.

00:09:54İşte Hollanda'da Almanya'da var bu.

00:09:56Bundan bahsetmiştik.

00:09:57Devletin sahip olduğu hazine arazileri var.

00:09:59Hazine arazileri üzerine müteahhitlerle beraber devlet ev yapacak.

00:10:02Belli bir süre satılmamak şartıyla bunlar vatandaşa kiraya verilecek.

00:10:06Zaten bu gündemde.

00:10:07Bununla beraber her il ve ilçede semtte mahallede dahi burada İstanbul'da özellikle evlerin en fazla kiraya verilebilme seviyesi.

00:10:17Belirlenmesi lazım devlet tarafından.

00:10:18Yoksa herkes kafasına göre fiyat veriliyor.

00:10:21Yani serbest piyasa bu kadar serbest olmamalı.

00:10:23Yani burada asıl sorun ev sahiplerinin ben bu kadar istiyorum ma güvenerek bir de ev yok başka kiralanacak.

00:10:31Burada emekli, burada memur ne yapacak Büyükşehir'de?

00:10:35O yüzden burada anlaşmak zorunda kalıyor.

00:10:36Sorun da buradan doğuyor.

00:10:37Örneklerle vermek gerekirse %41.13'lük Ağustos ayı içerisinde yenilenmek isteyen kiralar bu oranda zamlanacak.

00:10:4615.000 lira kiranız varsa bu ay itibariyle 21.170 lira olacak.

00:10:5020.000 lira kiranız varsa 28.226 tl olacak.

00:10:5525.000 kiranız varsa 35.283 tl olacak.

00:10:58Eğer 30.000 kira varsa 42.339 tl olacak.

00:11:0140.000 tl kira varsa 56.452 tl olacak.

00:11:0550.000 tl olursa 70.565 tl olacak.

00:11:08Aslında önceki kira oranı da ne kadar artarsa buradaki oranda ona göre artıyor zaten totale baktığımızda değil mi?

00:11:15Evet yani aslında ev sahiplerinin boşuna güncel kira istemene gerek yok.

00:11:19Zaten oranlar yüksek.

00:11:20Zaten oranlar yıllık enflasyon üzerinde.

00:11:23Yani şu anda bankaya mevduata koyduğunuzda paranızı zaten bunu alıyorsunuz.

00:11:27Evet.

00:11:2712 aylık mevduata koymuş gibi aslında değerleniyor.

00:11:30Ve özellikle iş yerlerinde bakın iş yerlerinde Concorde ilanından konuşuyoruz.

00:11:33Sıkıntıya girdiğinden konuşuyoruz.

00:11:36Asıl sebebi yüksek kiralardır.

00:11:38Yine eğitim ve sağlık sektöründeki yüksek enflasyonuz etki de yüksek kiralardır Göksan'ım.

00:11:42Peki.

00:11:43Çok teşekkür ediyoruz.

00:11:44Ben teşekkür ederim.

00:11:44Ekonomist Muhammed Bayram'la enflasyonu ve kiralarla ilgili durumu konuştuk.

00:11:49Hem kiracı açısından hem de ev sahipleri açısından enflasyonundaki durumla değerlendirdi Sayın Bayram bize.

00:11:56Şimdi devam ediyoruz.

00:11:57Bankalardaki altın satış ve alımla ilgili rakamlar arasındaki makas bir sürü kapanmıyor.

00:12:05Rakam bazı bankalarda 250 liraya kadar çıkıyor.

00:12:09Bu da vatandaşı yastık altındaki altına yönlendiriyor.

00:12:12Kayıt dışı ekonomiye neden oluyor da diyebiliriz.

00:12:15Aslında bu konuyla ilgili de uzmanlar uyarılar da bulunuyor.

00:12:18Peki uzmanların açıklamaları genel olarak nasıl?

00:12:21Gelin bakalım.

00:12:21Bir gram altında 200-250 liralık bir alım satım makas aralığı kabul edilemez.

00:12:30İşte tam da bu yüzden vatandaş daha çok yastık altına yöneliyor.

00:12:34Vatandaşlarımızın bu makas aralıklarından ciddi anlamda zarar ettiğini ve şikayetçi olduklarını sık sık duyuyoruz.

00:12:39Hem fiziki değil hem de aradaki makas marş çok açık.

00:12:42Alım satım farkı oluyor.

00:12:43Dünya Altın Konseyi Türkiye'de yastık altında yaklaşık 5000 ton civarında fiziki altın olduğunu kamuoyuna açıklıyor.

00:12:50Ancak bu rakamın ben 7000 ton civarında olduğunu tahmin ediyorum.

00:12:53Nedeni ekonomik koşullar, jeopolitik gerilimler.

00:12:56Bu nedenlere bir de bankalardaki alış satış arasındaki makas ekleniyor.

00:13:00Hatta bazı bankalarda bu fark 250 liraya kadar çıkıyor.

00:13:04E haliyle vatandaş da fiziki altına yöneliyor.

00:13:07Fiziki altın tarafında makas aralığı 30 lira, 40 lira maksimum 50 lirayı geçmiyor.

00:13:12Şu an bankalardaki alış ve satış arasındaki farktan ötürü müşteriler real altını almayı daha da çok tercih ediyorlar.

00:13:18Ama yastık altındaki altınlar güvenlik sorunu oluşturabiliyor.

00:13:22Aslında birikimlerini bir noktada diske atmış oluyorlar.

00:13:24İster doğal felaketler olsun, isterse hırsızlık riski olsun.

00:13:28Buradaki fiziki varlıklar her zaman risk olarak kenarda durmaya devam edecek.

00:13:32Bankaları hiç tercih etmedim zaten.

00:13:34Bu makastan dolayı bir de pazarlık payının olmamasından dolayı.

00:13:38Eğer bankaların altın tarafındaki bu alım-satım makas aralığı normalleşirse,

00:13:43bu yastık altındaki altınların tekrar ekonomiye kazandırılması için sisteme girişlerin hızlanabilme ihtimali kuvvetli.

00:13:53Isparta'da Black Grouch'un milli sporcusu eşine adeta kabusu yaşattı.

00:13:57Kapıyı kilitledi.

00:13:58Beyni boğmaya çalıştı diyen eşi darp raporuyla şikayetçi oldu.

00:14:02Beni bacaklarının arasına alarak boğmaya çalıştı.

00:14:12Arkamdan beni dövmek için koşuyordu.

00:14:14Ona bu kabusu yaşatan milli sporcu olan eşiydi.

00:14:18Her bir iddiası akıllara durgunluk verdi.

00:14:20Kapıları kilitledi dövdü.

00:14:22Kimse gelmesin, kurtaramasın diye.

00:14:24Isparta'da yaşayan bir çocuk annesi genç kadın.

00:14:27İddiaya göre bilek güreşi milli sporcusu eşinden şiddet görüyordu.

00:14:31Işık niye açık kaldı, ya neden çok koyuldum gibi gereksiz boş sebeplerden sürekli dayak yiyordum ben.

00:14:38Korktuğu için polise gidemedi ama son yaşadıkları bardağı taşıran son damla oldu.

00:14:43Bir telefonun sesini kıs dememle ağzımı yüzümü sıktırarak beni bacaklarının arasına alarak boğmaya çalıştı.

00:14:50İddiaya göre şiddet sırasında kapıyı da kilitledi.

00:14:53Yalvarttırdı kendine özür dile benden, yalvar benden diye.

00:14:57Genç kadın dayakçı eşinden güçlükle kurtuldu, darp raporuyla şikayetçi oldu.

00:15:02Boşanma davamı da avukata verdim.

00:15:03Hakkında bir ay uzaklaştırma kararı verilen milli sporcuysa iddiaları yanıksız bıraktı.

00:15:12İzmir Alaçatı'da tesettürlü bir grup AK Parti kadın kollarından mısınız denilerek sözlü tacize uğradı.

00:15:20Görüntülerin yayılmasının ardından AK Parti kadın kollarıyla milletvekilleri, arkadaş grubuna yapılan saldırıyı kınadı.

00:15:27Gittikleri tatilden kendilerine anı kalsın diye ölümsüzleştirdikleri anı sözlü tacizle bölündü.

00:15:38Tesettürlü kadınlar neye uğradığını şaşırdı.

00:15:40O tacizcilere tepki yağdı.

00:15:41İzmir'in Alaçatı ilçesinde bir arkadaş grubu sokakta fotoğraf çekilmek için bekliyordu.

00:15:51O esnada yoldan geçen bir kişi tesettürlü gruba AK Parti kadın kolları mısınız diyerek laf attı.

00:15:57Arkadaş grubu ne olduğunu anlayamadı.

00:15:59Görüntülerin paylaşılması üzerine tepkiler de yağmaya başladı.

00:16:01Sözlü tacizin ardından AK Parti kadın kolları sanal medya üzerinden ne giydiğine bakmadan kadınların hepsi biziz.

00:16:13Hepsi Türkiye.

00:16:14Çünkü biz hayatın her yerindeyiz diyerek konuyu ele aldı.

00:16:17AK Parti İzmir Milletvekili Ceyda Bölünmez Çankırı da kadınlara destek verdi.

00:16:21Yapılan rennsizlik bir kıyafet tercihi üzerinden yöneltilen sistematik tahammülsüzlüğün güncel bir tezahürüdür dedi.

00:16:27AK Parti İzmir Milletvekili Şeblen Bursalı ise AK Parti kuruluşundan bugüne kadar her inançtan insana kucak açmış, her tercihin teminatı olmuştur diyerek kadınları kıyafetlerine göre kategorize etmenin saygısızlık olduğunu belirtti.

00:16:51Antalya Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik sürdülen rüşvet soruşturması da devam ediyor soruşturma kapsamında.

00:16:57Bir kişi daha tutuklandı.

00:16:58Hemen bakacağız ayrıntılara.

00:17:00Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek görevden uzaklaştırılarak tutuklanmış.

00:17:06Gelini Zuhal Böcek de 27 Temmuz'da tutuklanmıştı.

00:17:09Tutuklu gelin Zuhal Böcek'le görüştüğü bildirilen bir kişi daha şüpheli sıfatıyla gözaltına alındı.

00:17:15Şüphelinin suç delillerini gizleme ve değiştirme suçunu işlediği tespit edilirken şüpheli için de tutuklama kararı verildi.

00:17:27Gazze şeridinde açlık, yağmur gibi yağan kurşunlara rağmen devam eden bir yaşam savaşı haline geldi.

00:17:41Netzarim koridoru yakınında yardım dağıtım noktasında ulaşmaya çalışan Filistinliler yerlerden kum eleyerek bir avuç gıdaya ulaşmaya çalışıyor.

00:17:51O görüntüleri de ekranlarınıza götürelim.

00:17:53İşte tüm bunlarsa dünyanın gözü önünde açık seçik bir şekilde maalesef yaşanıyor.

00:18:00Kadınlar, çocuklar, bebekler, yaşlılar, binlerce insan bir yanda saldırılar devam ederken diğer yandaysa açlığın pençesinde hayatta kalmaya çalışıyorlar.

00:18:12Büyük bir mücadele vermeye çalışıyorlar.

00:18:15Aslında o görüntüler içimizi acıtsa da tüm dünya bu görüntülere ne yazık ki seyirci kalıyor.

00:18:21Ve bu görüntüler de dünya tarihine kara bir leke olarak geçmeye devam ediyor.

00:18:27Bizler de CNN Türk ekranlarında ilk günden itibaren bu görüntüleri sizlerle paylaşıyoruz.

00:18:32Dünyaya da aslında bu görüntüleri unutmaması için tarihe bir not yazıyoruz.

00:18:36Şimdi devam edeceğiz, bölgede kalacağız.

00:18:39İsrail'in Gazze'de işlediği o savaş suçları sürerken İsrail ordusu da bu savaş suçlarına dair kendini sözde soruşturmalarını yürütüyor.

00:18:48Londra merkezli silahlı şiddete karşı eylem örgütü hazırladığı raporla savaş suçu dosyalarının yüzde 88'inin cezasız olarak kapatıyor.

00:18:58İsrail kendi kendini de aklıyor.

00:19:01İsrail'in başta Gazze olmak üzere bir diğer işgal altındaki Filistin toprağı Batı Şeria'da yürüttüğü katliamlar sürerken

00:19:11İsrail ordusu bu katliamda savaş suçu sayılan bazı vakalara yönelik kendi soruşturmalarını da yürütüyor.

00:19:17Ancak İngiltere merkezli sivil toplum kuruluşu silahlı şiddete karşı eylem örgütü İsrail'in kendi kendini akladığını ortaya çıkardı.

00:19:24İsrail ordusunun Gazze ve Batı Şeria'daki savaş suçu ve kötü muamele iddialarına dair soruşturmaların yüzde 88'i sonuçsuz kaldı.

