- 03.07.2025
Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İzlediğiniz için teşekkür ederim.
00:30Yıkıntılar var. Mosa'da çalışan veya içeriye sızan ajanlara yönelik operasyonlar yapılıyordu.
00:36Hala devam ediyor. Yakalananlar var.
00:38Zaman zaman tabii patlama sesleri duyuluyor Tahran'da.
00:41Bugün de ABD'nin İran'a yapmış olduğu saldırının ardından bugün Tahran'da yine kalabalıklar, sloganlar attı.
00:49Çok zor bir dönemde İran. Dolayısıyla güvenlik önlemleri de arttırılmış durumda.
00:54Evet, başkan Tahran'dan aktardık. Tahran'daki son durumu görüntüledik.
00:58CNN Türk ekibi olarak özel görüntüleri ekrana taşımaya devam edeceğiz diyelim.
01:08CNN Türk Haber Merkezi'nden mutlu geceler sevgili izleyiciler.
01:12Yeni saatteyiz. Dünyanın ve Türkiye'nin nabzını birlikte tutacağız.
01:16Ama en çok da dünyanın nabzını tutacağız.
01:20Zira Rusya ile Azerbaycan arasında diplomatik bir kriz yaşanıyor.
01:25Rusya'nın geçen ay yaptığı bir polis baskınında iki Azerbaycan vatandaşının hayatını kaybetmesi bir süredir devam eden gerilimde bardağa taşıran son damla oldu.
01:37Bakü yaşananları yargısız infaz olarak niteledi.
01:42İki ülkede karşılıklı gözaltılar ve dış işlerinin karşılıklı notalarıyla kriz derinleşti.
01:49Peki Moskova Bakü hattındaki süreçte bugüne nasıl gelindi?
01:55Krizin görünenin dışında başka sebepleri de var mı?
01:59Aslında ne oluyor?
02:00Bu soruların cevapları için gece haberleri özel yayını ile başlıyor.
02:06Akademisyen Dr. Sayın Cihan Günyal ve gazeteci Sayın Zeki Gümüş yayın konuklarımız Sayın Gümüş, Sayın Günyal hoş geldiniz.
02:12Hoş bulduk. İyi yayınlar.
02:13Hoş bulduk. İyi yayınlar.
02:14Teşekkür ederiz.
02:15Sohbete başlayacağız ama müsaade ederseniz bir haberimiz var.
02:18O paketi bir izleyelim ardından da detaylandıracağız.
02:21Azerbaycan ve Rusya arasında gerilim patlama noktasında.
02:35Peki kriz nasıl başladı?
02:37Rusya ulusal muhafızları 27 Haziran'da Yakaterinburg şehrinde düzenlediği ortak operasyonlarda geçmişte işlenen bazı suçlarla ilgili şüpheli olarak görülen Azerbaycan vatandaşları ve Azerbaycan kökenli kişileri gözaltına aldı.
02:54Küçük ölçekli ticaretle uğraşan 59 yaşındaki Hüseyin Seferov, Yakaterinburg'daki emniyet binasında hayatını kaybetti.
03:01Kardeşi taksi şoförlüğü yapan 55 yaşındaki Ziyaddin Seferov ise güvenlik güçlerine ait resmi araçta aldığı ağır darbeler nedeniyle hayatını yitirdi.
03:13Benim kardeşlerimi günahsız oldukları halde, haksız, muhakimesiz aparıp işkence altında onların hayatına son koydular.
03:22İki Azerbaycanlı'nın işkenceyle ölmesinden kısa bir süre sonra Bakü yönetimi Rus Devlet Haber Ajansı Sputnik'in Azerbaycan'daki ofisine baskın yaptı ve 3 Rus gazeteciyi gözaltına aldı.
03:35Ayrıca ülkedeki tüm Rus kültürel etkinlikleri iptal edildi.
03:40Ardından Azerbaycan İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Azerbaycan polisi başkent Bakü'de Rus vatandaşlarından oluşan iki organize suç örgütünü çökertti.
03:50Operasyonun Bakü üzerinden İran uyruklu uyuşturucu kaçakçılığının yanı sıra çevrim içi uyuşturucu dağıtımı ve Sibel dolandırıcılık yaptığından şüphelenilen çeteleri hedef aldığı belirtildi.
04:07Rusya'da Azerbaycan'ın bu adımlarına karşılık olarak Rusya'da yaşayan Azerbaycan diasporasının önemli isimlerinden Şahin Şihlinski'nin gözaltına alındığı görüntüleri yayınladı.
04:19Görüntülerde Rus askerlerinin Şihlinski'nin aracına gelerek çekişle camı kırmaya çalışması, ardından aracın geri giderken Rus güvenlik görevlisine çarpması ve güvenlik güçlerinin aracın içindekileri zorla indirmesi bulunuyor.
04:34İki ülke arasındaki ilk gerginlik aslında geçen yılın son günlerinde yaşandı.
04:43Azerbaycan'a ait yolcu uçağı 25 Aralık 2024'te Rus hava sahasındayken yerden açılan ateşle hasar gördü.
04:51Kazakistan'ın Aktav kenti yakınlarında düştü.
04:54Azerbaycan, Rusya'dan özür ve suçluların cezalandırılmasını istedi ancak bu talep karşılık görmedi.
05:00Daha sonra Azerbaycan, Bakü'de faaliyet gösteren ve Rus evi olarak bilinen Rusya Kültür Merkezi'nin faaliyetlerini sonlandırırken,
05:08Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Eski Sovyetler Birliği'nin 2. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nı mağlup etmesinin 80. yıl dönümü dolayısıyla Moskova'da düzenlenen törenlere katılmadı.
05:20Bir kez daha hatırlatayım, akademisyen Dr. Sayın Cihan Günyal ve gazeteci Sayın Zeki Gümüş bizimle birlikte demiştim.
05:33Sayın Günyal sizle başlayalım.
05:35Bu yaşananları şöyle bir değerlendirmek gerekirse, asıl mesele yani Moskova-Bakü hattındaki gerilim adli bir vakamı yoksa siyasi sayıklarla hareket edilen bir süreç mi yaşanıyor?
