- dün
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, hoş geldiniz yayınımıza efendim.
00:17Bugün yayınımızda iki farklı gündemimiz olacak.
00:20Biliyorsunuz Filistin, Gazze'de uzun zamandır devam eden, hepimizin adeta canlı yayınlardan izlediği bir soykırım var.
00:26Orada haftalardır insani yardım girişine de izin verilmiyordu.
00:32Üstelik yardım alanlarına giden Gazze'li siviller, çocuklar bombalanıyordu.
00:3680'e aşkın çocuk açlıktan öldü efendim.
00:39Şimdi dün itibariyle yavaş yavaş insani yardım girişi başladı.
00:43Son süreçte önemli bir gelişme oldu.
00:45Fransa, Filistin'i tanıdığını açıkladı.
00:48Avrupa'nın Filistin konusunda, Gazze konusunda yeni bir tutumu, yeni bir konumlanışı mı olacak?
00:53Geçmiş tarihlerde de tartışmıştık, bugün de tartışacağız.
00:56Bunun yanında bizim içeride tartıştığımız, konuşmaya devam ettiğimiz bir bariz süreci,
01:01kült sorununu çözme süreci devam ediyor.
01:03Hepsi gündemimizde.
01:04Sizler için yazarımız Ergin Yıldızoğlu'nu ağırlıyorum.
01:07Hoş geldiniz.
01:08Hoş bulduk.
01:09Efendim isterseniz Gazze meselesine geçmeden,
01:12bugün de aslında sizin yazınız bizim tartıştığımız çözüm sürecine ilişkindi biraz.
01:17Orada bir tutum ortaya koydunuz.
01:19İktidarın bu girişimiyle beraber kült siyasi hareketinin bir yol ayrımına zorladığını ifade ettiniz ve açıklamalar yaptınız.
01:28Ve bir sosyalist olarak da aslında tutum aldınız.
01:32Neler söylersiniz?
01:33Bu sürece ilişkin riskler, düşünme, konuşman gereken noktalar hangileri?
01:37Şimdi, Kürtlerin başından beri işareti ileri sürdükleri, kendi kaderlerine tayin hakkını gündemde tutmak gerekiyor, savunmak gerekiyor.
01:51Bu hakları ve özgürlükler anlamında, bunların genişlemesi anlamına geliyor.
01:56Alacağı biçim konusunda bir tartışmadır gider.
02:00Varlıkları uzun zaman kabul edilmedi.
02:03Bu ciddi bir sorun olarak tabii Türkiye'nin üstünde sallandı.
02:05Nihayet çok uzun bir süredir böyle bir sorun var.
02:10Bu sorunun herkes farkında.
02:13Bunun bir askeri kanadı var, bir sivil kanadı var.
02:16Dolayısıyla buna bir çözüm aranırken, şöyle bir noktaya geldik şimdi.
02:24Rejim yani AKP hükümeti ya da işte iktidar bloku ya da ittifakı çözüm için adım atmaya başladı görünüşte.
02:34Yani fikrini değiştirdi ya da değiştirilmiş gibi yapıyor.
02:41Çünkü kayyumlar anladığım kadar duruyor.
02:47İade edilmiyor.
02:49Kürtlerin yasal problemleri devam ediyor.
02:53Fakat bu ortamda bir terörsiz Türkiye lafı altında bir diyalog süreci başlattılar.
03:03Bunu işte ayrıntıda girmiyor.
03:05Bunun çok ayrıntısını hepimiz çok iyi izledik.
03:07Sorun şöyle, benim yazımda da oradan bak.
03:12Şimdi böyle bir özel bir durum var karşımızda.
03:14Buraya nereden bakmak gerekiyor?
03:16Şimdi bu durum Kürt Hareketi'nin gücünden kaynaklanıyor olsaydı bir şekilde yorumlanacaktı.
03:25Başka nedenlerden inisiyatiflerle ya da başlamış olsa ise başka türlü değerlenmesi gerekiyor.
03:35Şimdi Kürt Hareketi'nin mücadele düzeyi, talep düzeyi, baskı düzeyi böyle bir süreci başlatacak rejime buna zorlayacak düzeyde değildi.
03:47Yani bir durgunluk vardı.