00:19:31Uzmanlar bu durumu cezasızlık düzeni olarak tanımlıyor.

00:19:39Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de yaşanan katliamları ilişkin yüzlerce savaş suçu iddiası gündeme gelmişti.

00:19:45Londra merkezli örgüt bu savaş suçu iddialarını inceledi ve açılan dosyaların büyük kısmının ya üstünün kapatıldığı ya da ucu açık bırakıldığı sonucuna vardı.

00:19:54Örgüt 2023 sonundan bu yana 52 ayrı vakayı inceledi.

00:20:01Bu olaylarda en az 1300 Filistinli hayatını kaybetti ve sadece bir asker gözaltındakilere kötü muamele eden 7 ay hapis cezası aldı.

00:20:09Silahlı şiddete karşı eylem örgütünün raporundaki kan donduran detaylar arasında Şubat 2024'te un kuyruğunda beklerken öldürülen 112 sivil,

00:20:20Mayıs'ta refahtaki çadır kampına yönelik hava saldırısı ve Haziran'da gıda yardımına giderken yaşamını yitiren 31 Filistinli de var.

00:20:28Ancak bu davalar hala açık ve çoğunun bir sonucu yok.

00:20:35İsrail ordusu sürecinin uluslararası hukuka uygun yürütüldüğünü savunuyor.

00:20:39Ancak uzmanlara göre bu iç soruşturmalar ne şeffaf ne de bağımsız.

00:20:43Yalnızca bir askerin ceza aldığı diğer vakalarda en fazla disiplin cezası verildi.

00:20:53Binlerce sivilin yaşamını yitirdiği onlarca olaysa ya kapatıldı ya da rafta bekliyor.

00:21:00Uzmanlar Gazze ve Batı Şeria'da işlenen cinayetlerde etkin bir hesap verilebilirlik mekanizması oluşturulmadığını vurguluyor.

00:21:07Bunun bölgedeki cezasızlık kültürünü körüklediğini, hukuku ve insan haklarını derinden yaraladığını gösteriyor.

00:21:13Geçtiğimiz günlerde Rusya tehdidine karşı uygun bölgelere nükleer denizaltı yerleştireceğini söyleyen Trump söz konusu nükleer denizaltıların olması gereken yere yerleştirildiğini söyledi.

00:21:29Ancak Rusya'ya yakınlığına dair herhangi bir detay paylaşılmadı.

00:21:33Geçtiğimiz günlerde Rusya yakınlarına nükleer denizaltı yerleştireceğim diyen Amerika Başkanı Donald Trump söz konusu denizaltıların Rusya yakınlarına yerleştirildiğini duyurdu.

00:21:49Nükleer denizaltıları olması gereken yerde dedi.

00:21:52Ancak lokasyona ya da Rusya'ya yakınlığına dair herhangi bir detay paylaşmadı.

00:21:56Trump'ın nükleer denizaltı çıkışı Rusya'ya barış masasına oturması için verdiği süre ve hemen sonrasında Rusya'dan gelen açıklamalar sonrası yaşandı.

00:22:09Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev,

00:22:12Trump Rusya'yla ültimatum oyunu oynuyor, Rusya İsrail ve İran değildir, her tehdit savaşa doğratılmış bir adımdır ifadelerini kullanmıştı.

00:22:22Amerika Başkanı Trump da Medvedev'in bu çıkışının ardından kendi sanal medya hesabından yazılı bir açıklama yapmıştı.

00:22:29Trump, Medvedev'in kışkırtıcı açıklamaları üzerine uygun bölgelere iki nükleer denizaltı konuşlandırılmasını emrettim.

00:22:35Sözler çok önemlidir ve çoğu zaman beklenmedi sonuçlara yol açabilir. Umarım bu da onlardan biri olmaz ifadelerini kullanmıştı.

00:22:46Ağrı ve Van sınırları içerisinde bulunan Tendurek dağı en son 1855 yılında volkanik aktivite göstermiş ve birçok köy o zamanlarda lav altında kalmıştı.

00:22:57İbrahim Çoçen Üniversitesi'nden ise bu konuyla ilgili aslında akademisyenlerin bölgedeki yerleşim yerlerini açığa çıkarabilmek için çalışma başlattığı bildirildi.

00:23:12En son 1855'te patladı Tendurek dağındaki yanarda. Patladığı gün lavların yuttuğu köyler şimdilerde araştırma konusu oldu.

00:23:22Kayıtlara göre 1800'lü yıllarda patlayan volkan nedeniyle yanımda görmüş olduğunuz köy lavlar altında kalıyor.

00:23:29Ağrı'nın Doğu Bayezid ve Diyadin ilçeleriyle Van'ın Çaldır'ın ilçeleri arasında yer alıyor Tendurek dağı.

00:23:35Tarihi kaynaklara göre en son 1855 yılında lav püskürten 3532 metre rakımlı dağın kaç köyü lavlar altında bıraktığıysa hala bilinmiyor.

00:23:46Bunu öğrenebilmek için İbrahim Çoçen Üniversitesi'nden akademisyenler bir çalışma başlattı.

00:23:51Bir yandan volkanizma bize yuva sağlarken tehlikeli de olabiliyor. Burada tehlikeli olduğunu sonucunda görebiliyoruz.

00:23:58Bölgede inceleme yapan uzmanlar bazı yerlerde yerleşim izlerine rastladı.

00:24:03Patlayan yanardağdan geriye kalan kayaçlaşmış lavsa ağrıyı jeomorfoloji turizmi açısından biçilmiş kaftan haline getiriyor.

00:24:11Türkiye'deki eşsiz örneklere sahip bir alandayız.

00:24:14Çünkü volkanik akışı her yerde görebiliriz.

00:24:17Erciyesi'de de görebiliriz. Ağrı Dağı'nda da görebiliriz.

00:24:20Ama böylesine bir sonucun yerleşim yerinin lavlar altında kalmasını hiçbir yerde göremiyoruz.

00:24:26Yapay zekaya sıklıkla akıldan uşan, derdini anlatan, sırrını paylaşan oldukça fazla.

00:24:37Özellikle şu son günlerde ama yapay zeka sırdaş değil.

00:24:41Çünkü o sır saklayamıyor.

00:24:43Biri yapay zeka programının suyosu.

00:24:45Dert anlatan kullanıcılarına da uyardı.

00:24:47Sohbetlerin yani verilerin korunmadığını, hukuki gizliliğin öncelikle olmadığını ifade etti.

00:24:53Hastalıkla alakalı bazı şeyleri soruyorum.

00:25:00Genelde yapay zekaya.

00:25:03Gayet güzel akıl veriyor.

00:25:05Şiir yazdıran var, sırlarını öğren var.

00:25:09İşte en tehlikelisi de o yapay zeka sırdaş değil.

00:25:12Çünkü sır saklayamıyor.

00:25:14Evet seni yargılamıyor ve 24 orada.

00:25:17Ama bu sohbetlerin hiçbiri terapotik gizlilik ya da hukuki koruma altında değil.

00:25:22Sonuçta dijital bir ortam.

00:25:23Tabii çok da güvenmemek lazım.

00:25:25Özellikle gençler yapay zeka ile dertleşiyor, sohbet ediyor, sırlarını veriyor.

00:25:30Ve belki de hiç söylememesi gereken bilgilerini de yapay zekaya kolayca teslim etmiş oluyor.

00:25:36İşte tehlike de burada başlıyor.

00:25:38Kendi özellik paylaşmış oluyorsun.

00:25:40Yapay zeka modelleri makine öğrenmesi sürecinde verileri işliyor.

00:25:45Herhangi bir veri ihlali ya da siber saldırı durumunda bu bilgiler dışarı sızabilir.

00:25:49Bir yapay zeka programının CEO'su da dert anlatan kullanıcıları uyardı.

00:25:53Hukuki gizliliğin olmadığını söyledi.

00:25:55Tüm bu verilerin aslında korunmadığı da böylelikle ifşa oldu.

00:26:00Ad, soyad, adres, TC kimlik numarası, banka bilgileri bunları paylaşmamalıyız.

00:26:05Ama risk sadece bunlarla sınırlı değil.

00:26:07Duygusal mahremiyet içeren özellikle hikayeleri de sınırsız güvenle paylaşmak çok tehlikeli.

00:26:12Çünkü bu sistemler bir psikolog ya da avukat gibi sır saklama yükümlüğünü taşımıyor.

00:26:17Ne şartlarda kullanılıyor, nereye gidiyor belli değil.

00:26:23Şimdi alo ben polis, savcı, hakimim diyerek insanları korku yoluyla dolandıran dolandırıcıların haberlerini aslında sıkça ekrana getiriyoruz.

00:26:31Ancak bugün öyle değil durum.

00:26:33Çünkü artık onlar da yöntem değiştirdi.

00:26:35Hedef aldıkları mağdurların güvenini ele geçirdikleri kişisel verilerle kazanıyor.

00:26:40Peki bu nasıl mümkün olabilir?

00:26:43Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Murat Kırık ve hukukçu Zafer İşere konuğumuz.

00:26:49Kedileriyle konuşacağız bu başlıkları.

00:26:52Öncelikle nasıl koruyacağız verilerimizi?

00:26:55Hocam sizinle başlayalım.

00:26:57Buyurun.

00:26:58Şimdi son dönemlerde biliyorsunuz dolandırıcılık giderek artış göstermeye başladı.

00:27:02Özellikle kişisel veriler üzerinden bunu gerçekleştiriyorlar.

00:27:06Göksu Öngören Özgür.

00:27:07Sözü diyorlar ki savcılıktan arıyoruz, işte hukuk bürosundan arıyoruz ya da onu bırakın bankadan arıyoruz diyorlar.

00:27:15Kişisel verileriniz ve bilgilerinizi söylüyorlar ve böylece güven tesis etmiş oluyorlar.

00:27:20Siz de diyorsunuz ki bu bilgiler sadece resmi kurum ve kuruluşlarda ya da bankalarda olur diyorsunuz.

00:27:26İnanmaya başlıyorsunuz ya da onu bırakın.

00:27:28Diyor ki Sayın Göksu Öngören Özgür ceza dosyanızın çıkışı yapılacaktır.

00:27:33Lütfen ilgili linke tıklayınız.

00:27:34Ya da diyor ki işte Sayın Ali Murat Kırık HGS borcunuz bulunmaktadır.

00:27:40Aksi takdirde ceza davası açılacaktır.

00:27:42Lütfen ödeyiniz.

00:27:44Linke tıklayın.

00:27:45Gibi aslına bakarsanız kimi zaman oltalama taktikleriyle, kimi zaman telefon tuzaklarıyla bunları gerçekleştiriyorlar.

00:27:52Fakat burada önemli olan husus şu.

00:27:54Veri sızıntıları.

00:27:55E-ticari sitelerinden gerçekleştirilen veri sızıntıları.

00:27:58İnternet ortamındaki sanal medya mecralarındaki veri sızıntıları bir araya geliyor.

00:28:03Kümülatif bir şekilde sizin karşınıza üzülerek söylemek gerekir ki delil olarak sunulmuş oluyor.

00:28:09Burada özellikle panel dediğimiz sistemler aracılığıyla bunların 150-200 liraya satıldığını görüyoruz.

00:28:16Sizin adınızı yazıyorlar, hatta binanızın nerede olduğu ve özellikle seçmen kaydınızın nerede gerçekleştirdiğini bilerek işte apartmanınızdaki kişileri de söylüyorlar.

00:28:27Ve böylece sizin o noktada bu kadar bilgiye haiz olabilecek kişi savcıdır, yargıçtır, hakimdir, polistir noktasına getiriyorlar, inandırıyorlar ve dolandırıyorlar.

00:28:38Birçok vatandaşımız sırf bundan dolayı mağdur oluyor.

00:28:41Ya da Göksu Hanım...

00:28:42Hocam ama bu bizim istemimiz dışında mı gerçekleşiyor?

00:28:47Evet, istemimiz dışında gerçekleşiyor.

00:28:49Çünkü bu veriler dediğim gibi bazen güvenlik gerekçeliğiyle bazen de oltalama linki diye ifade ettiğimiz tuzaklarla düşüyor.

00:28:56İşte mesela diyoruz ki sanal medya hesabınıza yurt dışından erişim sağlandı.

00:29:02Şifrenizi güvene almak için tıklayın diyor.

00:29:04Siz tıklıyorsun, tıkladığınız yer aslında sahte bir sanal medya hesabının sayfası.

00:29:09Siz buraya giriyorsunuz verilerinizi, bilgilerinizi, hesabınızı ele geçirmiş oluyor.

00:29:14Sizin hesabı ele geçirdikten sonra diğer arkadaşlarınıza burada tuzak vuruyor.

00:29:18Şimdi düşünün sizin hesabınızı ele geçirdi.

00:29:20Sizden bana, ya işte Murat Hocam merhabalar.