05:50Bir uçağın düşürülmesi de az buz bir şey değil nihayetinde.
05:53Evet haklısınız aslında Tunç Bey. Bugün baktığımızda her iş tarafın adli olaylarla başlamış gibi görünen oradan da birbirlerine nota vermeye,
06:03hatta yine birbirleri daha doğrusu baktığımızda kültürel faaliyetlerden alalım ve hatta birbirlerinin ülkesinde yaşayan vatandaşlara karşı da bir operasyona dönen süreç.
06:15Tabii belki alt metninde bazı okumaları yapmak gerekebilir, bakmak gerekebilir buna.
06:20Sanki sadece tek nedenler bunlar değilmiş. Belki de şunu da bu olaylar vesilesiyle söyleyebiliriz.
06:28Özellikle Kafkasya ve Orta Asya bölgesinde yani eski Sovyet nüfus alanı veyahut da Rus, şimdi Rus nüfus alanı olan bölgede
06:37yine aslında Batı, daha doğrusu Batı'ya belki de yanaşmaya çalışan veyahut da Batı tarafından yeni,
06:44daha doğrusu Rusya'nın bir acaba Batılılar buradan da bir çevreleme politikası mı yapıyor noktasında da düşünülebilir.
06:52Şimdi geniş bir çerçevede Soğuk Savaş sonrası eski Sovyet nüfus alanında baktığımızda
06:57Doğu Avrupa ülkelerinin veyahut da Balkan ülkelerinin çoğunun biz artık NATO üyesi olduğunu, Avrupa Birliği üyesi olduğunu
07:04bu yolla da aslında baktığımızda Batı'nın birer parçası olduklarını görüyoruz.
07:08Bugün Ukrayna Savaşı'nın da yine nedenlerinden biri bak yine burada NATO üyesi olması bir Batı'nın parçası olma isteği,
07:16Gürcistan'da yaşananlar yine geçmişte veyahut da Rus etki sahası içerisinde yine Çeçenistan Savaşı'nı görebiliriz,
07:24Rusya'nın Gürcistan'ın müdahalesini görebiliriz birçok faktör var.
07:28Tabi bugünkü yaşananlar aslında bir anlamda da sanki özellikle Azerbaycan'ın belki Batı'ya hatta Ermenistan'ın
07:36yanaşma süreci içerisinde yaşanan bir gerilim hattı olarak da okuması yapılabilir.
07:44Temel metninde sanki bu durumlar da var gibi yutunuşmayı biraz bu olayların sanki bununla bağlantılı olabileceğini de düşünmek gerekebilir.
07:54Şöyle ifade etmek gerekir, yine mesela örneğin Azerbaycan yargısı yanlış bilmiyorsam bu olaya karışan
08:01FSB ve iç güvenlik birimlerinin Rusya'ya dava açtı.
08:06Mesela bu da ilk yaşananlardan birisi, her iki tarafın medyası üzerinden de birbirine çok sert söylemler var.
08:11Mesela Rusya Azerbaycan'ı 1930'ların Nazi Almanya'sına benzetirken,
08:16Azerbaycan'da da özellikle Putin karşıtı açıklamalar geliyor.
08:21Özellikle Aliyev'in bir dünya lideri olma yolunda, Azerbaycan'ın kendi politikasını geliştirme noktasında da
08:28sorgulanan kısımlardan birini oluşturuyor.
08:31Şimdi Azerbaycan özellikle Karabaz zaferini yaşamış.
08:37Bu noktada baktığımızda yine Batı ile ilişkileri de oldukça iyi seyreden bir ülke.
08:43Bunu da unutmamak gerekiyor. Özellikle hem NATO ile Türkiye, İtalya ve İngiltere önemli bir baktığımızda ilişkilerini geliştirdi.
08:50Bu noktada Batı ile de ilişkilerini belli bir seviyeye getiren Azerbaycan var.
08:55Yine bakalım Avrupa Birliği'nin Türkiye Cumhuriyetlerle geçtiğimiz aylarda ticaret anlaşmaları yapmış olması,
09:02Kazakistan'ın Batı'ya doğru yeni hamleler yapması ve bununla beraber hiç gözden kaçırmamak lazım Ermenistan.
09:09Şimdi Ermenistan'ın güvenlik şemsiyesi Rusya'ydı ki Karabaz zaferi yani Azerbaycan'ın orada Rusya'nın müdahil olmaması sonrası aslında baktığımızda Ermenistan'da da politika değişikliğini gördük.
09:20Hem Azerbaycan'la hem de Türkiye ile ilişkilerini geliştiren artık dış politikasında yeni bir revizyona giden adımlar atan Ermenistan'ı görüyoruz.
09:29Şimdi bunları da her birini değerlendirdiğimizde sanki Rusya'nın yeni bir şekilde bir çevreleme yani bu sefer de Kafkasya hattı üzerinden veyahut da Orta Asya üzerinden Batılar tarafından bir çevreleme politikası hissettiğini de görüyoruz.
09:44E tabi şöyle bir durum var Azerbaycan için dengeler değişiyor.
09:48İlişkilerini geliştiriyor.
09:49Sonuç itibariyle TANAP gibi enerji hatlarıyla Avrupa için çok önemli artık ki Ukrayna'da yaşanan savaş sonrası enerji krizinde olan Avrupalıların yönünü döndüğü ülke Azerbaycan.
10:02Şimdi Ermenistan'ın da buraya girmesiyle beraber Tunç Bey.
10:05Zengizur koridorunun açılması bu TANAP hatlarının belki de yeni enerji hatlarının Azerbaycan, Ermenistan, Türkiye üzerinden Avrupa'ya gidecek olması batıyla ilişkilerde düşünülmesi gereken bir nokta.
10:16Şöyle çok ilginç bir aslında gelişme de oldu belki hep gözden kaçırıyoruz.
10:21Geçtiğimiz günlerde Ermenistan Başbakanı Paşinyan Türkiye'ye gelmişti Sayın Cumhurbaşkanımızla görüştü.
10:26Hatta muhtemelen Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki barış anlaşmasının üzerinde mutabakata varılması, Zengizur koridorunun açılması ve yeni bir güvenlik anlayışının konuşulduğu hakeza yani baktığımızda yüksek olasılıkla duruyor.