03:49Hem askeri hareketlerinde bir durgunluk vardı.
03:52Hem siyasi hareketlerinde bir başarısızlık vardı.
03:55Şu anlamda başarısızlık var.
03:57Liderliği içeride.
03:59Liderlik kadroları toparlanıyor sürekli.
04:02Belediyelerden oradan buradan içeri atılıyor.
04:04Bunun karşılığında da bir şey olmuyor.
04:07Dolayısıyla başka bir yere bakmak gerektiğini düşündüm ben.
04:11İki noktada görmek mümkün.
04:14Bizim konumuz açısından iki nokta önemli.
04:20O da iki coğrafya önemli.
04:21Bir tanesi Suriye, bir tanesi Türkiye tarafı.
04:25Bu iki taraftaki varlığın da aslında büyük ölçüde dış, hareketin dışından gelen inisiyatiflere ve de iradelere bağlı olduğunu düşünüyorum.
04:39Bu hareket açısından yani Kürtlerin talepleri açısından çok tehlikeli bir durum yaratıyor.
04:44Sadece bütün bölge açısından ciddi bir sorunla karşı karşıyayız.
04:51Çünkü farklı projelerin uzantısı olarak karşımıza geliyor.
04:55Ama başka projelerin uzantısı olarak karşımıza geldiği için Kürtler için de çok ciddi bir problem yaratıyor.
05:01Çünkü onların bugünkü konumlarını mümkün kılan iradeler yön değiştirdikleri anda çok problemli bir durum çıkacak Kürtler açısından.
05:14Özellikle Suriye çok çünkü çok şiddetli bir yer orası.
05:17Türkiye'de de kolaylıkla rüzgar biliyorsunuz tarihten bir anda başka bir yöne doğru dönüveriyor.
05:25Ve döndüğü zaman da bunun bütün faturasını Türkler ve Kürtler ama karar irade düzeyindekiler çekmiyor.
05:36Sıradan insanlar bunun faturasını üstleniyor.
05:40Ölenler ölüyor, hapse düşenler oluyor, işkence olanlar oluyor.
05:44Ama dönüp baktığımızda bu insanlara liderlikten kimse olmuyor burada iki tarafta da.
05:49Sıradan insanlar oluyor.
05:51Benim buna bakarken kaygım böyle.
05:55Tabii bir notta düşmek istedim yazımda.
05:57Ama o da şimdi Türkiye'de bir liberal, liberalliğin ne olduğunu da artık anlamak çok zorlaştı.
06:03Yani liberaller deniyor bunlara.
06:06Ama ne oldukları çok şüpheli bir insan kategorisi bunlar.
06:11Bunlar bu sürece sorgulayanları, sorunlarını, tehlikelerini öne çıkaranları
06:19yok ulusalcıydı, yok derin devletti, yok bilmem neydi diye suçluyorlar.
06:25Yani abuk sabuk konuşmalar bunlar.
06:28Arkasında da bunlar ne teorik bir zemin var, bir mantık var.
06:35Ama şu anda yine tekrar ortaya çıkmış durumdalar.
06:39Buna da dikkat etmek gerekir ve bunu bu tiplerle, bu tiplerin bu eleştirilerine
06:45hiçbir şekilde değer vermemek gerekir.
06:47İçi boş ve hangi gerekçelerden kaynaklandığı belirsiz.
06:51Belirsiz diye tutmakta daha bir yarar görüyorum.
06:57Yani durumumuz bu durumda çok belirsiz.
07:01Tabii Kürt hareketi derken genelde bir bakış, çünkü bu bir ulusal hareket olarak geldi karşımıza.
07:08Bunu biz neredeyse bir çuval patates gibi değerlendiriyor insanlar.
07:12Hepsi aynı şey içindekiler değil.
07:14Yani bunun biz emekçi sınıfları var, mülk sahibi sınıfları var.
07:20Bunun içinde kapitalist mülk sahibi sınıfları var, feodal mülk sahipleri sınıfları var.
07:26Bunun entelijen siyasi var, bunun yönetici seçkinleri var.
07:29İşte belediyeleri yönetiyorlar vesaire, siyasi partileri dolduruyorlar.
07:33Burada çeşitli tabakalaşmış çelişkiler ve tabakalaşmış çıkarlar ve hareket özgürlükleri var.