00:29:24Ya hocam işte çocuğun taksidi var, okul taksidi var.

00:29:27İşte acil de eşim de şu an dönemiyor.

00:29:30Bana 10 bin lira göndermeniz lazım.

00:29:31Şimdi bana bunu yazsanız, ben şimdi niye size göndermeyeyim?

00:29:36Çünkü siz zaten...

00:29:37Hocam yazacağım şimdi yayın çıktı.

00:29:38E tamam aynen öyle ben de yani.

00:29:40Biri Zafer Bey asla kırmayacağını söyledim.

00:29:43Evet aynen niye kırayım ayıp ediyorsunuz yani sizi kırar mıyız biz ya?

00:29:47Zafer İnşeri'ye dönelim.

00:29:49Sayın İnşeri şimdi hukuki boyutunu aslında konuşmak gerekiyor.

00:29:52Çünkü internetten, teknolojiden anlayan herkes böyle bir cüreti kendinde bulmamalı mı diye de düşünmek gerekiyor.

00:30:01Fakat bu işin cezası, yaptırımı yok mu?

00:30:04Evet yaptırımı var ama görünen o ki caydırıcılık etkisi pek az.

00:30:09Çünkü toplumumuzda son dönemde bu vaziyette cüretkarlık gösteren hilekar dolandırıcılar sayıları bir hayli arttı.

00:30:17Dolayısıyla hukuki açıdan bakıldığında verilen cezalar yeterli değil mi?

00:30:23Bu kişileri durdurmadığı gibi acaba teşvik bile ediyor denilebilir miyi sorgulamaya başladık.

00:30:28Normal şartlarda bir kişiyi böyle hileli davranışlarla kandırıp onun aleyhine kendilerine menfaat temin eden ve dolandırıcı olarak nitelendirdiğimiz kimseler yargılandıklarında 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaları gerekiyor.

00:30:45Tabi bu durum nitelikli dolandırıcılık diye tabir ettiğimiz bankacılık veyahut da bilgisayar sistemlerini, bilişim sistemlerini kullanmak suretiyle gerçekleştirildiğinde daha ağır bir cezayı gerektiriyor.

00:30:5910 yıla varan hapis cezaları aslında kulağa hiç de azımsanacak gibi gelmiyor ama maalesef ki kimliklerini kolayca gizleyebilen ve başkalarının banka hesaplarını kullanmak suretiyle de yakalanmaları neredeyse imkansız hale gelen faillerin bu davranışları karşısında bulunmaları,

00:31:17bulunsalar dahi gerek infaz kanunumuzdaki düzenlemelerin yetersizliği gerekse cezaların hep alt sınırdan veriliyor olması sebebiyle ciddi bir ceza yaptırıma tabi kılınmıyorlar.

00:31:29Bu durumda caydırıcılık etkisi ortadan kalktığı gibi ifade ettiğim şekliyle kişileri suça teşvik eder, suça sürükler bir hali ortaya koyuyor.

00:31:41Büyük rakamlar kazanabilmek uğruna düşük sürelerle ceza almayı göze alan bu dolandırıcı failler ne yazık ki toplumumuzda ciddi bir infial uyandırıp,

00:31:51toplumumuzda ciddi bir yara açıp genele yönelik büyük bir zarar verme noktasına geliyorlar.

00:31:56Dolayısıyla hem ceza miktarlarında artış olması ama daha da önemlisi cezaların üst sınıra yakın müddetlerde verilip sonrasında da infaz aşamasında infaz kanunuyla kuşa çevrilmemesi gerekiyor.

00:32:11Bugün itibariyle halen daha iki yıl ceza alan bir kişinin sadece beş gün cezaevinde kalacağını öngörürsek,

00:32:18ne yazık ki infaz kanundaki böyle şartlı tahliye, denetimli serbestlik gibi cezayı iyiden iyiye düşüren hükümlerin çok sınırlı hallerde uygulanması

00:32:29veyahut da böyle indirim yerine kötü halli cezaevinde davranış sergileyen mahkumların cezalarında arttırıma gidilmesi gibi alternatif bir tedbir uygulanması sanırım daha isabetli olacaktır.

00:32:42Aksi takdirde böyle ekonomik suça dolandırıcılık noktasında erişen kişilerin duygularının önüne geçemeyeceğiz

00:32:50ve toplumumuz her gün böyle bilgisayar sistemleri üzerinden kandırılan vatandaşlarımızın mağduriyetlerini tecrübe etmek zorunda kalacak gibi görülüyor.

00:32:59Şimdi hocam burada bizim dikkat etmemiz gereken ne? Örneğin application'lardan bazı sistemler ilgilenir.

00:33:08Buradan mı elde ediyorlar yoksa işte kredi kartı bilgilerine giriyoruz veya her şeyi onaylıyor musun?

00:33:16Mesela tümünü evet ya da reddet diye bir seçenek çıkıyor dediğimizde.

00:33:22Şimdi bu tek koldan elde edilen bilgi değil. Bunu bir kere söylemiş olalım.

00:33:27Güzel bir noktaya değindiniz. Uygulama indiriyoruz. Mobil uygulamaları indiriyoruz.

00:33:31Mobil uygulamalara verdiğimiz erişim izinleri var mesela.

00:33:35Uygulama dükkanlarındaki her aplikasyon güvenilir aplikasyon olmuyor.

00:33:39Telefon rehberinize ulaşan, fotoğraflarınıza, videolarınıza, görüntülerinize erişen biliyorsunuz bazı aplikasyonlar uygulamalarda var.

00:33:46Aslında çoğu şu an artık ulaşılsın mı? Artık sadece o değil. Geçen hafta konum konuşmuştuk.

00:33:52Evet.

00:33:54Konumuna da ulaşılsın mı diye soruyor.

00:33:56Canlı konum özelliği geldi.

00:33:57Dikkat etmiyoruz aslında orada.

00:33:58Etmiyoruz. Sözleşme kullanıcı sözleşmelerini de okumuyoruz.

00:34:02Göksu Hanım şöyle düşünün. Bir kısmı buradan geliyor.

00:34:05Bir kısmı yine internet ortamında antivirüs yazılımı kullanmayan ve özellikle korsan, maç, film, dizi sitelerine giren

00:34:13ya da bu tarz aplikasyonları telefonlarına yükleyen, aslında o telefonlara yüklenen o uygulamalar

00:34:19casus birer yazılım bir virüs olmuş oluyor. O da sizin telefon bilgilerinize erişim sağlıyor.

00:34:23Banka dolandırıcılığının %80-90'ı aynı tip işletim sisteme sahip telefonlar üzerinden dolandırılıyor.

00:34:30Niye? O aplikasyonlardaki güvenlik açıklarını bularak oradan sızıyorlar.

00:34:36Sizin ekranınıza ulaşmış oluyorlar. Ekran ulaştıktan sonra zaten sıfırlama kodları da telefonunuza geliyor, ekranınıza geliyor.

00:34:43Bir de siz ekran kilidi de kullanmıyorsanız otomatik olarak telefonunuza ulaşmış oluyorlar.

00:34:48Bir de nasıl olsa bizde şöyle bir durumda söz konusu.

00:34:51Gösterelim mi hocam? Telefonunuzdan gösterelim.

00:34:53Tabii tabii tabii tabii. Aynen öyle.

00:34:55Nasıl? Ne yapmamız gerekiyor? Neye dikkat etmemiz gerekiyor?

00:34:57Şimdi efendim şöyle söyleyelim. Bir kere benim şimdi telefonumun ayarlar sekmesi var.

00:35:03Bir kere ayarlar sekmesine girdiğimizde mesela gördüğünüz üzere şu an mesela ayarlar.

00:35:08Burada bakın işte genel kısmı var. Genel kısmına girdiğinizde bir kere yazılım güncellemelerimizin her zaman güncel olması lazım.

00:35:16Yazılımları güncel almadığınız takdirde güvenlik açıkları söz konusu olabilir.

00:35:20Neden? Çünkü şöyle düşünün bir açık çıkıyor onun üzerine update geliyor size.

00:35:25Bunu almamanız demek ciddi bir şekilde sizi mağduriyete sebebiyet verir.

00:35:29O bir. İkinci olarak bakın efendim şimdi mesela uygulamalara girdiğimizde özellikle şurada en altta mesela uygulamalar dediğimiz sekmeler vardır.

00:35:39Burada bakın benim telefonumda yer alan uygulamaları görüyorsunuz.

00:35:42Mesela son dönemlerde konuştuğumuz sanal medya mecrası Instagram için gelelim.

00:35:46Ne yaptınız burada?

00:35:47Ben ne yaptım? Konumumu kullanırken haline getirdim.

00:35:50Konumumu niye her an görsün mesela? Tamam mı?

00:35:52İşte fotoğraflar kısmı vardır. Fotoğraflar kısmına siz hiçbiri yaptığınız zaman şöyle hiçbiri yaptığınız takdirde şu an fotoğraflarınıza uygulama en azından erişim sağlayamaz.

00:36:03Bu bile sizin kişisel verilerinizin bilgilerinizin güvenli hale gelmesini sağlar.

00:36:08Bu da yine dikkat edilmesi gereken noktalardan bir tanesidir.

00:36:12Bir de bakın arka planda uygulama yenile dediğimiz bir sekme vardır.

00:36:16Bunu da her zaman kapatın.

00:36:18Çünkü uygulamalar arka planda da sizden veri toplarlar.

00:36:21Siz bunu kapattığınız takdirde uygulamaya girdiğinizde otomatik olarak bu verilerin toplanmasına engel olursunuz.

00:36:28Bir de her zaman söylediğimiz hususlardan bir tanesi mikrofon ve kamera izinleri.

00:36:32Unutmayın uygulamalara erişim izni verdikten sonra kullanmasanız bile şu mikrofon ve kamera açık olduğu takdirde her an sizi kayıt altına alabilen bir sistemle karşı karşıya kalabilirsiniz.

00:36:45O da veri topluyor.

00:36:46Kesinlikle yani düşünün mahrem bir anınızı bir tuvalette olabilirsiniz yatak odanızda olabilirsiniz telefonu böyle karşınıza alıyor olabilirsiniz otomatikman kayıt işlemi gerçekleştiriyor.

00:36:56Hele casus bir yazılım varsa telefonda o zaman zaten otomatik olarak gerçekten öyle yani bu bile güvenlik açısından erişim izinlerini bu şekilde kontrol etmek son derece önemli efendim.

00:37:08Zafer Bey'e dönmek istiyorum. Şimdi tabi burada eğer biz bu açıkları kendi elimizle düzeltmiyorsak şimdi ben yayın bittikten sonra birinci öncelik Ali Murat hocamdan 10 bin değil karar verme 15 bin.

00:37:23Tamam efendim ne demek ayıp ediyorsunuz. İkincisi de hemen uygulamaların hepsine tek tek gireceğim.

00:37:30Uygulamalar da kapatacağım. Ama eğer kapatmazsam hiçbir hakkım yok mu Sayın İşe'le?

00:37:36Esasen elbette haklarınız hukuk devletinde korunuyor olması gerekiyor.

00:37:41Çünkü bunların her birisi kişisel veri ve kişisel verilerinizin bir şekilde paylaşılmasına ya da depo edilmesine bir kere izin vermiş olmanız çeşitli vesilelerle ve farkında dahi olmadan aslında o uygulamadaki evet tuşuna basmak suretiyle ilelebet tüm kişisel verilerinizin bu program tarafından edinilebileceğini ve başkalarıyla paylaşılabileceğini ifade etmek için yeterli olmaz.

00:38:05Dolayısıyla birincisi kişisel verilerin bu şekilde toplanabilmesi için dijital mecralardaki tek bir dokunuş yeterli değildir.

00:38:14Dolayısıyla bu halde kişisel verinin alınması da yine Türk Ceza Kanunu kapsamında ve kişisel verilerin korunması mevzatı kapsamında suç teşkil eder.

00:38:24Aynı zamanda bu kişisel verilerle işlenecek bir suçta da bilişim sistemleri kullanıldığı için arttırıcı bir ceza gündeme gelir.

00:38:33Ayrıca kişisel veriler açısından bakıldığında bu uygulamadaki dijital izinler yeterli olmadığı gibi bunları kapattıktan sonra da eğer edinilmiş bir kişisel veri varsa bunların herhangi bir başka yazılımla, programla, şirketle ya da kişiyle paylaşılması başlı başına kişisel verinin hukuka aykırı olarak yayılmasına dair bir suç oluşturur.

00:38:58Ve bu suçlar da yine 4 yıla kadar hapis cezasını gerektirir.

00:39:02Dolayısıyla biz elbette temkinli olmalıyız, dikkatli olmalıyız.

00:39:07Bize yönelik bu tür uygulamalarda sorgusuz sualsiz kişisel verimizi toplayan prosedürü elbette engelleyecek uygulamaları telefonumuzda aktif etmeliyiz.