10:42Fakat ne oldu? Pezeşkihan Ermenistan'a döndükten sonra orada Apolojistik Kilisesi yani bir kiliseyle çok ciddi bir şekilde atışmaya başladı baş psikoposuyla.
10:53Ve sonrasında şu oldu yapılan açıklamalarda bu kilisenin baş psikoposu yanlış biliyorsam Galstanyan ismi de ve eski polis ve askerlerden oluşan bir ekiple beraber aslında darbe yapmaya kalkışmaktan da şu an tutuklandılar.
11:08Rusya burayla ilgili de açıklamalar yaptı. Lavrov özellikle endişe duyuyoruz diye.
11:14Ermenistan da bunu kendi iç işlerine karışma olarak algıladı.
11:17Şu an şunu söyleyebiliriz İran'ın da şimdi Ermenistan'da artık etkisinin gittiğini Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin batıya doğru yeni bir nasıl söyleyelim yeni politikalar geliştirmeye başladığını gözlemliyoruz.
11:32Belki Rusya'nın en önemli endişelerinden birisi bu olabilir.
11:36Rusya'nın Güney Kafkasya'da bir nüfus kaybı tedirginliğinden bahsedebilir miyiz?
11:42Ya bana soracak olursanız bunu söyleyebiliriz Tunç Bey.
11:46Çünkü şimdi Azerbaycan baktığımızda batı ile ilişkilerini geliştirmeye başladı.
11:51Bunun içinde NATO'da var, Avrupa Birliği de var. Avrupa'nın en önemli enerji tedarikçilerinden birisi olmuş durumda.
11:56Yine Hakeze Ermenistan Paşinyan'la beraber bir değişime gitti şunu anladı artık Rusya'nın güvenlik şemsiyesinin kendisini koruyamadığını ve diğer açıdan da İran'la olan ilişkilerinde de artık bunun bir geçerliliği olmadığını görmeye başladı.
12:11Ve dikkat ederseniz Türkiye ile ilişkiler normalleştirmeye çalışan bir biz Ermenistan görüyoruz.
12:18Ve bu hat üzerinde bir Gürcistan'ı da unutmamak lazım.
12:21Bunların her birinin batı ile ilişkisi iyi olması demek.
12:24Hatta bunu hep söylüyorum belki biraz Brzezinski'nin büyük santranç tahtası akademisyen Amerika'nın dış politikasında Avrasya jeopolitine bakış açısını burada aslında bir çevreleme yapmak istediğini,
12:36Rusya'nın da buna karşı meydan okuduğunu izlenimi üzerinden, izlişimi üzerinden de değerlendirecek olursak hep söylüyorum.
12:43Ukrayna ve Gürcistan'ın özellikle Kırım'ın Ukrayna toprağı içerisinde NATO üyesi olması demek Rusya'yı Karadeniz'de bir defa etki sahasında çok daraltıyor.
12:52Kıyı olarak da çok daralıyor Tunus Bey.
12:54Hareket kabiliyeti çok zayıflıyor.
12:57Tabii elbette ve bununla beraber şöyle düşünelim.
12:59Gürcistan, yanında Ermenistan, Azerbaycan bunların yüksek ihtimal ileride olasılık olarak da hem NATO üyesi olması hem de Batı bloğunun birer parçası olması anlamına geliyor ki
13:09bu noktada da Rusya'nın en büyük endişelerinden birisi bu.
13:12O işte Avrasya jeopolitinde etki sahasının daralması ve kendisinin sıkıştırılarak o çevrelemenin iyice içerisinde kalması endişeleri de alt metninde yani bence okuyabiliriz.
13:23Okuyabiliriz. Peki.
13:24Sayın Gümüş siz ne dersiniz?
13:26Bu gerilimin arka planında asıl ne yatıyor?
13:29Rusya'nın kaygıları neler?
13:32Elbette hemen akıllara şu soru geliyor.
13:34Acaba Rusya, Azerbaycan gerilimi bir savaşa evrilir mi?
13:42Hani o kadar alıştık ki son birkaç yıldır savaşlara en küçük çatışmadan bile artık acaba diye kaygılanmadan edemiyoruz.
13:51Ya şu anda tabii ki savaşa evrilebilme konusu birazcık daha uzak geliyor.
13:55Ama tabii ki bu evrilemez anlamına gelmez.
13:58Çünkü hatırlayınız Ukrayna Rusya Savaşı'nda da çıktı o 2022'de değil mi başladı işte 2022'de Şubat ayında herkes Rusya'nın böyle bir adım atmayacağını, Ukrayna ile ilgili işte içeriye giremeyeceğini, buraya bombalayamayacağını veyahut da askerleriyle buraya müdahale edemeyeceğini konuşmuştu.
14:18Fakat sonuç itibariyle ne oldu?
14:19Ukrayna Rusya Savaşı 4. yılında devam ediyor.
14:22Burada tabii ki yani görünen sebepler yani işte iki kişinin öldürülmesi veyahut da Azerbaycan'a Sputnik'in işte muhabirlerinin gözaltına alınması, ondan sonra karşılıklı elçilerin davet edilmesi bunlar görünen sebepler.
14:38Ama asıl sebep aslına bakarsanız yani ben de Cihan Hocama katılıyorum bu anlamda Rusya'nın abluka altına alınmasından kaynaklı.
14:46Yani sonuçta Ukrayna Rusya Savaşı da aslında bundan dolayı çıkmıştı.
14:50Yani Amerika'nın ve işte onun destekçiklerinin ve beraber oldukları eksenin Rusya'yı çevrelemesinden kaynaklı bir rahatsızlık var.
14:59Burada Rusya'nın özellikle Azerbaycan'a karşı zaman zaman işte uçak kazası yani sonuç itibariyle bir sivil uçağa saldırılması, sonra işte yarım ağız Putin tarafından özür dilenmesi.
15:12Tabii bunlar işte yani bu gerilimi artıran şeyler.
15:17Tabii ki özellikle tabii ki Azerbaycan'ın burada şöyle bir durumu da var.