07:41Bunları göz önüne almadan de bir de bu süreci düşünmek son derece yanlış olur.
07:46Dolayısıyla bu sürecin gideceği yönlerden bir tanesi ve ben bunu tehlikeli olduğunu düşünüyorum.
07:51Rejimle rejimin kendini güçlendirmesi ve konsolide etmesi ve bir sıçrama yapması için yardım edecek olan kesimlerin aslında Kürt seçkinleri ve entelijen siyasi olabileceğini
08:06ve bunların da toplumun, yani halkın, Kürt halkının haklar ve özgürlükler, taleplerini kolaylıkla feda edebileceğini düşünüyorum.
08:16Böyle bir, böyle olacaktır demiyorum ama böyle bir risk var çünkü bu kesimler her toplumsal tabaka kendi çıkarlarına öncelik verir.
08:25Besbelli ki Kürt seçkinleri iktidar koridorlarında yer arıyorlar kendilerine bir şekilde.
08:30Bir pazarlık yürütmeye çalışıyorlar. Bu doğrudur.
08:34Yani artık Ulusal Hareketi içinde bunlar olur.
08:36Ama nerelere açılıp nerelere açılmayacağını şimdiden kesinlikle söylemek mümkün değil.
08:41Ancak en fazla riskler yelpazesine işaret etmek durumundayız.
08:48Karşı taraf yani Kürt siyah hareketinin dışında kalan kesim ise şöyle bir çıkmazı var şu sırada.
08:55Rejim zayıflıyor.
08:57CHP muhalefeti, CHP etrafında muhalefet gerçekten ilk defa 23 yıldır rejimi tehdit ediyor, zorluyor.
09:08Ne yapacağını bilemez duruma getirmiş vaziyette.
09:12Rejim sağa sola şuursuzca saldırıyor şu sırada.
09:15Önüne geleni açıklanamaz nedenlerle tutukluyor, hapise koyuyor vesaire.
09:20İşte İmamoğlu'nun durumu ortada ve bütün CHP belediye ortada.
09:26İşte Demirtaş'ın durumu daha eski bir durum ama hala orada.
09:31Şu anda kimsenin konuştuğu yok ama Kavala var.
09:35Kodukcağız orada oturuyor.
09:38Yani sanki şey hani anahtarı oraya kilitledik, anahtarı denize attık durumunda.
09:47Şimdi doğrusu bütün bunların içinde rejimin bir sorunu var.
09:51Canı istediği bir anayasayı yapmak istiyor.
09:54Ne olduğunu bilmiyoruz ama şüpheleni örneğe olabileceğini için de.
09:58Cumhuriyet hesaplaşmasını tamamlamak istiyor.
10:01Bunu kendi başına yapamayacağını görüyor.
10:04Yani şu anda MHP artı AKP bunu yapamaz diye düşünüyor.
10:08Ya da yapması için alması gereken riskler çok büyük.
10:13Dolayısıyla hem riskleri azaltmak hem de seçimleri kazanma kapasitesini yükseltmek için bir şey yapması gerekiyordu.
10:23Türkiye'de üçüncü güç olarak baktığımızda Dem'i görüyoruz ve Kürt oylarını görüyoruz.
10:30Bunları yanına almaya çalışıyor.
10:32Bir anlamda yazıyı yazarken aklıma geldi.
10:39İlk ortaya çıkışındaki hegemonya inşası sıracındaki ittifaka benzer bir şeyle uğraşıyor.
10:44Hani liberaller hemen ortaya çıktılar destekliyorlar.
10:47Kürtler de işte bir umutla, o zaman da bir umutla en azından hayır hahyaklasıyorlardı gelişmelere ama destek de veriyorlardı diye düşünüyorum.
10:59O zamanki tartışmaları hatırlayarak.
11:02Oraya dönmek istiyor.
11:03Mümkün değil.
11:04Yani o dönemin tarihsel koşulları, ekonomik koşulları bambaşka.
11:08Bütün Avrupa ve dünya Türkiye'ye bir demokrasi geliyor diye bakıyordu.
11:12Uluslararası ekonominin koşulları çok uygundu Türkiye'ye ucuz kredi akıyordu.