00:39:18Ancak bunu yapmamış olsak dahi ya da yaptıktan sonra kaldırmış olsak dahi bu evrede toplanmış kişisel verilerimize ilişkin hiçbir yerde depo edilmemesi ve hiç kimseyle paylaşılmaması adına da hukuki açıdan bir hak talep etme imkanına sahibiz.

00:39:35Bu şekilde bir kişisel verimizin herhangi bir yerle paylaşılması hukuka aykırı olduğu için velev ki siz bir uygulamada ürün aradınız sonrasında da bir başka sosyal mecrada aynı ürüne yönelik sizinle ilgili bir reklam pazarlama faaliyeti yürütülüyor.

00:39:51O zaman anlayabileceksiniz ki sizin uygulamanız sizden almış olduğu kişisel veri örneğin bir ürün araştırmanızı hemen bir başkasıyla paylaşmış ve başka yerden size yönelik bir saldırı başlamış.

00:40:06Özellikle nitelikli dolandırıcılık suçlarında bu tür yazılımlar sizin bakıp beğendiğiniz bir ürünü hemen sosyal medyada yarı fiyatıyla size sunacak şekilde bir dolandırıcılık programı uyguluyorlar.

00:40:18Ve siz bulduğunuz ürünün yarı fiyatını görmekle derhal tıkladığınızda sizden kredi kırartı bilgilerinizi istiyor.

00:40:26İşte bu gibi hadiselere karşı elbette düşünceli ve duyarlı olmamız aslında bir ürünün bir anda yarı fiyatına inmesinin makul olmadığını gözetmemiz gerekir.

00:40:35Ama o anki heyecanla dahi olsa bu tür davranışların neticesinde kişisel verilerimizin hukuka aykırı biçimde elde edildiğini depolanıp başkasıyla paylaştırıldığını fark ederek hemen tüketici mevzuatı kapsamında da gerekli şikayetlerde bulunabiliriz.

00:40:52CİMER'e bu yönde bir şikayette bulunabiliriz.

00:40:54Peki çok teşekkür ediyoruz Ali Murat Kırık ve Zafer-i Şerif konuğumuzu kendilerine katkılarından dolayı devam ediyoruz kaldığımız yerden.

00:41:03Genç nüfusumuz artık yok kaybettik diyebiliriz aslında eğer önlem alınmazsa daha kötüye gidiyor.

00:41:10Bu açıklamayı CNN Türk'te konuşan tarihçi yazar Prof. Dr. Erhan Afyoncu yaptı.

00:41:15Afyoncu uzun eğitim süresinin nüfusu düşürdüğünü vurguladı.

00:41:19Gençlerin zanaata yönlendirilmesi gerektiğinin de altını çizdi.

00:41:24Nüfus probleminin altından kalkamazsak Anadolu'daki Türklük aynı Hititler gibi olur.

00:41:32Bir zamanlar Türkler burada yaşamıştı derler.

00:41:35Yani bu 50 sene, 100 sene içerisinde olacak bir tehlikedir.

00:41:40Onun için biz feryat ediyoruz.

00:41:41Türkiye'nin nüfus artış hızındaki düşüşü felaket olarak nitelendirdi.

00:41:46Nüfus artışını sağlamak için desteğin artması gerektiğini vurguladı.

00:41:49Artık Türkiye Cumhuriyeti'nin genç nüfusu yok.

00:41:53Bunu kaybettik.

00:41:55Eğer tedbir almazsak daha kötüye gidecek.

00:41:58Üniversiteyi bir türü, iş bulamayı yüksek sans yap.

00:42:00Ondan sonra evlenme yaşları da 27-28'lere kadar ulaşmış durumda.

00:42:06Ondan sonra evlenince de zaten bir çocuk anca yapabiliyor.

00:42:09İkincisine zaten vakti de kalmıyor, fiziksel imkanı da olmuyor.

00:42:13Eğitim sisteminin tamamen elden geçmesi lazım.

00:42:15Eğitim süresi çocuk yapmayı da engelleyen hususlardan birisi.

00:42:20Tarihçi yazar Prof. Dr. Erhan Afyoncu, Fulya Kalfa'nın sunduğu CNN Türk Masası programında soruları yanıtladı.

00:42:27Gündeminde eğitim süresinin uzunluğunun doğum oranlarına olumsuz etkisi vardı.

00:42:31Çok uzun eğitim gördükçe hayata geç atılıyorlar.

00:42:35İşin kötüsü okulu bitirdiğinde de işsiz kalıyor.

00:42:38Diploması bir işe yaramıyor.

00:42:40İnsanların 16 yıl okumasına ihtiyaç yok.

00:42:4212 yıllık zorunlu eğitimin kalkması lazım.

00:42:45Türkiye'de 8 yıllık eğitim yeter.

00:42:47Afyoncu işçi bulunamaması sorununa da vurgu yaptı.

00:42:49Çocukların zanaate yönlendirilmesi gerektiğinin ve meslek sahibi olmalarının öneminin altını çizdi.

00:42:55İnşaat mühendisinin maaşı 50 bin lira.

00:42:58Evet.

00:43:00İnşaat ustasının maaşı 200 bin lira.

00:43:03Ben şunu söyleyeyim bunlar iyi günler.

00:43:04Bu 200 bin lira ve 400 bin lira olacak.

00:43:06Çünkü bulamıyorsunuz onu.

00:43:07Parayı alıyor ama mesleklerinin itibarı az.

00:43:10Şimdi bizim buradaki yapmamız gereken şey şu.

00:43:13Ekmek ustası, mesela fırın ustası, inşaat ustası, suhte esatçısı.

00:43:17Bu mesleklerin itibarlarını yükseltmemiz lazım.

00:43:20Ege'de bir ilde öğretmen dediği şu.

00:43:24Ya çocuk çoban olmak istiyor dedi ya.

00:43:26Bizleri çocuğu zorla okula getiriyoruz diyor.

00:43:29Şimdi bunu oturup bir düşüneceğiz.

00:43:35Gayrimenkul sertifikası dönemi artık başladı.

00:43:38Halka arş süreci de bugün itibariyle yapılabilecek.

00:43:41Küçük yatırımcılarla büyük yatırımcıların sahibi olabilmek için

00:43:44sertifika yöntemini daha iyi anlamak için İstanbul'da, ilçelerde bilgilendirme tırları göreve başladı.

00:43:51Detaylar için CNN Türk muhabiri Emrak Çakmağa dönelim.

00:43:56Gayrimenkul sertifikası dönemi başladı.

00:43:58Şimdi ise İstanbul'un farklı yerlerine işte böyle tırlar getirildi.

00:44:04Yine bunu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı harekete geçirmişti.

00:44:07Aynı zamanda TOKİ ve Emrak Konut Aracılığı ile birlikte Damlaya Damlaya Ev Olur sloganı ile birlikte

00:44:14Gayrimenkul sertifikası dönemi başlatıldı.

00:44:18Bugün an itibariyle şu an hayata geçirilmiş bulunuyor.

00:44:22Tabi tanıtımı da önemli.

00:44:24Şu an yoğunluğun artmaya başladığını görüyoruz.

00:44:26Kameraman arkadaşım Ümit Sertabipoğlu ile birlikte ilerleyeceğiz.

00:44:30Şöyle hemen bu oluşturulan tırın içerisine doğru geliyoruz.

00:44:34Geliyoruz çok sayıda talep için buraya gelen bilgi almak için gelen birçok kişi var.

00:44:40Bunu da ekrana taşıyoruz.

00:44:42Şöyle ilerleyelim bizler de tabi ilgi yoğun olunca merak edilenler de var.

00:44:48Şimdi merhabalar diyorum sizlere nasılsınız iyi misiniz?

00:44:52Kim bilgi alıyor acaba?

00:44:54Evet merhabalar nasılsınız iyi misiniz?

00:44:55Merhaba iyiyim teşekkürler sağ olun.

00:44:57Ne dikkatinizi çekti ne bilgisi alıyorsunuz?

00:44:59Bir keren üstelik şu düşük fiyatlı olarak ev sahibi olmuş.

00:45:03Şu an ev fiyatları o kadar çok arttı ki hani insanlar ne kadar daha uygun ev alabilirim.

00:45:08Nasıl daha düşük bütçeli birikim yapabilirim.

00:45:11Onun derdine düştüğü için açıkçası ben de bilgi almak için geldim.

00:45:15Dikkatimi çekti ve bence çok güzel bir proje.

00:45:19Değerlendirmeyi düşünüyorum.

00:45:20Peki değerlendireceksiniz.

00:45:22Çevrenize de bunu bahsettiniz mi anlattınız mı?

00:45:25Şu an daha yeni fark ettim açıkçası.

00:45:28Ve kesinlikle bahsetmeyi de düşünüyorum.

00:45:30Çok güzel bir birikim aslında.

00:45:31Bu tırı yeni gördünüz gelmez mi buraya?

00:45:35Kesinlikle ilgimi çekti ve direkt buraya geldim.

00:45:38Size bir soralım nasıl?

00:45:39İlk andan itibaren yoğunluk var mı? Nasıl oldu?

00:45:42Evet geçtiğimiz haftadan beri sahadayız.

00:45:44Geçtiğimiz hafta Esenyurt'ta başladık.

00:45:46Ümraniye, Taksim, Kadıköy tüm meydanlarımızda bilgilendirme tırımız, bilgilendirmelerimiz devam ediyor.

00:45:52Halkımızdan yoğun bir talep görüyoruz.

00:45:54Projemizle alakalı elimizden geldiği kadar, dilimiz döndüğü kadar hepsine yardımcı olup yönlendiriyoruz.

00:45:59Peki merak edilen soru nedir en fazla?

00:46:03Neyi merak ediyorlar mesela?

00:46:04Neyi soruyorlar?

00:46:05Aylık taksit ödemelerini soruyorlar genelde.

00:46:07Alışagelmişin dışında bir yöntem olduğu için ilk akla gelen peşinatımız ne kadar, aylık taksit ödemelerimiz ne kadar.

00:46:15Biz bunlar hakkında aylık taksitin olmadığını, küçük bütçelerle yatırımınızı yapabileceğinizi hepsini anlatıyoruz.

00:46:22Ve en önemlisi de burada herhangi bir faiz yükümlülüğünün olmadığını kendilerine belirtiyoruz.

00:46:28Peki teşekkür ederim.

00:46:29Sizlere bilgi alışverişinin devam etmesini diliyoruz.

00:46:32Hemen şöyle ilerleyelim. Bir başka merak eden var mı? Onu soracağım.

00:46:37Yavaş yavaş da kalabalıklaşmaya başladı.

00:46:41Onu soralım bakalım nedir şu anda bu masada durum?

00:46:46Merhabalar nasılsınız, iyi misiniz? Siz de mi sormaya geldiniz?

00:46:49Evet, ben de sormaya geldim. Bilgi almak için buradayım ama...

00:46:52Mesela neyi merak ediyorsunuz baktığınızda bu broşüre?

00:46:56Ya ev nasıl alınabilir diye merak ettim ama normal borsayla hiçbir farkının olmadığını gördüm.

00:47:05Borsadaki normal bir hisseden...

00:47:06Zaten şurada yazıyor, işlem görecek. Adı bu şekilde. Borsa İstanbul'da.

00:47:11Evet, evet. Normal hani demin de arkadaşlarla da konuştuk da, normal bir borsadan bir hisse almakla bunu almanın hiçbir farkı yok yani.

00:47:21Aileler, çocuklarıyla birlikte yine gelip burada bilgi alabiliyorlar. Sizler bilgi aldınız mı? Baktınız mı sizler?

00:47:28Yok, daha bakacağız.

00:47:30Aldınız galiba broşürü. Ne dikkatinizi çekti acaba?

00:47:33Yani güzel bakacağız.

00:47:35Eviniz var mıydı?

00:47:35Dışacağız. Yok, ev sahibi olmak istiyoruz inşallah. Bakalım.

00:47:40Peki, şimdi buradan mı bilgi alacaksınız? Şöyle isterseniz oturun.

00:47:43Tamam. Evet, örnek daireyi de gösterebiliyorlar.

00:47:47Örnek daire ne tarafta? Nasıl görebiliyoruz onu? Gösterebiliyor musunuz burada?

00:47:50Evet, hemen şöyle bilgisayardan gösterebiliyorlar. Oluşturulacak.

00:47:56Evet, burada bir yine teknolojinin imkanları kullanılarak oluşturulacak daire burada görüntülenebiliyor.

00:48:04Şöyle Ümit Sertepoğlu buradan kameraya yansıma olur mu bilmiyorum ama ona yardımcı olacağım ben.

00:48:08Şöyle kamerayı görmesi açısından bilgisayarı da biraz eğeceğim.

00:48:12Ve dairenin içerisinde burada oturma odasında geziyor.