15:23Yani Amerika ekseni İsrail'le beraber ve Azerbaycan da biliyorsunuz İsrail'le hem güvenlik anlamında hem de enerji anlamında çok iş birliği var.
15:34Bu iş birliği aslında bakarsanız Rusya'yı biraz korkutuyor.
15:38Yani biraz önce Cihan Hocam da bahsetti.
15:41Zengezur Koridoru biliyorsunuz Azerbaycan, Türkiye ve Batı yani NATO yani buraya gelmesi anlamına geldiği için İran ve Rusya buraya çok şiddetli bir şekilde karşı çıkıyor.
15:54Buradaki olaylar tabii ki nereye evrilir şu aşamada işte iki kişinin öldürülmesi işte veyahut da elçilerin çağrılması hani diplomatik veyahut da işte küçük polisi olaylar gibi gözüküyor ama yani sonuç itibariyle arka planında ve işte arka ajandasında çok geniş bir anlam taşıyor.
16:16Azerbaycan'ın özellikle politika olarak Amerika-İsrail eksenine doğru çok fazla yanaşması, Türkiye ile zaten ilişkileri çok çok iyi.
16:26Bu anlamda da bu Zengezur Koridoru'na özellikle işte Rusya ve İran çok şiddetli bir şekilde karşı çıkıyorlar.
16:34Neden? İşte burnumuzun dibine NATO gelecek.
16:37Buradan başka şeyler de olabilir.
16:38Zengezur Koridoru ne yapıyor?
16:41Azerbaycan'la Nahçıvan'ı birleştiriyor ve Türkiye'ye komşu oluyor böylelikle.
16:45Direkt komşu oluyor.
16:46Bu da şimdi sonuç itibariyle Rusya'nın çok da fazla işine gelecek bir olay değil.
16:53Ama savaşa evrilir mi, evrilmez mi?
16:55Şu aşamada savaş birazcık uzak görünüyor.
16:58Ama birazcık daha sıcak bir noktaya gelirse bunun da savaşa evrilme ihtimali olabilir.
17:05Sonuçta Azerbaycan'ın gücü belli.
17:07Hani çok fazla Rusya'ya dayanabilecek bir durum yok.
17:12Ama Ukrayna-Rusya savaşı gibi Rusya'yı çok yıpratıcı bir savaştan sonra ikinci bir cephe Rusya tarafından açılır mı?
17:21Açılırsa Rusya tarafından neler olur?
17:23Tabii bunun Rusya tarafından iyi hesaplanması gerekiyor.
17:26Ama bence şu aşamada birazcık daha bu cephenin açılması için Rusya geri duracaktır, açma yapmayacaktır.
17:35Ama Azerbaycan'ın da bu konuda Rusya ile ilişkilerinde çok fazla dik durması, dikleşmesi, ondan sonra bu eksene doğru,
17:47yani İsrail, ABD eksenine doğru çok fazla yanaşması bu gerilimi tırmandırıyor.
17:54Yani aslına bakarsanız biliyorsunuz yani Azerbaycan daha önce Rusya ile ilişkileri iyi olan bir ülkeydi.
18:01Peki ne oldu sonra Rusya'yı değil de Amerika'yı, İsrail'i tercih eden bir Azerbaycan'a döndü?
18:08Ya şimdi orada zaten bir çalışma var yani Batı İttifakı'nda yani mesela hatırlıyorsunuz işte Avrupa Birliği ülkeleri geliyorlar ne yapıyorlar?
18:20Türk Cumhuriyetlerine diyorlar ki işte buradaki Kıbrıs Rum Cumhuriyeti'ne geleceksin, Rum kesimine geleceksin, burayı tanıyacaksın.
18:29Burada büyük elçilik açacaksın.
18:31Ne karşılığında? 12 milyar dolar yatırım karşılığında veya bazı işte şeyler karşılığında.
18:36Yani sonuç itibariyle bununla ilgili çalışmalar var.
18:40Yani mesela bu olaylar olduğu zaman işte kim arıyor?
18:45İlk İlham Aliyev'i Zelenski arıyor.
18:48Yani Rusya'nın karşısındaki olan bir kişi arıyor.
18:51Geçmiş olsun.
18:51Geçmiş olsun diyor.
18:52Ne varsa yani destek olalım diyor falan.
18:56Yani insanlar veyahut da ülkeler ilişkiler sonucunda eksenlerini belirliyor.
19:03İlham Aliyev liderliğindeki Azerbaycan'ın da şu anda tercihi buradaki eksen.
19:10Yani sonuçta bizim de mesela...
19:11Kendi ülkesinin çıkarı bunu gerektiriyorsa bunu yapıyor.
19:14Evet evet kesinlikle öyle.
19:16Yani çıkar meselesi tabii ki ekonomik çıkar meselesi.
19:18İşte Türk Cumhuriyetleri de aynı şekilde.
19:20Yani sonuçta Türkiye ile araları iyi değil mi?
19:23İyi.
19:24Sonra da hemen zaten toplantılar yapıldı.
19:26Biliyorsunuz Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yapıldı.
19:29Sonra Macaristan'da yapıldı.
19:31Hemen toplantılar yapıldı.
19:33Ama yani Türkiye ile ilişkiler kötü anlamında değil.
19:36Fakat öbür taraftan o hamleleri de görebiliyorlar.
19:39Evet.
19:39Bu anlamda da Azerbaycan diyor ki benim şu anda bu anlamda İsrail ile veyahut da işte
19:47İsrail-Azerbaycan arasında hani enerji savunma konularında ben diyor iş birliği içindeyim diyor.
19:54E şimdi Azerbaycan'la bizim biz kardeş ülkeyiz.
19:58Yani sonuçta ama İsrail ile ilişki yapabiliyor veyahut da ilişki kurabiliyor.
20:02Çünkü niye?
20:02Kendi ülkesinin çıkarı bu anlamda.
20:05Yani işte petrol satıyor, para alıyor falan.
20:07Yani onun için yani aslında bakarsanız Azerbaycan kendi ülkesi çıkarlarında dış politikasını belirliyor.
20:16Gittikçe uzaklaşıyor.