11:17AKP'nin projesi henüz gözükmemişti.
11:22Avrupa Birliği'ne girecekti.
11:24Yani bütün böyle bir manzara vardı burada.
11:27O manzaranın içinde gerçekleşti o.
11:30E şimdi öyle manzara yok.
11:31Dolayısıyla gerçekleşmeyeceğine göre düşünmemiz gereken şu, sürtüşmelerin sonuçları ne olacak?
11:38Tehlikeli bir süreç ve HDP'nin seçkinleri ve yöneticileri çok ciddi bir karar aşamasındalar.
11:53Ya uluslararası bölgenin yeniden şekillenmesi, daha doğrusu yıkılması sürecinde
12:00İsrail ve Amerikan desteğini kabul ederek hareket edecekler orada.
12:06Ve Türkiye'de de AKP'nin projesini kabul ederek hareket edecekler.
12:12Ve bundan da inşallah iyi bir şey çıkar bize diye düşünecekler.
12:17Tabii ki ummak iyi bir şeydir, umut iyi bir şeydir ama realite çıkmayacağını gösteriyor.
12:24Suriye'deki dengeler hemen değişebilir.
12:27Türkiye'deki dengeler yarın değişebilir.
12:31ADP ya da DEM tabanı cevap vermeyebilir bütün bunlara.
12:36Sorun ve uluslararası alanda da kuşkular var.
12:42Yani sadece eskiden böyle bir şey olsaydı hemen büyük bir destek gelirdi.
12:47Şimdi en azından bugüne kadar AKP'yi aslında desteklemiş olan liberal yayınlardan soru işaretlerinin ortaya atıldığını görüyoruz.
12:58En son ekonomist böyle bir yorum yayınladı.
13:02Yani dedi bu Kürt sorumunun çözümü otoriterliğin pekişmesi anlamına gelmemeli.
13:09Dedi bu işte en ılımlı ifadesi.
13:12Başka bir tür işi söyleyemez zaten ekonomist.
13:15Dolayısıyla koşullar uygun değil bu sürecin böyle ilerleyebilmesine.
13:20Burada denklemi biraz geleneksel söyleminden değiştirmek gerekiyor.
13:25Geleneksel söylem şöyleydi.
13:27Hem solda hem de hem solun bir kesiminde hem de Kürt hareketinde.
13:30Türkiye'nin demokratikleşmesi için Kürt sorununun çözülmesi lazım deniyordu.
13:36Zaman gösterdi ki öyle değil bu iş.
13:40Türkiye'nin demokratikleşmesi gerekiyor ki Kürt sorunu mantıklı bir şekilde pazarlık konusu olsun.
13:47Ve Kürtlerin haklar ve özgürlükleri, Türklerin haklar ve özgürlükleri,
13:50Nalevilerin haklar ve özgürlükleri daha bütün bölgedeki insanların haklar ve özgürlükleri entegre edilebilsin.
13:56Bütün bunların hepsi de cumhuriyet, layıklık, özgürlükleri destekleyebilecek kurumlar bunlar çünkü.
14:02Özgürlükleri verdiğin zaman desteklenmiyor.
14:05Şu anda anayasa üzerinde bir sürü özgürlükler var.
14:09Kullanamıyoruz ama.
14:11Bu anlamda Türkiye'nin demokratikleşmesi için mücadele etmeleri gerekir diye düşünüyorum.
14:18Ama tabii ki ulusal hareketi aklı vermek bizim işimiz değil.
14:21Sadece olasılıklara işaret etmek durumundayız.
14:26Çok teşekkür ediyorum bu özet için.
14:28Aslında bu tutumu takıdan çokça kişi var.
14:30Dediğiniz gibi belli bir kesim tarafından suçlanan da biliyorlar.
14:34Ulusalcı ya da barış kartışıtı ya da savaşçı ırkkanı gibi.
14:37Ama bu kadar bu düzeydeki eleştirilerle bile akamete uğrayabilecek kadar kırılgan bir sürecin içerisindeysek zaten bu da çok büyük bir risk.
14:47Peki Gazze'yi konuşmak istiyorum.
14:49Haftalar önce sizinle yine bir program yaptık.