00:48:18Hanımefendi de, burada görevli hanımefendi de aynı şekilde elindeki cihazla birlikte komut veriyor.

00:48:24O komutla birlikte dairenin içerisinde geziyorlar.

00:48:28Talep toplama tarihi bugün itibariyle başladı.

00:48:30Borsa İstanbul'da işlem görüyor.

00:48:31Sertifika bedeli ise 7,59 lira olarak belirlendi.

00:48:35Küçük paylarla büyük bir yatırım yapılabileceği ifade edildi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından.

00:48:40Bu ilk kez gerçekleşiyor.

00:48:42Aslında finans sektörüyle de birlikte bu anlamda hareket edilip gayrimenkul sertifikası alınıyor.

00:48:48Ve alınan bu paylarla birlikte 1 artı 1, 2 artı 1 ve bu şekilde daire seçenekleri de sunulmuş durumda.

00:48:55Gün içerisinde çok sayıda kişinin de buraya geleceği tabii farklı ilçelerde bu şekilde bilgilendirme tırlarının şu an harekete geçirildiği, faaliyete konulduğunu biliyoruz.

00:49:08Şöyle inelim aşağı doğru kameraman Ümit Sertepoğlu ile birlikte bir kez daha şöyle dışarıdan tırı göstermiş olalım.

00:49:15Bağcılar Meydan'dayız.

00:49:16Bağcılar Meydan'da işte arkamızdaki bu tırda şu an için bu çalışma başlamış durumda.

00:49:24Bunu sizlere bir kez daha ekrana taşıyalım.

00:49:28Merhabalar.

00:49:29Merhabalar. Kolay gelsin.

00:49:30Sağ olun. Şöyle bir uzaktan baktınız. Nedir dediniz?

00:49:33Evet. Yok ben haberlerde falan dinledim. Az çok bir bilgim var.

00:49:37Ne bilgisi edindiniz orada?

00:49:38Ya bu emlak sertifikası ile alakalı, bu emlak konutları ile alakalı TOKİ'nin uygulamış olduğu, devletimizin uygulamış olduğu bir sistem.

00:49:47Nasıl olur sizce? Güzel mi?

00:49:48Vallahi şu an dinledim ama bence çok güzel bir imkan.

00:49:51Yani şu sıkıntılı süreçlerde insanların birçok eksikleri, talepleri var.

00:49:58Özellikle de bu kiracılar konumunda, ev sahiplerinin konumunda bayağı bir sıkıntı yaşıyor halkımız, bizler.

00:50:03Bu yönden devletimizin yapmış olduğu bu plan ve proje bence çok güzel.

00:50:09Umarım insanlarımız bu konumda faydalanırlar diye düşünüyorum.

00:50:13Hayırlı inşallah.

00:50:14Bugün galiba, evet bugün başladı, sertifikalar alınabiliyor.

00:50:18Dolayısıyla İstanbul'un birçok noktasında nasıl alınacağı, nereye başvurulacağı aslında o sistemi anlatmak adına da böylesine bir tır oluşturulmuş.

00:50:26Aslında ben de dün gördüm bunu. Hatta ben de düşünüyorum, ailece olarak biz de düşünüyoruz böyle bir durumu.

00:50:31Çünkü TOKİ'yle alakalı biz de bir kiracıyız. O yüzden biz de böyle bir şey düşünürüz.

00:50:35Bakalım arkadaşlardan bu konu hakkında biraz bilgi alalım.

00:50:39Ne yapmamız gerekiyor, ne etmemiz gerekiyor, eksiklerimiz var.

00:50:42Onları da arkadaşlardan herhalde gideririz inşallah.

00:50:45Peki, çok teşekkür ederim.

00:50:46Ben bir günler diliyorum sizlere, teşekkür ederim.

00:50:48Şöyle bir kez daha ilerleyelim.

00:50:50Şimdi bir kişi daha tırdağ, yine yukarıda, oradaki görevlilerden bilgi almaya çalışıyor.

00:50:57Şu an için baktığımızda açıkçası gün gün bu yoğunluğun artacağı ifade edilenler arasında bizlerle takip edeceğiz.

00:51:05Çünkü önemli bir konu.

00:51:07Açıkçası merak ediliyor. Nasıl alınır, nasıl harekete geçilir, nereye başvurulur?

00:51:11İşte tüm bunlar bu tırda ilgililer tarafından vatandaşlara aktarılmış olacak.

00:51:17Sözü şimdilik Bağcılar'dan tekrar merkeze bırakalım.

00:51:22Efendim şimdi çok kısa bir ara. Ara Nerdim'den buradayız.

00:51:27Kaldığımız yerden devam ediyoruz. Ben Göksöngör'ün Özgür.

00:51:41Bugün haber kuşağındaki tüm gelişmeleri aktaracağız.

00:51:43Terörsüz Türkiye Komisyonu ilk toplantısını yarın yapacak mecliste de hazırlıklar var elbette.

00:51:48Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, partilerin koordinatör grup başkan vekilleriyle bir araya geldi.

00:51:53Ardından partiler kendileri de toplantılarını yapacaklar yarın için.

00:51:58Detayları Ankara'dan, Arda Erdoğan'dan deneyeceğiz. Arda.

00:52:05Yaz dönemi olmasına rağmen mecliste yoğun bir tempo var.

00:52:09Gözler yarın gerçekleşecek Terörsüz Türkiye Komisyonu'nun ilk toplantısına çevrilmiş vaziyette.

00:52:14Bugün Numan Kurtulmuş Meclis Başkanı, siyasi partilerin koordinatör grup başkan vekilleriyle bir araya geldi.

00:52:20AK Parti'den, Abdülhamit Gül, CHP'den, Murat Emir, MHP'den, Fethi Yıldız, Dem Parti'den,

00:52:25Gülistan Kılıç, Koçyit, Yeni Yol Partisi'nden grup başkanı Bülent Kaya katılıyor o toplantıya.

00:52:30Koordinatör grup başkan vekilleri Numan Kurtulmuş'la gerçekleştirdikleri bu toplantının yansımalarını

00:52:35önümüzdeki saat dilimlerinde Terörsüz Türkiye Komisyonu'nun ilk toplantısından önce

00:52:40komisyon üyesi partililere aktaracaktır elbette.

00:52:43Saatler 17'yi gösterdiğinde AK Parti'nin üyeleri bir araya gelecek.

00:52:47AK Parti Genel Başkan Vekili Efkan Ala'nın da mecliste o toplantıya katılacağının altını çizelim.

00:52:53Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş'un koordinatör grup başkan vekilleriyle yaptığı o toplantının ardından

00:52:57her partinin koordinatör grup başkan vekili komisyona üye milletvekilleriyle bir araya gelecek.

00:53:03AK Parti'nin toplantısı ise saat 17'de mecliste olacak.

00:53:06Genel Başkan Vekili Efkan Ala o toplantıda hazır bulunacak.

00:53:10Tabii gözler yarına çevrildi demiştik Terörsüz Türkiye Komisyonu.

00:53:13Yarın ilk toplantısını Meclis Tören Salonu'nda gerçekleştirecek.

00:53:17O toplantının açılış konuşmasını Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş gerçekleştirecek.

00:53:21Kurtulmuş'un ardından söz üyelere ayrılacak.

00:53:25Üyeler önümüzdeki sürece ilişkin görüş ve önerilerini dile getirecekler.

00:53:29Açılış konuşmasının ardından çalışma usul ve esasları belirlenecek.

00:53:33Elbette en çok merak edilen hususlardan bir tanesi de komisyonun adının ne olacağıydı.

00:53:37Grup başkan vekilleri, milletvekilleri söz alarak meclisteki o komisyonun adının ne olacağına ilişkin görüşlerini,

00:53:44partilerin görüşlerini ifade edecekler.

00:53:46Komisyona AK Parti'den 21, CHP'den 10, MHP'den ve DEM Parti'den 4, Yeni Yol Partisi'nden 3 üye yazılmıştı.

00:53:54Ayrıca İYİ Parti'nin üye vermediğini biliyoruz.

00:53:56Meclisteki diğer partilerden de birer milletvekili yarınki toplantıda hazır bulunacak.

00:54:01Oy çokluğuyla değil, nitelikli çoğunlukla 32 üyenin oyuyla komisyondaki görüş ve öneriler kabul edilecek.

00:54:08Gözler artık yarın gerçekleşecek.

00:54:10O toplantıya çevrildi mecliste.

00:54:11Evet, devam edelim kaldığımız yerden.

00:54:15İstanbul Gazi Osman Paşa'da 25 yıllık kuyumcu tüm mahallelinin güvenini kazandı.

00:54:20Ona güvenenler altınlarına emanet etti.

00:54:22Sipariş ettikleri altınlar gelmeden paralarını bile verdiler.

00:54:25400 milyon liralık vurgun yaptığı iddia edilen o kuyumcu bir anda kayıplara karıştı.

00:54:30Paralarını kaptıranlar polisin yolunu tuttu, şikayetçi oldu.

00:54:34Toplam 140 grama yakın Hint kolyesi falan sipariş vermiştim, parası da vermiştim.

00:54:47214 gramım var onun yanında.

00:54:49850 milyar gibi bir şey.

00:54:50Ortada ne verdikleri altınlar, ne paralar, ne de kuyumcu vardı.

00:54:56400 milyonluk vurgun yapıp kayıplara karıştı.

00:55:00Yaz günahı 70 bin lira paran verdi hatta 45 bin lirada cumartesi verecektim.

00:55:05İyi ki de vermemiştim.

00:55:05Olay Gazi Osman Paşa'da yaşandı.

00:55:08Çocuğum onun yanında çırak çalışıyordu.

00:55:0925 yıllık kuyumcuydu mahallede.

00:55:11Herkes onu tanıyor, güveniyordu.

00:55:13Bu yüzden de altınları ondan alıyorlardı.

00:55:15Güvendik, bilezik siparişi vereceğim diye söyledi.

00:55:18İki haftadır bileklik gelecek, gelecek.

00:55:21Ama bu kez aldıklarına bin pişman oldular.

00:55:24Çünkü o kuyumcu dolandırıcıydı.

00:55:27Arkadaşı, komşusu, ona güvenen kim varsa herkesi dolandırdı.

00:55:31Kuyumcu her şeyi planlamıştı, planını adım adım uyguladı.

00:55:34En son 3 gün önce kardeşiyle geldi dükkana, içeride ne varsa topladı.

00:55:39Sonra da araca binip buradan uzaklaştı.

00:55:41Onlarca mağdur dolandırıldıklarını günlerce açılmayan kepenk ve telefonları sonrası fark etti.

00:55:46Bizler de şimdi ortadan kaybolan kuyumcuyu arayacağız.

00:55:50Aradığınız kişiye şu anda ulaşılamıyor.

00:55:53Hatta sattığı altınların bazıları da sahte çıktı.

00:55:56Burnu tak şimdilik dedi.

00:55:58Gittim şimdi baktırdım işte sabah sahteymiş.

00:56:01Suya batırılmış.

00:56:03Mağdurlar soluğu karakolda aldı.

00:56:05Dolandırıcılıkla suçlanan kuyumcu yakalandı.

00:56:07Gözaltına alındı.

00:56:08Adliyeye sevk edildi.

00:56:10Bursa'da sıfır otomobil alan Recep Hakazya aracının boyalı olduğunu öğrendi.

00:56:19Firmadan değişim yerine para teklifi alan araç sahibi hukuk mücadelesi başlattı.

00:56:25Kaportasının orijinal renkleri, bu bagaj kapağı rengi ve çamurluğun rengi hepsi birbiriyle uyuşuyor.

00:56:32Sağ arka çamurluğun şu bölgesinde, şöyle yaklaşık bir karış bölgede lokal boya mevcut.

00:56:43Buradan renk ayrımından zaten mor ışık da belli oluyor.

00:56:47Sıfır araç aldığını düşündü ancak hayatının şokunu yaşadı.

00:56:50Mağduriyeti giderilmeyen araç sahibi konuyu mahkemeye taşıdı.

00:56:53Yaklaşık 10 gün kadar üretici firmayla meyilleşmeler yaşandı.

00:56:5910 gün boyunca aracı yerinden hiç oynatmadık, kilometre yapmadık.

00:57:04Çünkü çıkacak sonucu biz de bilmiyorduk.

00:57:06Bursa'da yaşayan iş insanı Recep Hakan Ziya, bir otomobil bayisinden sıfır araç satın aldı.

00:57:11Aracını teslim alan Ziya, ekspertize aracını gösterdiğinde ise sağ arka çamurluğun boyalı olduğunu öğrendi.

00:57:17Yetkili bir bayiden sıfır bir araç aldım.

00:57:20Tüm araçlarımda olduğu gibi bu araçta da bir ekspert yaptırma gereği duydum.