20:18Rusya da aslında mesela Ermenistan-Azerbaycan savaşında Ermenistan tarafından rol aldı ve onunla ilişkilerini işte yürütmeye çalıştı.
20:31Daha iyi ilişkiler kurdu.
20:32Sonuçta zaten biliyorsunuz bu anlaşma metninde de yani Ermenistan ile Azerbaycan'ın anlaşma metninde Rusya tarafından kaleme alındı.
20:41Ve iki lider de biliyorsunuz Putin'in etrafında toplanarak bunu imzaladılar.
20:45Yani tamam yani sonuçta daha önce dost da olabilirler tabii ki olabiliyor ama şartlar ve çıkarlar bazen işte ülkeleri savrulabiliyor.
20:58Ona bakarsanız Ukrayna'da aslında bakarsanız yani Rusya ile ilişkileri çok iyi bir ülkeydi ama şimdi savaş halindeler ki ırk olarak da birbirleriyle aynı ırktan işte sayılırlar.
21:09Onun için zaman zaman demek ki böyle şey yapıyoruz.
21:12Bunlar hep politika, diplomasi işte bir tarafın diplomasiyi daha fazla yapması bu anlamda bazen ayrılıklar bazen birleşimler.
21:21Biraz da siyasetçilerin kaprisleri galiba değil mi egoları.
21:23Kesinlikle öyle onları memnun etmek ki bu ülkelerde biraz lider yani lider bazı ülkeler olduğu için lider ne derse o olur olan ülkeler olduğu için sonuçta lider ne tarafa daha yatkınsa veyahut da ilişkileri nasıl olursa oraya doğru evriliyor.
21:40Bu anlamda da Azerbaycan tabi ki buradan uzaklaştı birazcık.
21:44Evet.
21:45Sayın Günyal şimdi Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyeb ve Ermenistan Başbakanı Paşinyan bu ayın sonunda Dubai'de barış anlaşması için bir araya gelecekler.
21:58Önemli bir tarihi buluşma.
22:00Peki Moskova bu çerçevede acaba kendisini diplomatik olarak dışlanmış hissettiği için de böyle bir agresif tavır sergiliyor.
22:09Evet şimdi iddialar arasında veyahut da yaklaşımlar yorumlar analizler arasında şu da var.
22:16Bakü ve Erivan'ın birbirine yakınlaşmasını Rusya'nın desteklemediği.
22:21Rusya bundan niye rahatsız olur mesela?
22:23İki ülkenin iyi ilişkiler kurması Rusya'yı niye rahatsız etsin?
22:27Şundan rahatsız eder Tunç Bey.
22:29Şimdi birincisi Ermenistan'ın baktığımızda güvenlik şemsiyesi, güvenlik garantörü hatta o ülkede askeri üsler bulunan bir Rusya vardı.
22:37Şimdi Gürcistan'da OST ve Abazya bölgelerini özel cumhuriyetler olarak ilan eden, buraya asker yerleştiren ve daha sonrasında Ermenistan'da da baktığımızda askeri üsleri bulunan Rusya şöyle bir durum yaratıyor.
22:52Aslında Kafkasya'da askeri gücü üzerinden bir caydırıcı güç, bir etki sahası kuruyor.
22:57Şimdi işte Azerbaycan'ın baktığımızda Karabazzaferi'yle beraber orada o zaman da Rusya açıkçası Ermenistan'ın yanında durmamıştı.
23:06Ve Ermenistan şunu gördü artık bu güvenlik şemsiyesinde hatta dış politikasında bir değişikliğe gitmek zorunda hissetti kendini.
23:14Birincisi Türkiye'yle veyahut da Azerbaycan'la bu güç dengesi içerisinde özür dilerim mücadele edemeyeceğini aslında bu nasıl söyleyeyim sürekli olarak düşmanlaştırma politikasının da Ermenistan'a...
23:25Şunu da ilave etmeme müsaade edin Sayın Günyal.
23:28Şimdi Paşinyan'da ülkesinde çok sevilen bir lider değil.
23:31Özellikle dış politikada izlediği çizgi noktasına bir hali eleştirilen muhalefet tarafından da bir lider.
23:38Peki tüm bu ilişkiler ağa Paşinyan'ı ve ülkesindeki durumunu ne kadar etkileyecek?
23:46İçeriden de bir Rusya'nın belki devreye girmesiyle başka bir boyuta evrilir mi?
23:53Başka bir yer, bir cephe açılabilir mi?
23:58Çok haklısınız.
23:59Şimdi demin ilk sözü aldığımda söylediğim gibi bir baş psikopos üzerinden dönem ve bir darbe girişimini engelledik diyen pezeşkiyem var ki...
24:07Zaten bu darbe girişiminin de Rusya'yla Rusya'yla bağlantılı destekleyen gruplar tarafından yapılmaya çalışıldığı iddia ediliyordu.
24:15Ya tabii bu da şimdi ciddi bir durum.
24:18Çünkü şundan kaynaklı, haklısınız.
24:19Ama şimdi Paşinyan bayağı da bir kriz atlattı aslında Tunç Bey.
24:24Siz de çokça haberlerini yapmışsınızdır mecliste de ve hatta asker üzerinde.
24:28Fakat şunu gördük, Paşinyan her seferinde iktidarda kalmayı başardı.
24:32O özellikle Ermeni diasporasının veyahut da içerideki aşırı milliyetçilerin Türkiye ile veyahut da Azerbaycan'la normalleşme süreçlerine rağmen...
24:42Aslında Paşinyan daha bence bir real politik noktasında bir takım gerçekleri gördü.
24:48Zaten şunu da eleştirmeye başladı.
24:50Artık yani bu Ermeni soykırımı iddiasından vazgeçilmesi gerektiğini, bundan artık Ermenistan'a bir faydasını olmadı.
24:58Çünkü Ermenistan'daki özellikle aşırı sağ veyahut da diasporadakiler de şu şekilde bir ulus yaratmaya çalışıyorlar.
25:06Yani Türklerin bir, bunu sözde diye şey yapalım, bir soykırım yaparak kendi ulusunu, ulus bilincini aslında Türkiye veyahut da Türklük karşısından bir ötekileştirerek kurmaya çalışmasının...