14:51O zaman Avrupa'nın yavaş yavaş bu Gazze meselesine ilişkin bir mesafelenme yaşadığını, bunun da çeşitli göstergelerin olduğunu anlatmıştınız bizlere.
15:01Son süreçte bu biraz daha görünür hale geliyor.
15:04Yine geçtiğimiz haftalarda von der Leyen'in önerdiği bir 10 maddelik yaptırım paketi vardı ama bu uygulanmadı vs.
15:12Fransa Filistin'i tanıdı gibi gibi çokça örnek verebiliriz.
15:17Tabi ABD'nin tutumu hala sert.
15:19Ne dersiniz?
15:20Geldiğimiz noktada bu Gazze meselesine ilişkin yeni gelişmeler, tutum değişiklikleri, belki yeni girişimler bekliyor musunuz?
15:28Şimdi bir toplantı olacak anlaşılan Birleşmiş Milletler'de ve bütün bu tanıyanlar hep birlikte bir araya gelip bir program tartışacaklar.
15:38Ama Wall Street Journal karşı bu işe tabi yani bildiğim kadarıyla iddiasına göre sadece 55 ülke katılacağını söylemiş.
15:48Halbuki 145 ülke tanıyor şimdiden Filistin'i.
15:52Dolayısıyla bu hesap nereye gider bilmiyorum çünkü çok önemli bir faktör Amerika'nın veto gücü Birleşmiş Milletler'in içinde.
16:02O güç orada o şekilde kaldığı müddetçe bir hareket etmek zor.
16:08İkincisi İsrail'in şu andaki sürdürmekte olduğu proje herhangi bir şekilde Filistin'in devlet sahibi olmasını kabul etmiyor.
16:24Bunu çıkardı kendi gündeminden.
16:26Artık toprak sahibi olmasını da kabul edemez hale gelmeye başladı.
16:29Yani bir eskiden orada işte dursunlar biz pazarlık edelim ama bu işin böyle olmaz gibi sürüyordu.
16:39Zaten bölünmesi Filistin Hareketi'nin Hamas ve Filistin idaresi olarak bu projenin bir parçasıydı.
16:47Şimdi bu unutuldu bu da artık devreden çıktı.
16:51Şimdi Filistin'i Gazze'den, Filistinleri Gazze'den ve Batı şeriyadan sürüp atmayı düşünüyorlar.
17:00Şimdi bu tabii ki bir büyük bir yani nihayet çözüm.
17:04Hani Almanlar Yahudiler için kullanıyorlardı bu lafı nihayet çözüm diye ve işte sonuca 6 milyon insan öldü, öldürüldü.
17:13Şu anda İsrail yönetenler de nihayet çözüm uğraşıyorlar ve bu nihayet çözüm daha da ilginci Gazze'ye ve Batı şeriaya sınırlı değil.
17:26Bu nihayet çözüm denen olan bölgedeki tehdit sahibi olabilecek bütün ulus devletlerin parçalanması, bölgeler haline dönüşmesi.
17:36Bunun tarihsel geçmişi de var bu projenin.
17:38Yani bunu İngilizler aktarmıştım, Churchill'in sömürgeler sekreteri olduğu zaman burada düzen kurmaya falan çalışmanın bir anlamı yok.
17:49Bırakın ne halte derlesi etsinler ama bizim birkaç tane güçlü üssümüz olsun bir ayaklanma olursa bize karşı oradan uçaklarla kalkarız gideriz.
17:58İşte soykırım yaparız demeye getiriyor yani çünkü uçaklarla gider yok ederiz demesinin anlamı bu.
18:05Bunu benimsemiş durumda şimdi İsrail ve Amerika'da bunu Trump yönetimi diyelim daha somut olsun bunu kabullenmiş durumda.
18:17Avrupalıların midesi bulanmaya başladı bu konuda.
18:20Çünkü toplumsal muhalefet her yerde yükseliyor bu konuda.
18:27İngiltere'de hükümet akıl almalı işler yapmaya başladı.
18:33Yani karikatür gösteren tutuklu bir çeri alıyor, ertesi gün bırakıyor falan.
18:37Böyle bir şiddet davranıyor.
18:39Almanya'da dövüyorlar çok ciddi bir şekilde şiddet uyguluyorlar.
18:44Ama bir azalma olmuyor burada.