00:57:25Ve ekspert raporlarında, bir saat sonra gelen ekspert raporlarında aracımın sağ arka çamurlunun boyalı olduğu tarafıma bildirildi.

00:57:34Raporları ve elimde de detayları zaten mevcut.

00:57:38Durumu bayiye bildiren araç sahibi, firmadan müşteri memnuniyeti gerekçesiyle 20 bin liralık ödeme teklifi aldı.

00:57:45Mağduriyeti giderilmeyince durumu avukatına bildirdi.

00:57:48İkili firmadan şikayetçi oldu.

00:57:49Bu aracı ben 3 yıl sonra, 5 yıl sonra herhangi birine kazasız, boyasız bir şekilde satmaya çalıştığım zaman aracımın boyalı olduğunu öğrendiğimde hem satın alacak olan kişinin benim hakkımdaki düşünceleri hem benim sıfır bir aracın nasıl boyalı olabileceği hiçbir zaman üretici firmanın bana bu şekilde araba satacağı aklımın ucundan dahi geçmez.

00:58:14Avukat ise müvekkilinin yaşadığı mağduriyeti başkalarının yaşamasını istemiyor.

00:58:18Vatandaşlarımıza şunu öneriyorum, bayiden sıfır olarak bile aldıkları, kusursuz, ayıpsız olarak düşündükleri araçları bile bir ekspert kontrolüden geçirmelerini, daha sonrasında bir mağduriyete sebebiyet vermeyenler açısından bunu önemli ifade etmek istiyorum.

00:58:37Sağ arka çamurluğun şu bölgesinde...

00:58:39Çin'den Türkiye'ye düzenli tren seferlerinin başlatılmasıyla orta koridorda kesintisiz yük taşımacılığı resmen başladı.

00:58:49Türkiye'ye gelen trenler İstanbul'dan Avrupa yolculuğuna hareket ediyor.

00:58:53Detayları seyinen Türk muhabiri Emrah Çakmak'tan dinleyelim.

00:58:56Evet, Çin'den başlayan o yolculuk Türkiye'ye vardı.

00:59:02Tabii şimdi buradan da Avrupa'ya doğru hareket edecek bu trenler.

00:59:07Önemli bir imzayla, anlaşmayla gerçekleştirilmişti.

00:59:10Şimdi kameraman arkadaşım Ümit Sertabıboğlu ekrana taşıyor.

00:59:14Dakikalar içerisinde artık burada Ulaştırma Bakan Yardımcıları hareket için ilk...

00:59:24Evet, şu anda tren sireni duruldu.

00:59:29Çin'den dola çıkan işte bu trenler yükleriyle birlikte buradan İstanbul'a geldikleri andan itibaren evet hareket aldı.

00:59:42Macaristan ve Polonya'ya doğru hareket ediyor.

00:59:46Yaklaşık 3 tren 13 bin kilometre yol katetti.

00:59:51İstanbul'a ulaştılar ve İstanbul'a ulaştıktan sonra Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından karşılandı.

00:59:59Bakan Yardımcıları bir konuşma yaptı ve orta koridor için oldukça önemli bir şu anda adım gerçekleştiriliyor.

01:00:09Avrupa özellikle Çin ekseninde orta koridorda Türkiye çok kritik önemde bir ülke.

01:00:17Dolayısıyla şu anda devam eden bu trenler toplamda yine 98 konteyneri Avrupa'ya taşıyor.

01:00:28Çin, Türkiye, Avrupa hattında hatırlanacağı üzere Haziran ayında bir anlaşma gerçekleştirilmişti Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın başkanlığında.

01:00:38Şimdi ise o anlaşmanın ilk adımı gerçekleştirilmiş oldu.

01:00:46Bu trenler tabii 2000 ton yük taşıyor.

01:00:50Kazakistan sınırını geçtikten sonra Türkiye'ye ulaştı.

01:00:54Trenler Türkiye'nin lojistik vizyonunu da buradan geçtikleri için gösteriyor.

01:01:01Pasifik, Çin, Devlet, Demir Yolları, Küresel Ulaştırma Koridorları forumunda bu anlaşma sağlanmıştı.

01:01:11Lojistik konumun, lojistik faaliyetlerin jeopolitik öneme sahip olduğu bir orta koridor kalkınma yoluyla birlikte daha da güçlenecek.

01:01:22Bunu da ekranımıza taşıyoruz.

01:01:24Orta koridorda yeni dönem başlamış bulunuyor.

01:01:27Çin'den Türkiye'ye ilk yük trenleri yola çıkmıştı.

01:01:31Yolu katettikten sonra ulaştılar ve şimdi ise özellikle Avrupa'ya doğru yola doğru çıkmış bulunuyorlar.

01:01:40Çin'in Chongqing ve Chengdu şehirlerinden Türkiye'ye hareket ettiler.

01:01:46Ve bu seferlerle birlikte yılda bin tren hedefiyle Avrupa, Çin, Türkiye arasında lojistik bir merkez haline gelmesi hedeflenenler arasında.

01:01:59Şu an trenlerin geçişini kameraman arkadaşım Ümit Sertabiboğlu ekrana taşımaya devam ediyor.

01:02:06Üzerinde çok sayıda konteyner var ve bu konteynerler de şu anda buradan Macaristan, Polonya ekseninde hareket edecek Çin'den yola çıkmışlardı.

01:02:17Uzun bir güzergah geçirdikten sonra şimdi ise Türkiye'de ilk adım atıldı ve buradan şimdi Avrupa'ya doğru hareket ediyorlar.

01:02:28Diyelim sözü bulunduğumuz noktadan tekrar merkeze bırakalım.

01:02:31İstanbul'da özel bir hastaneye başvuran bir kişi SGK'nın belirlediği ücretin çok üzerinde bir ödeme yaptığını iddia etti.

01:02:40Hasta SGK'ya başvurdu ancak olumlu yanıt alamadı.

01:02:43Kamu denetçiliği kurumunun kapısını çaldı.

01:02:46KDK'nın girişimiyle hastane yönetimi hastadan fazladan tahsil edilen 11.400 lirayı iade etti.

01:02:57Özel hastaneye gitti. Ödediği para fazla geldi.

01:03:00Önce SGK'ya başvurdu, sonuç alamadı.

01:03:03Kamu denetçiliği kurumunun kapısını çaldı.

01:03:06Fazladan para ödediğini öne süren hastaya 11.400 lira para iadesi sağlandı.

01:03:13Kamu denetçiliği kurumu İstanbul'da özel bir hastanede muayene olan bir hastanın başvurusu üzerine yaptırdığı tetkitler karşılığında yaklaşık 17.000 lira ödemesini incelemeye aldı.

01:03:23Hastanın ödediği tutarın Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde belirlenenin çok üzerinde olduğu tespit edildi.

01:03:30Kamu denetçiliği kurumu ilgili hastane ile iletişime geçti.

01:03:33Yapılan görüşmeler sonucunda hastaneye ücretin iade edilmesi gerektiğini bildirdi.

01:03:38Hastane yönetimi KDK'nın girişimiyle dostane çözüm kapsamında hareket ederek hastanın fazladan tahsil edilen 11.400 lirasını iade etti.

01:03:46Giderek artan sıcaklıklar sadece bunu altıcı hissettirmiyor, vücut üzerinde ciddi bir yük oluşturabiliyor.

01:03:56Bunun adına da ısı stresi adı veriliyor.

01:03:59Kardiyoloji uzmanı Dr. Fethi Kılıç Aslan bu durumun ileri aşamada hayati riskler doğurabileceğinin altını çizdi ve uyarılar da bulundu.

01:04:08Vücudumuz yüksek ısıyla mücadele edebilmek için terliyoruz.

01:04:18Terle vücut sıvı dengesini ve ısı dengesini sağlamaya çalışıyor.

01:04:23Aşırı sıcaklara karşı önlem şart.

01:04:25Çünkü fazla sıcağı maruz kalmak vücudun dengesini bozuyor.

01:04:28Uzmanlar vücutta oluşan ısı stresine karşı dikkat çekiyor.

01:04:32Vücut sıcağı maruz kaldığında aşırı bir terleme olur, vücut ısısında bir artış olur.

01:04:39Bunun bir adım ilerisi daha fazla ısıya maruz kaldığımızda vücudun ısıyı dengeleme mekanizmaları bozulduğu zaman

01:04:47komaya kadar giden yüksek ısıların sonucunda gelişen ciddi tansiyon düşüklükleri, rahatsızlıklar görülebilir.

01:04:55Medipol Sağlık Grubu'ndan kardiyoloji uzmanı Dr. Fethi Kılıç Aslan, vücudumuzun ayarlarıyla oynayan,

01:05:01hatta komaya bile sokan ısı stresiyle nasıl baş edilebileceğini anlattı.

01:05:05Güneşin özellikle çok yoğun olduğu, dik vurduğu saatlerde dışarıda bulunmamak,

01:05:12mümkünse bir şemsiye gibi gölgelik eşliğinde dışarıda çıkmak faydalı olabilir.

01:05:20Uzun süre güneşte kalmamak faydalı olabilir.

01:05:22Bol sıvı tüketmemiz lazım. Kaybettiğimiz sıvı dengeyi sağlamak için yerine konulması gereken bir şey.

01:05:29Sıvı ve ısı dengesini böylece sağlarsak çok iyi olur.

01:05:34Ancak yine de ısıya maruz kaldıktan sonra ne yapılabilir?

01:05:37Hemen gölge bir yere geçilecek, vücut soğutulacak.

01:05:41Bu mümkünse bir ılık duş almak şeklinde olabilir.

01:05:44Korumak çok önemli, erken tanı koymak çok önemli.

01:05:48Isıya fazla maruz kalıp da fizyolojik olarak belirtileri veren kişilerde de bir an önce o ortamdan uzaklaştırıp

01:05:56sıvı dengesini sağlamak ve ısıyı, vücut ısısını hızlıca düşürmek çok önemli.

01:06:01Bu anlamda evde yapabileceğimiz şeyler hemen bir ılık duş almak ve hastanın elini yüzünü yıkamak şeklinde olabilir.

01:06:11Türkiye'nin gündemine oturan sahte diploma soruşturmasıyla devam edeceğiz.

01:06:24Konuklarımızla da konuşacağız ama öncesinde bir Ankara'ya gideceğiz.

01:06:28CNN Türk ekibinden Murat Bekmezcu ve Melih Baytürk diploma çatesinin üstünü bu konuyla ilgili görüntüle de izleyelim, devam edeceğiz.

01:06:38Arkamda görmüş olduğunuz lüks konaktan o sahte diploma çetesi tüm faaliyetlerini yürüttü ki

01:06:45çete ilk olarak kamuya sızdılar ve lise mezunlarına psikolog, avukat ve mühendislik diploması verdiler.

01:06:53Bu sayede de kamuda görev imkanı buldular.

01:06:56Tabi hemen şöyle sitenin etrafını kameraman Melih Baytürk ile beraber gezmeye başlayalım.

01:07:00Siteye öncelikle normal bir okul görünümü verdiler ve uzaktan eğitim faaliyetleri yürüten bu okul işin arka tarafına geçildiğinde işler tersine dönüyor ve illegal yapılar başlıyordu.

01:07:12İllegal işler yapılıyordu.

01:07:14Tabi şunun altını çizmekte fayda var.

01:07:17Konağa ilk başta uzaktan eğitim görünümü verdiler demiştik.

01:07:20Hemen şöyle ilerleyelim konağın kapısına doğru kameraman Melih Baytürk ile beraber.

01:07:24Bakın konak oldukça önemli bir lokasyonda.

01:07:27Burası Ankara ulus, ulusla tarihi yapıların, tarihi konakların olduğu bir nokta.

01:07:33Bakın işte sahte diploma çetesinin faaliyetlerini yürüttüğü konağın kapısı tabi olaydan sonra buraya kilit vurulmuş durumda tamamıyla kapalı.

01:07:44Dikkatimi çeken bazı noktalardan birisi de şuydu hemen camlarına doğru ilerleyelim kameraman Melih Baytürk ile beraber.

01:07:50Bakın bu konağın camlarının hemen arkasında yer alan perdelerin tamamı siyah renkli.

01:07:57O yüzden buradan bakıldığı zaman hiçbir şey göremiyoruz.

01:08:01Ancak içeride serverlardan tutun toplantı salonlarına kadar birçok detay düşünülmüştü.

01:08:07Tabi burada aslında çok önemli faaliyetler yürüttüler.

01:08:11Dolandırıcılık adına sahte diploma çetesi yakalanacaklarını anlayınca da konakta yer alan kamera kayıtlarını sildiler.

01:08:19Peki çete içeride neler yapıyordu?

01:08:21Şüpheliler ilk olarak bu konakta kamu binalarına, kamu görevlilerine ait e-imzaları kopyalayıp ürettiler.