25:18Biz Ermenistan'a da bir fayda sağlamadığını görürler.
25:22Ermenistan hem Azerbaycan'a karşı hem de Türkiye'ye karşı Rusya'nın güvenlik şemsiyesi altına girdi.
25:28Fakat şöyle bir gerçeklik oldu Tunç Bey.
25:31Şimdi Ermenistan'ın bir doğalgazı, bir enerji kaynakları yok.
25:34Azerbaycan soğuk savaştan sonra enerji kaynakları üzerinden kendisini Türkiye'yle de iş birliği yaparak çok kuvvetlendirdi.
25:42Yani askeri güç noktasında gerçekten de Ermenistan'a karşı çok büyük bir üstünlük sağladı ki artık şunu gördü Ermenistan.
25:49Yani Rusya'nın güvenlik şemsiyesinin kendisine yetmediğini, hatta bununla beraber şunu da biliyoruz.
25:55Özellikle İran'ın unutmayalım Azerbaycan'la kendi içerisindeki Azerilerden endişe ettiği için her zaman Ermenistan'ı desteklemiştir Azerbaycan'la olan problemlerinde.
26:05Şunu gördü İran'ın desteğinin de artık yeterli olmadığını ve Fransa'yla zaten ilişkileri yiyor olan bir Ermenistan vardı.
26:13Fakat şu oldu Batı'yla mı ilişki kurmak istiyorsunuz?
26:17Bunun geçebileceği en mantıklı yol sizin Türkiye ile normalleşmeniz.
26:22Artık o bir soykırım söylemi üzerinden kalkıp Türkiye ile düşmanlaşmak veyahut da Azerbaycan'la düşmanlaşmak Ermenistan'a da bir şey katmadı.
26:33Yani ekonomik verilerine baktığımızda ekonomisi düzelmeyen, şimdi siz Azerbaycan ve Türkiye ile ilişkilerinizi geliştirdiğinizde, normalleştirdiğinizde
26:41hem aslında Batı ile ilişki kurmuş olacaksınız, hem Zengizur gibi veyahut da diğer enerji kaynaklarının geçişiyle beraber
26:49sizin ülkenizden geçmesi, size ekonomik katkısı var, Türkiye ile sınır kapısı açıldığı zaman ticaretiniz gelişmeye başlayacak.
26:56Bunları aslında gören bir paşinyan olduğunu düşünüyorum.
26:59Çünkü artık real politik size nasıl söyleyelim konjüktür eskisi gibi bu tezler üzerinden hareket etmenizi size bir fayda sağlamıyor.
27:09Daha da geriye götürüyor.
27:10Ve bu değişiklik içerisine gitti.
27:12Her şeye rağmen ama paşinyan baktığımızda bir şekilde o iradeyi gösterdi.
27:17Şimdi Ermenistan'ın örneğin Türkiye ile Azerbaycan ile normalleşmesi, hatta şöyle düşünelim Tunç Bey, burada Türkiye'nin bir etki sahası oluşturduğunu göreceğiz.
27:29Bu İran'ın da işine gelmiyor bir noktada, Rusya'nın da işine gelmiyor.
27:33Azerbaycan'da şöyle gerçeklikler var Tunç Bey, şimdi baktığımızda Azerbaycan'ın ticaret aşiminde birinci sırada İtalya var, ikinci sırada Türkiye var.
27:43Tamam üçüncü sırada Rusya var ama arkasından Amerika geliyor, Çin geliyor ve diğer Avrupalı güçler geliyor.
27:48Şunu görmek lazım, batıyla şimdi en büyük ekonomiler burada ve enerji bağımlılığı olan ülkelerden bahsediyoruz.
27:56Buralarla ilişkilerinizi geliştirmeniz demek, sizin daha özel politikalar da hayata geçirmeniz anlamına geliyor ki,
28:02biraz da bu eksen içerisinde veyahut da Trans Kafkasya içerisinde Rusya'nın etkisinin kırılması, hatta İran'ın da etkisinin kırıldığını görüyoruz.
28:09Rusya'nın da aslında belki kabul edemediği durum bu, yarın yanlış hatırlamıyorsam düzeltebilirler ama zaten askeri üsleriyle ilgili problem var.
28:17Rusya'nın artık bildiğim kadarıyla istemiyor Ermenistan artık yer almasını.
28:21Çünkü bir faydadan ziyade şunu yaratıyor, askerinizin orada bulundurması, işte belki Paşı'nın yanında isteyeceği şey budur.
28:28Sizin ülkemden çıkmanız ve benim üzerimde muhaliflerle veyahut da o aşırı milliyetçilerle bir darbe içerisine girmemeniz ki,
28:35bugünkü yani yaşanan bu hadise de geçtiğimiz ayın sonlarında baktığımızda sanki bu tür bir belki de adım atılmaya kalkışılmış.
28:44Fakat Paşıyan yani onların iddiasına göre de bunun engellendiğini iddia ediyorlar.
28:51Şimdi her birini değerlendirdiğimizde evet bugün bir barış anlaşması imzalayacak Azerbaycan ve Ermenistan'ın normalleşmesi,
28:57Türkiye ile normalleşmesi anlamına geliyor.
28:59Biz enerji hatlarında, ticaret hatlarında Avrupa'ya, Batı'ya doğru kayış içerisine göreceğiz, eksen değişiminin olduğunu göreceğiz,
29:07Batı üzerinden Türkiye'nin belki etkisi az kurduğunu göreceğiz ki, işte bu Rusya'nın çok da aslında hatta İran'ın da istemediği durumlar.
29:17Biraz krizi deminde söylediğim gibi alt metninde bunları da görmemiz gerekiyor.
29:22Bu dış politikada da her ülkenin kendi çıkarı daha önemli.
29:27Hem Azerbaycan baktığımızda Ermenistan hatta Gürcistan, yine hadi ekleyelim demin çok güzel bahsettiğiniz ya ki hocam,
29:35Türkiye Cumhuriyetler Orta Asya'daki artık politika değişikliğine gidiyor.