18:47Olmayacak ve ileride seçimler olacak bütün bu ülkelerde.
18:52Dolayısıyla burada bir tutum değişikliği gibi bir şey var açıkçası.
18:59Ama şimdi gerçekten simgesel düzeyde kalıyor ama önemsiz değil açıkçası.
19:06Çünkü şeyi düşünüyordum yani Güney Afrika'daki apartheidin tanık rejiminin adının konmaya başlaması tüm dünyada rejimi hızla zayıflattı.
19:20Şimdi burada da Filistin devletinin adının konulmaya ve tabii ki soykırımın adının konulmaya başlaması gerekiyor.
19:28Bu konuda çekingenler hala, hükümetler yani güçlü hükümetler, işte İngiltere bunlardan bir tanesi, Almanya başka bir tanesi neredeyse onay verdi.
19:41Fakat Almanya'da geçen hafta Der Spiegel'de çok önemli bir yazı çıktı.
19:47Uzun bir araştırmanın başlığı şeydi, gazetede soykırım mı oluyor biçimindeydi.
19:52Bir sürü akademisyenle konuştular ve bu akademisyenler Kriptev'den su getirdikten sonra ya başka da bir şey demek çok zor galiba burada olup bitenler içinde bitirdiler.
20:03İspigel de bastı bunu.
20:05Şimdi İspigel Almanya'nın işte ne diyeyim kurul düzeninin en önemli sözcülerinden bir tanesi.
20:14ve herhangi bir yani sosyal demokat ya da muhafazakar denmeyecek bu dengeyi izleyen bir gazeti.
20:22Dolayısıyla bir hava var ama şimdi Macron kabul edeceğini söyledi ama devleti olarak kabul ettiğini söyledi, koşulları var.
20:32Yani kabul ettim demedi aslında.
20:35Bir sürü koşulları, üç dört tane koşulları sürdü.
20:38E hala koşullarla uğraşıyorsan bu saatten sonra işte Gazze'nin silahsızlandırması, Gazze silahsızlandırması değil, insansızlaştırmak durumda şimdi buna ne gerek var buna.
20:47İsrail'in tanınması, İsrail'i tanımayan kim var ortada?
20:51Ayrıca İsrail'i tanımak sorunu yok ki duruyor orada yani nesini tanımayacaksınız?
20:55Hani bakıp da bu İsrail değil mi diyeceğiz?
20:57Yani dostlar alışverişte görsün gibi aslında.
21:00Yani biraz öyle işte yine de yine de işte diyelim mümit kesilmez bu bir şekilde havanın değiştiğinin bir ifadesidir diye düşünüp simgesel değiştirdiklerinde bir etkisi olabileceğini düşünmek gerekiyor.
21:15Ama işte İsrail'in politikası şu anda sadece Gazze'nin dediğim gibi Gazze'yle ve Batı Şeria'yla sanırlı değil.
21:23O kıyaydan çıktı bir kere İsrail açısından.
21:27O sürece girdiler, Suriye'deler örneğin işte.
21:32Lübnan'ın bir kısmındalar.
21:35Her yere arttık da gireriz, vururuz, kırarız, dökeriz havasındalar.
21:40Dolayısıyla bilemiyorum yani çok da fazla ümitlenmek zor.
21:47Macron tanıyacağını söylediği için.
21:50Evet.
21:51Keşke dünyada yalnızca bu aktörlerden yani uzun zamandır bu soykırıma susmuş aslında bir şekilde çanak tutmuş isimlerden devletlerden bir umut beklemek zorunda olmasak diyeceğim.
22:03Çok teşekkür ederim.
22:04İyi ki geldiniz.
22:05Sağ olun.
22:06Teşekkürler.
22:07İyi çalışmalar.
22:07Hoşçakalın.
22:08Sevgili izleyenler sizler için Cumhuriyet Gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu ile konuştuk.
22:13Hem dışarıda hem içeride çok önemli meselelerimiz, gündemlerimiz var efendim.
22:17İlerleyen günlerde de tartışmaya devam edeceğiz.
22:20Şimdilik noktalıyorum.
22:21Hoşçakalın.
Önerilen
1:37
|
Sıradaki
4:51
3:24
0:29
0:50