01:08:29Ardından bir sonraki adımsa Bilgi Teknolojileri Kurumu, Milli Eğitim Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, Üniversiteler ve Milli Emlak Genel Müdürlüğü gibi aslında Türkiye'nin en önemli kurumlarına sızmaktı.

01:08:42Sistem boşluklarını kullanan şüpheliler lise mezunlarını klinik psikolog gösterdi.

01:08:47Okumadıkları halde mühendislik diploması alanlar hatta hukuk mezunu olanlar bile olmuştu.

01:08:54Aralarında bazıları o diplomalarla kamuda görev dahi buldu.

01:08:58Tabii çetenin yönetildiği üstteyiz demiştik.

01:09:02Çete bu faaliyetleri kapsamında vatandaşlardan, buradaki şüpheliler, diplomaları elde etmek isteyen kişilerden 250 bin TL ile 2,5 milyon lira arasında da para alıyordu.

01:09:16Hatta bazı ödemelerde kriptso paralarla da yapılıyordu.

01:09:20Çete'ye dair iki ayrı iddianame düzenlendi.

01:09:23Bu kapsamda 199 sanık hakkında dava açıldı.

01:09:26Yüksek Öğretim Kurulu'na sızdı demiştik.

01:09:29Yüksek Öğretim Kurulu da üniversitelere araştırma yapılması için yazı gönderdi.

01:09:33Bu da oldukça önemli.

01:09:34Milli Emlak Genel Müdürlüğü de başsavcılığa giderek şikayetçi oldu.

01:09:39Sahte diploma çetesinin sistemlerine sızması gerekçesiyle.

01:09:43Tabii dosya kapsamında öne çıkan isimler var.

01:09:46Bunlardan Muhittin Yakışır, Ziya Kadiroğlu, Gökay Celal Gülen, Zeynep Karaca'nın sahte diploma çetesinin organizatörleri oldu öğrenildi.

01:09:56Sanıklar hakkında resmi belgede sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık gibi suçlardan 50 yıla kadar hapis istemiyle Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açıldı.

01:10:06Ve bu sanıklar yargılanacak 50 yıl hapis istemiyle.

01:10:10Bizler de şu anda ulustayız.

01:10:13Sahte diploma çetesinin faaliyetlerini yürüttüğü lüks konağın önündeyiz.

01:10:17Detayları aktardık diyelim.

01:10:18Sözü yeniden İstanbul'a bırakalım.

01:10:22Şimdi devam edeceğiz.

01:10:23Genel Türk Haber Müdürü Nihat Uludağ ve gazeteci Tamara Özkay konuğumuz Murat Bekmezce anlattı.

01:10:29Çetenin üst olarak kullandığı o noktadan bize son bilgileri sıcağı sıcağına ama detayları sormak gerekiyor, konuşmak gerekiyor.

01:10:36Nihat Uludağ ve Tamer Özkay ile konuşacağız.

01:10:38Nihat Uludağ ile ayakta aslında şöyle başlayalım.

01:10:41Adım adım diploma sahteciliği tek tek gerçek ya da ölmüş birinin bilgisi alınır.

01:10:46Nasıl oluyor?

01:10:46Yani şöyle yapılar Göksu.

01:10:48Yani Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 136 sayıla bir iddianem hazırlamış.

01:10:53Ve satır satır bir iddianemi okuyup dedik ya bunlar nasıl bu sisteme sızmışlar.

01:10:58Yani bunların yaptığı aslında dijital bir istila.

01:11:01Yani e-imzaları çıkararak yetkili kişilerin e-imzalarını ele geçirerek sisteme girip direk sisteme, kamu sistemine müdahale eden büyük bir devasa bir yapıdan bahsediyoruz.

01:11:13Yani buradan da şunu anlıyoruz ki sahtecilik ve dolandırıcı çetecileri eğer önlenemezse gelene nokta bu nokta işte Göksu.

01:11:21Ardından sahte e-imza çıkarılır.

01:11:23Önce gerçek ya da ölmüş birinin bilgisini alıyorlar.

01:11:27Dijital kimlik bilgisini alıyorlar.

01:11:29Daha sonra onların adına bir sahte e-imza çıkarıyorlar.

01:11:34Sonra bu bilgileri sahte e-imza çıkarttıktan sonra normalde yüz yüze kimlik taraması kontrol yapmaları gerekirken içeriden ayarladıkları bir kişi vasıtasıyla bu yüz yüze kontrol edilmiş gibi gösterip o kişiye bir e-imza sağlıyor.

01:11:48İçeriden de bir veri paylaşımı var.

01:11:51Sonra bu sahte e-imzalarla artık çete işte hangi kurumun e-imzasını yetkili birinin e-imzasını ile geçirmişse işte BTK, YÖK, MEP, ÖSYM, üniversiteler aklınıza gelebilecek bütün kurumların sistemlerine giriyorlar.

01:12:07Peki sisteme girdikten sonra ne yapıyorlar?

01:12:08Ne yapıyorlar?

01:12:09Direkt müdahale ediyorlar.

01:12:10Mesela siz sen...

01:12:11Oradan sonra iş işten geçmiş oluyor mu artık?

01:12:13Oluyor.

01:12:14Hiçbir şey yapamıyorsunuz öyle mi?

01:12:15Hiçbir şey yapamıyorsun.

01:12:15Niye yapamıyorsun?

01:12:17Şimdi sen diyelim ki ehliyet sınavına girdin.

01:12:2022 puan aldın ve çete ne yapıyor?

01:12:22Çeteye giriyorsun, çeteye müracaat ediyorsun, para veriyorsun.

01:12:24Ne kadar bunun ücreti?

01:12:26Yani şöyle Göksu yani 2,5 milyondan başlıyor.

01:12:302 bin 500 liradan başlıyor.

01:12:322,5 milyona kadar gidiyor.

01:12:33Milyonlara kadar gidiyor.

01:12:34Ama şöyle düşün.

01:12:35Öyle bir sistem yapıyorlar ki kamunun, devletin sistemine girip sen hiçbir okula gitmediğin halde seni bir anda psikolog yapabilir.

01:12:43Seni bir anda mühendis yapabiliyorlar.

01:12:45Seni bir anda avukat yapabiliyorlar.

01:12:47Hukuk mezun olarak da gösterebiliyorlar.

01:12:49Dolayısıyla E-Devletine giriyorsun.

01:12:51Sisteme bakıyorsun.

01:12:52Evet diyor.

01:12:52Hukuk varlıklarını bitirmiştir diyor Göksu.

01:12:54Şimdi burada tabii E-Devlet sisteminde konuşmak gerekiyor.

01:12:58Burada güncellemeler yapılıyor mu?

01:13:01Yazılımlarla ilgili.

01:13:02Bunların hepsi önemli.

01:13:03Çünkü siber saldırıları hepsini konuşuyoruz.

01:13:05Sahte diploma, not kaydı, not kaydı da yapılabiliyor değil mi öğrencilere?

01:13:09Tabii ki.

01:13:10Yani şöyle hatta bazı kişiler sisteme girdirip mesela üniversitede okuyorsun ya not ortalamanı düşük not ortalamalarını bile yükseltmişler diploma haricinde.

01:13:18Mesela daha sonra ne yapıyor?

01:13:20Sen mesela kimlik, sahte kimlik alabiliyorsun, diploma alabiliyorsun.

01:13:23Mesela lise mezunusun ama sana üniversite diploması da verebiliyor ve daha sonra bu belgeleri satıyor.

01:13:28Şimdi alan kişi devlete girer.

01:13:30Asıl burası çok önemli.

01:13:31Kamuda bir çalışan olarak.

01:13:34Tabii.

01:13:34Çünkü sistem seni.

01:13:35KPSS sınavı mesela.

01:13:36Tabii.

01:13:37Oradan geçti gösteriyor seni değil mi?

01:13:38Kamu sınavlarından.

01:13:39Çünkü sistem seni legal olarak da o okulu bitirdi gösteriyor ya.

01:13:43Sen o diplomanla üniversiteye de gidebilirsin, kamuya da girebilirsin.

01:13:47Her türlü iş münacatını yapabilirsin.

01:13:49Çünkü o insanlar sisteme girdiklerinde bakıyorlar ki evet doğru bir diploma var diyorlar.

01:13:53İşlem de sanki gerçek kişi yapmış gibi sistemde görünür.

01:13:57Evet sanki normal kamu devletin yetkili organı evet bu kişi burada okudu, bu diplomayı da hak etti gibi aynı işlem görüyor.

01:14:06Yani orijinal bir evrak muamelesi görüyor.

01:14:08Şimdi konuşacağız bir ekran daha var ama Tamer Özkay'a gitmek istiyorum.

01:14:13Bu çetenin üyeleri kim?

01:14:15Bu çeteyi kuran kim Tamer Özkay?

01:14:17Nedir detaylar bu konuyla ilgili?

01:14:19Aslında çete lideri daha önceden ismi duyulan kamuoyunun tanıdığı biri.

01:14:24Ziya Kadiroğlu isimli biri, neden tanıdığı biri daha önce de yine benzer suçları işlemiş.

01:14:30Bundan dolayı gözaltına alınmış.

01:14:325 yıl cezaevinde kalmış ve çıkmış.

01:14:35Ancak çıktıktan hemen sonra kaldığı yerden aynen faaliyetlerine devam etmiş.

01:14:40Hatta yakalandığında yani bundan bir sene öncesine kadar da Düzce Üniversitesi'nde kendi elde ettiği, kendi ürettiği sahte diplomayla hem üniversiteyi bitirmiş hem de Düzce Üniversitesi'nde doktora yapıyor gözüküyor bu kişi.

01:14:55Yani kurduğu, az önce muhabirimiz gösterdi, kurduğu üs üzerinden o kadar profesyonel bir şekilde sistemi işletmişler ki bu sistemin adı resmen dijital istila.

01:15:06Neden böyle diyoruz? Çünkü şu ana kadar tespit edilen Milli Eğitim Bakanlığı, Öğrenci Seçme Yerleştirme Merkezi, Yüksek Öğretim Kurumu, yine Göç İdaresi Başkanlığı.

01:15:18Yani devletin en önemli kurumlarının içinde devletin en önemli kişilerine ait elektronik imzaları kopyalamışlar.

01:15:26Ve istediklerine para karşılığında diploma dağıtmış, istediklerini üniversiteye sokmuş, istediklerini oradan mezun etmiş.

01:15:33Hatta bazı kişilerin not ortalaması düşük olanların notlarını yükseltmiş, ehliyet isteyenlere ehliyet vermiş gibi birçok hususüzlüğe imza atmışlar para karşılığında.

01:15:44Az önce Nihatulu'da 2500 lira dedi ama başlangıcı fiyatı 2500 lira birkaç yıl önceki fiyat bunların son gelen tarifelerinde 40 bin lira ile bu 40 bin lirayı da sadece not yükseltmek için.

01:15:56Örneğin bir öğrenci herhangi bir sınava girmiş bir tıp sınavına buradaki notunu yükseltmek istiyor.

01:16:02Bunlara bir şekilde ulaşmış.

01:16:03Bunlar 40 bin lira alıp sisteme girerek öğrencinin notunu yükseltmişler.

01:16:07Yine 2,5 milyona kadar yükselen rakamlar var.

01:16:10Peki bu yüksek paraları nasıl elde etmişler?

01:16:13Yani vatandaşlardan elden aldığı söyleniyor, İBAN'ın üzerinden gönderdikleri söyleniyor ama aslında yüksek meblalı ödemeleri tamamen sanal para üzerinden almışlar.

01:16:25Dikkat çekmemek adına.

01:16:27Böyle bir giriş yapalım daha anlatacaklarımız var.

01:16:29Hemen Nihatulu'da dönelim.

01:16:30Nihatulu'da diğer ekranı da getirelim arkadaşlar.

01:16:33Diğer ekranda yazılanlara bakalım.

01:16:35Nihatulu'da da.

01:16:37Bunlar üyeler mi?

01:16:38Yok, örgüt lideri olarak.

01:16:40Biraz önce Tamer Özkan'ın anlattığı örgüt lideri.

01:16:43O kendisi de daha önce defa sahtecilikten işlem görmüş, dolandırlıktan işlem görmüş.

01:16:48Ve kendisi de şu an kendisi de bir sahte diploma yapmış.

01:16:52Göksu biz bunu...

01:16:53Kaç yıldır bu işlerle uğrayalım?

01:16:55Anladığımız kadarıyla uzun yıldır.

01:16:57Çünkü uzun yıldır bu suçlarla istirek halinde.

01:16:59Hep bir suçlama var.

01:17:00Bazılarından berat etmiş, bazıları yargın oluyor, bazıları devam ediyor.

01:17:03Dolayısıyla uzun süredir bu işin peşinde olan bir iş.

01:17:06Ama buradaki dikkat çekici nokta şu Göksu.