29:39Tek bir noktaya yani Rusya'ya bağımlı olmak yerine daha özel politikalarla aslında denge politikaları,
29:45Batı ile de ilişkileri iyi olan, Çin ile de iyi olan, Rusya ile de iyi olan,
29:49ama kendi özel politikalarını hayata geçirmeye çalışan bir Kafkasya ve Orta Asya-Türkiye Cumhuriyetler bölgesi görüyoruz.
29:57Bu da Rusya'nın ve hatta İran'ın etkisinin düşmesi demek ki,
30:02onların da işte yaşanan süreçte belki de rahatsızlıklarının bir yansıması olarak okuyabiliriz.
30:07Peki.
30:09Sen Gümüş, Sen Güney'in bıraktığı yerden devam edelim.
30:11Şimdi Azerbaycan elektriği ve doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak.
30:16Evet.
30:17Dolayısıyla Avrupa'nın Rusya'ya bağımlılığı da sona erecek.
30:21Şimdi bugüne kadar Rusya ile Türkiye'nin ilişkileri de hiç fena değildi.
30:25İyi seyretti.
30:26Özellikle Ukrayna Rusya Savaşı'ndaki rolü sebebiyle bir hayli de takdir topladı.
30:31Ama sonuçta Rusya'nın eğer planlandığı gibi süreç ilerlerse,
30:39Türkiye'de risk altına girmiyor mu Rusya'nın Moskova penceresinden bakıldığında?
30:43Biraz şöyle geriye baktığımız zaman aslında Türkiye-Rusya ilişkilerinde tam bir mutabakat olduğu da söylenemez.
30:50Yani tamam sonuç itibariyle iyi ilişkiler içerisinde.
30:53Yani Rusya'nın da işine geliyor Türkiye ile ilişki kurabilmek.
30:57Çünkü yani Türkiye tamam bir NATO üyesi ama sonuçta Türkiye yani her tarafla görüşebilen ve barışçı bir ülke.
31:06Yani öyle görünüyor.
31:07Hani NATO'ya körü körüne bağlı ve düşmanca bir tavır sergilemiyor.
31:13Şimdi Cihan Hocam dedi ya biraz önce hani Türk Cumhuriyetleri veyahut da işte burada.
31:16Herkes gerçekten kendi politikasını oluşturuyor.
31:19Yani artık şu şu yok.
31:20Körü körüne bir yere bağlanmak.
31:22Bütün dış politikamı ben Rusya'ya bağladım.
31:24Bütün işte ticaretimi Rusya ile.
31:26Yani böyle bir durum artık yok dünyada.
31:29Yani herkes kendi politikasını ve kendi çıkarını gözetmek durumunda.
31:33Çünkü niye?
31:33Yani acımasız bir ticari savaş var dünyada.
31:37Ve bu savaş neticesinde ülkeler kendi politikalarını oluşturuyorlar.
31:40Şimdi aslında buradan da aslında mesela aynı konuyu eğer bu şablonu Ermenistan'a oturtursak Epaş'ın yanında biliyorsunuz bu Karabağ Savaşı'ndan sonra müthiş bir değişim oldu.
31:55Neden değişim oldu?
31:56Sonuçta adam yani gördü olayı.
31:58Akıllı bir politika izlemeye başladı.
32:00Türkiye ile ilişkiler her fırsatta Türkiye'ye geliyor.
32:02Çok yakın bir zamanda geldi.
32:04Daha bir ay olmadı bildiğim kadarıyla.
32:06Herhalde bu Dubai görüşmesinden dolayı geldi.
32:09Türkiye ile görüşmeler yaptı.
32:10Ailesi ve kendisinin çok ciddi tehditler almasına rağmen kendisini de bozmadı.
32:16Devam etti.
32:16İnat etti politikasını.
32:17Kesinlikle öyle.
32:19Dediğiniz gibi yani Paşinyan'a tabii çok karşı olan Ermenistan'da bir gruplar var ama sonuç itibariyle seçimde kazanmıştı.
32:27Ve savaşı kaybetmesine rağmen yani Azerbaycan'la olan savaşını kaybetmesine rağmen ve Türkiye'nin de burada Azerbaycan'ın yanında yer almasına rağmen Paşinyan Türkiye ile ilişkilerini iyi tutmaya çalışıyor.
32:39Hatta Sayın Cumhurbaşkanı 2023'te Cumhurbaşkanı seçilince o da mesela ilk buraya gelip hatta Cumhurbaşkanı'nın yemin töreninde bulunan bir lider.
32:51Hani Paşinyan olayı gördü aslında bakarsanız.
32:54Yani buradaki şeyi.
32:55Şimdi Ermenistan'ın nüfusu çok düşük biliyorsunuz 3-4 milyon ama yani sonuçta hakikaten çok fakir bir ülke ve ilişkileri şeyleri çok kötü.
33:06Yani yaşam standartları çok çok kötü.
33:09Hatta yani yüz binleri bulan hatta geçen Ermeni işte vatandaş burada Türkiye'de çalışıyor.
33:16Bunların da çoğu da kaçak.
33:18Bu da biliniyor zaten yani şimdi orada tabii ki hani karnı doysa bir adamın sonuçta gidip başka ülkede çalışmaz.
33:26Bunları biliniyor.
33:27Bunlar bilindiği için Paşinyan da Türkiye ilişkilerini iyi tutmaya çalışıyor.
33:32Çünkü kurtuluşu da asla bakarsanız Türkiye ile ilişkiden geçtiğini düşünüyor.
33:36Hani Azerbaycan'la da dikkat ederseniz artık ilişkileri yavaş yavaş iyi noktalara doğru gelmeye başladı.
33:42Türkiye aslında hani bu meseleyi mesela bizim sorunlu olduğumuz Yunanistan da mesela bu şekilde bunu düşünse Yunanistan da aslında bakarsanız bu ilişkileri Türkiye ile geliştirse kurtuluşunun Türkiye olduğunu görebilir.
33:55Yani bir birlik içerisinde ama şimdi tabii ki bazı ülkelerde buna çomak sokmak için çalışıyor.
34:01Mesela Rusya işte yani çomak sokmak için çalışıyor ve işte bu koridor olmasın.