01:17:09Yani sahtecilik çetelerinin geldiği noktayı bu anlatıyor.

01:17:12Dijital bir istila çok tehlikeli bir durum.

01:17:15Çünkü niye?

01:17:16Kamu güvenliğine yönelik bir saldırı var burada.

01:17:18Çünkü kamunun devletin otoritesine yönelik bir saldırı var.

01:17:21Biz hep yıllardır, aylardır ne söylüyoruz?

01:17:23Diyoruz ki bakın internet üzerinden, dijital ağlar üzerinden, sanal ağlar üzerinden dolandırıcılık, sahtecilik mutlaka önlenmeli ve suçun merkezi haline geldi derken işte bunu kastediyorduk.

01:17:35Mesela bizim geçen ay bir haber çalışması yaptık bu alanla ilgili.

01:17:39Biz daha bu olaylar iyice patlamadan önce de biz bu olayları biliyorduk.

01:17:42Şöyle biliyorduk.

01:17:43Ya bakıyorduk sürekli bir internette işte E-Devlet tanımlı sahte diploma işte 10 bin lira diyor mesela.

01:17:5050 bin lira diyor mesela.

01:17:52Hatta internet üzerindeki şikayet yapılan siteler var.

01:17:55Orada o kadar hocam çok şikayet var ki o kadar çok yaygınlaşmışlar ki.

01:17:59Dedik ki ne oluyor dedik yani böyle bir şey nasıl olabiliyor?

01:18:01Ve aradık gerçekten de aradık.

01:18:03Evet diyor ki size diyor ben bir diploma hazırlayacağım diyor karşınızdaki kişi.

01:18:07O hazırladığım diplomayı diyor E-Devlet sistemimize girdiğinizde diyor tanımlı olduğunu göreceksiniz diyor.

01:18:13Bu çok enteresan telefon, şimdi hiçbir korkular olmadığını görüyorum ben.

01:18:18Yani telefonla açtığınızda karşılık buluyor.

01:18:20Telefonla kim arıyor acaba baskın için mi gelecekler ya da telefondan bir işte adres bulabilir mi, polis mi bu kişiler.

01:18:30Hiçbir korkular olmadığını ya da o sistemi de ona göre mi uyduruyorlar?

01:18:34E tabii çünkü hiçbir korkuları yok.

01:18:35Neden biliyor musun Göksu?

01:18:37Bu kadar yapılan vahim suçun karşılığı 5 yılla 50 yıla kadar değişiyor.

01:18:42Peki bunun yatarı ne?

01:18:43Çok az bir miktar.

01:18:44Çok az bir miktar.

01:18:44Bir de teknik olarak baktığında Göksu ben bunlara neye benzetiyorum biliyor musun?

01:18:48Çağımızın Selçuk Partisi adını da benzetiyorum.

01:18:51O ne yapıyordu?

01:18:52Devletin işte gücünü kullanıp devlete ait bir takım mal ve hizmetleri insanlara inandırıyordu kendini ve devletin mal ve hizmetlerini kendine sağladığını düşünüp insanları dolandırıyordu.

01:19:03Bunlar da öyle yapıyor.

01:19:04Yani kamu'ya ait olan gücü ve yetkiyi kendi menfaatlerine kullanmışlar ve onu vatandaşa satmışlar.

01:19:10Yani Taner söyledi 40 bin lirayla 2,5 milyon lira arasında.

01:19:14Yani çılgın paralar, büyük paralar ve tabii ki böyle paranın da ne yapılması lazım?

01:19:18Kayıt dışından kayıt dışına itilmesi lazım.

01:19:21Niye?

01:19:21Çünkü masak ya da mali suçlar bunların paranın izniği takip eder.

01:19:25Peki bunlar ne yapmışlar?

01:19:26Bu sefer B planına geçmişler.

01:19:28Ödemelerini büyük miktarlı ödemelerini de dijital paralar üzerinden yapmışlar.

01:19:32Peki Tamer Özgür ile devam eden neyle yargılanıyor bu çete üyeleri?

01:19:36Şimdi Nihat Uludağ dedi ki aslında cezayı yaptırımı da çok az.

01:19:40Belki de buradan devam etmek gerekiyor.

01:19:42O yüzden değişiyorlar.

01:19:43Daha önce de dolandırıcılıkla haklarında açılan süreçler var hukuken.

01:19:48Şimdi de yine aynı bir nevi insanları dolandırıyorlar.

01:19:52Devletin sistemini kullanarak.

01:19:55Şimdi resmi belgede sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık ve kişisel bilgileri kanuna aykırı olarak elde etmek suçlaması aralığında 5 yıl ile 50 yıl arasında yargılanacaklar.

01:20:07Ancak bundan ceza almayacaklarını düşünüyorlar ki o kadar açık bir şekilde, o kadar aleni ve korkusuz bir şekilde yapmışlar ki bunu.

01:20:16Yani bunu nereden anlıyoruz?

01:20:18Gözaltına alınan birçok kişinin ifadesinden.

01:20:20Mesela diploma almış birine soruyor polis.

01:20:23Nasıl aldın? Bu çeteye nasıl ulaştın?

01:20:26Falanca sosyal medya uygulaması üzerinden devlet garantili sistemde gözüken, girdiğin zaman kontrol ettiğinde gözüken diploma veriyoruz.

01:20:35Bedeli de şu kadar ilanları gördüm.

01:20:37Bunun üzerine iletişime geçtim.

01:20:39İstedikleri parayı ödedim ve daha sonra da E-Devlet sisteminden kontrol ettiğimde, evet diplomamın olduğunu gördüm ve bu şekilde aldım diye birkaç kişinin yine alınan ifadesi var.

01:20:50Dediğimiz gibi 5 ila 50 yıl arasında yargılanıyorlar ama daha önce de çete lideri zaten Ziya Kadiroğlu benzer suçları işlemiş ve cezaevine girmiş.

01:20:595 yıl sonra cezaevinden çıkmış.

01:21:01Yani bir şey olmayacağını düşünüyorlar.

01:21:03Bu çok vahim bir durum aslında.

01:21:04Düşünsenize devletin en önemli kurumlarının, devletin en önemli o kurumun tepesindeki kişilere ait E-İmzaları bile kopyalamışlar.

01:21:13Normal şartlarda bunun çok zor olması gerekiyor, çok güvenli olması gerekiyor.

01:21:17Şimdi şu ana kadar tespit edilen kurumlar bunlar.

01:21:20Diğer kurumlarla ilgili araştırmalar başladı, geriye dönüp bakacaklar.

01:21:24Çünkü hayatları boyunca üniversite kapısından girmemiş kişilere üniversite diploması veriyorlar.

01:21:28Ve bunlar Türkiye'nin en saygın üniversiteleri.

01:21:32Tamer Özgür, peki burada en çarpıcı şu mesleği de vermişler dediğimiz hangisi sizin dikkatinizi çeken?

01:21:40Psikolog var, akademisyen var, öğretmen var.

01:21:43Düşünebiliyor musunuz?

01:21:44Hayatı boyunca üniversiteye gitmemiş biri.

01:21:46Psikolog diploması almış ve şu anda belki de insanları terap etmeye çalışıyor.

01:21:48Öğretmen çocuklarınıza emanet ediyorum.

01:21:50Çok ünlü bir psikolog var mesela Göksu.

01:21:53Tam herin söylediği.

01:21:53Sahte mi?

01:21:54Evet sahte.

01:21:54Ve sanal ağda o kadar çok izleyicisi var, o kadar çok takipçisi var ki inanamazsın.

01:21:59Ama hayat diploması var.

01:22:03Bilimsel teşhislerde bulunuyor.

01:22:06Ama hayat diploması görmüş, geçirmiş adam.

01:22:09Aslında buradaki olay şu Göksu yani.

01:22:12Olay o kadar vahim ki ve bu çete o kadar pervasız ve korkusuz ki sanal ağlar üzerinden aleni herkesin görebileceği platformlardan ilan veriyorlar.

01:22:22Diyorlar ki E-Devlet tanımlı diploma diyor.

01:22:25Yani o kadar yakalanmayacaklarından eminler ki, o kadar korkusuzlar ki.

01:22:29Yani güvenlik güçleri, işte polis, jandarma bizi görüp buradan mutlaka bulur.

01:22:34Kaygısı bile taşımıyorlar.

01:22:35Hiç taşımıyorlar.

01:22:37Şimdi Tamer Özkay, buradan cezasızlık algısı da tabii Nihat Uludağ'ın altını çizdiği yer.

01:22:43Şimdi konuşuyoruz yayınlarımızda da birçok.

01:22:45Cezasızlık algısı mı bunları bu kadar suçla teşvik ediyor?

01:22:49Tabii ki çünkü aslında yarattıkları çok büyük tahribat var.

01:22:53Kamuoyunda düşünsenize çocuğunuzu psikoloğa götüreceksiniz.

01:22:56Acaba diploması orijinal mi, gerçekten üniversiteye gitmiş mi diye düşünmeye başlayacaksınız.

01:23:01Neden?

01:23:01Çünkü sistemin en dibine kadar sızdıkları için yasal olarak E-Devlet'e girdiğiniz zaman tam olarak karşınıza evet gerçekten bu kişinin diploması var cevabı çıktığı için.

01:23:12Ama sonuçta neyi görüyoruz?

01:23:13Sahte.

01:23:14Sahteciliği öyle bir profesyonel boyuta getirmişler ki organize bir suç örgütü haline dönüşmüşler.

01:23:20Az önce muhabirimiz gösterdi.

01:23:21Bunun için konak kiralamışlar.

01:23:23Konağı merkez haline getirmişler.

01:23:25Mesela yine iddianamede bir ifade var.

01:23:28Bu ifadede şüpheli olan kişi diyor ki falanca derslere girdim.

01:23:33Mimarlık fakültesinde yanamıyorsam okuyan bir kişiydi.

01:23:36Oradan düşük not aldım.

01:23:37Notlarımı yükseltmek istiyorum diyor.

01:23:39Bunlara ulaşıyor.

01:23:40Bunlar da baştan 150 bin lira istiyorlar.

01:23:43Bundan yaklaşık 3 sene önce.

01:23:45Daha sonra 100 bin liraya iniyorlar.

01:23:47100 bin lira karşılığında bu kişinin notlarını yükseltip üniversiteden mezun olmasını sağlıyorlar.

01:23:52Bu sadece yine ifadelerden bir tanesi.

01:23:55Ve o kadar sistematik yapıyorlar ki bunu.

01:23:57Sadece bir belge vermiyorlar size.

01:23:59Mesela lise diploması almak isteyen bir kişi yine iddianamede geçiyor.

01:24:03İfade veriyor.

01:24:04Diyor ki ben bunlara güvenemedim.

01:24:06Sistemi nasıl yaptıklarını sordum.

01:24:08Bunun üzerine bana şunu dediler.

01:24:09Önce Milli Eğitim Bakanlığı'nın kayıtlarına girip buradan kayıtları inceleyip mezuniyet kaydı olmayan kişilerin kimler olduğunu belirliyoruz.

01:24:18Önce bir boşluk buluyoruz orada.

01:24:19Daha sonra da öğrenci verilerini genellikle tasdikname.

01:24:23Nedir tasdikname?

01:24:24Geçici belge.

01:24:25Geçici belge üzerinden istiyoruz.

01:24:27Bu belgeyi de mezun olmuş sayılabilmesi için dijital sisteme kaydediyoruz.

01:24:33Ve ardından da bu sistem belgeyi otomatik olarak doğruluyor.

01:24:36Ve ardından da diplomayı çıkartıyoruz.

01:24:39Dolayısıyla yasal süreci tamamlıyoruz.

01:24:41Ve daha sonra da sizden bunun karşılığı olan ücreti alıyoruz.

01:24:44Bu sadece lise için.

01:24:45Üniversite için daha farklı boyutu var.

01:24:47Üniversitede şöyle bir şey çıkıyor karşımıza.

01:24:50Önce ÖSYM sistemine girip, üniversitede mezun gibi gösterip, aldığı notlara kadar yazıp,

01:24:57daha sonra ya yokte bir sıkıntı yaşamasın diye yine yok sistemine girip o diplomayı oradan tasdiklemişler.

01:25:03Ve bunu da onlarca kişiye para karşılığında vermişler.

01:25:07Yani bu iddianamede geçen suçların kanıtlandığı şu ana kadar gelinen nokta.

01:25:12Toplamda da 199 kişiyle ilgili soruşturma ve gözaltı kararı var.

01:25:16Peki. Çok teşekkür ediyoruz Samar Özgay ve Nihat Uludağ katkılarından dolayı.

01:25:21Efendim bugün haber kuşanı burada noktalıyoruz.

01:25:23CNN Türk ekranlarından ayrılmayın.

01:25:25Hoşçakalın.

İlk yorumu siz yapın

Yorumunuzu ekleyin

Önerilen