34:06Niye koridor olmasın işte hem NATO gelir hem de işte benim batı benden petrol almaz veya batı benden işte doğalgaz almaz.
34:17Yani sonuç itibariyle oradan taşınacak olan bir petrol ve doğalgaz var.
34:20Bunlardan kaynaklı olarak herkes işte İran karşı çıkıyor, Rusya karşı çıkıyor.
34:25Ama yani bu ülkelerde menfaatin burada olduğunu, çıkarım burada olduğunu gayet normaldir.
34:32Olduğunu bildiği için bunu yapmaya çalışıyorlar.
34:35Esas savaşın buradan çıktığı görülüyor.
34:38Hani şimdi orada iki kişinin öldürülmesi işte Sputnik'in muhabirlerinin yapı bunlar görünen tarafı.
34:44Yani savaşın görünen tarafı.
34:46Bir de çıkış sebebi var.
34:48Çıkış sebebinin altında da ben bunların yattığını düşünüyorum açıkçası.
34:51Yani tabii ki yani ülkeler tek başına bir politika oluşturamıyorlar.
34:58Yani hele uluslararası projelerde tek başına yapamıyorlar.
35:02Sonuç itibariyle birleşerek bunlar bir şeyler yapmaya çalışıyorlar.
35:07Ve bakın mesela Azerbaycan-Ermenistan savaşında İran nereyi destekledi?
35:14Ermenistan'ı destekledi.
35:15Yani sadece bu koridor açılmasın için.
35:17Yani o derece bunlar birbirine yakınlaşmasın.
35:21Birlikte hareket etmesin diye bu şekilde düşündü.
35:24Ama ülkelerde artık yani bir yere bağlı kalmaktan çok kendi politikalarını kendileri oluşturmak gayretindeler.
35:33Hepsi, herkes.
35:33Bir de Rusya ve İran gibi ülkeler herhalde artık hani o kapalı devre yaşamaktan günün koşullarına göre kendilerini bir güncellemeleri gerekiyor.
35:42Yoksa çok geride kalacaklar ve bu geride kalmışlığı da savaş yoluyla çözmek Rusya'ya da hiçbir şey kazandırmadı yani şu ana kadar Ukrayna özelinde baktığımızda.
35:53Tabii kesinlikle mantıklısı ve birçok enerji kaybı da oldu.
35:56İşte yani insan kaybı, enerji kaybı, mühimmat kaybı yani ne derseniz ekonomi kaybı.
36:01Her türlü kayıpta yani aslına bakarsanız işte bu anlamda.
36:06İran'da yani genel anlamda baktığınız zaman tamam eksen olarak biz İran'la Rusya'yı aynı eksende görüyoruz ama İran'ın da çok büyük kayıpları var bundan dolayı.
36:17Yani bakın işte 79'dan beri ambargo altında bir şey yapamıyor.
36:22Yani işte petrolünü işte sadece Çin'e satabiliyor.
36:26O da istediği şekilde alıyor falan.
36:28Yani İran'ın da aslında politikalarını bir gözden geçirmesi lazım.
36:32Türkiye ile olan, komşuları ile olan.
36:34Bakın en son savaşta bile Türkiye gibi işte birçok komşu ülkesi yanında yer aldı mecburen.
36:41Çünkü niye? Karşıdaki katliamcı ondan sonra soykırımcı İsrail var bundan dolayı.
36:47Yani başka bir ülke olsaydı bakın yine bu gece bildiğim kadarıyla yine hava sahası kapatılmış İran'ın.
36:53Hani tekrar bombalanacak.
36:56Yine bir saldığı ihtimali yeniden gündeme giriyor.
36:58Olur olmaz bunu göreceğiz ama bitmeyen bir tehlike var İran'ın için.
37:02Kesinlikle öyle ama dediğim gibi yani İran'ın politikalarını yani politikalarını oluştururken
37:08hep böyle işte mezhepçi bakış açısıyla veyahut da tamamen işte yani
37:13kardeşim tamam da yani sen de sonuç itibariyle niye seni Türkiye desteklesin?
37:19yani niye seni işte Irak desteklesin veyahut da Suriye destekledin?
37:23Sen bu ülkelerle ilişki kurarken tamamen kendi dayatmalarınla ilişki kurmaya çalışmışsın.
37:31İşte Şiir Ali demişsin işte bilmem ne demişsin ondan sonra acıma Türkiye'ye kazık atmışsın.
37:36Ondan sonra acıma yani bunu söylemek lazım artık yani hani şey yapmaya gerek yok bu kadar artık yani İran'ın da kendisine bir çekidüzen vermesi gerekiyor.
37:46Olmuyor kardeşim bu şekilde yapamıyorsun işte yani sonuçta geliyor.
37:50B2 bombardıman uçağı geliyor senin her tarafını bombalayıp çıkabiliyor.
37:53Ta 10 bin kilometre ileriden yani onun için akıllı politika izlemesi gerekiyor.
38:00Yani bölgedeki ülkelerin Türkiye ile beraber hareket etmesi aslına bakarsanız
38:04Türkiye çünkü kazan kazanla herkese ilişki kuruyor.
38:09Yani kardeşim buradan ben kazanıyorum sen de kazan gibisin.
38:12Ben kazanayım demiyor yani.
38:14Demiyor yani körü körüne ben Rusya'ya bağlayayım kardeşim ben işte şöyle yaparım ben ikili oynarım
38:19ben işte kapıla kabarında başka bir şey dersen kaybedersin İran gibi kaybedersin.
38:24Yani gittikçe de kayıp noktasına doğru gidersin.
38:27Peki size bir ara verelim sonra devam edeceğiz.
38:30Size bir ara sevgili izleyiciler.
38:44Devam edelim sevgili izleyiciler.
38:45Akademisyen Dr. Sayın Cihan Günyal ve gazeteci Sayın Zeki Gümüş yayın konuklarımız.
38:51Sayın Günyal sizle devam edelim.
38:52Şimdi Azerbaycan'ın Doğu Avrupa'daki savaşta Ukrayna yanlısı tutumu ve Rusya'yı eleştirmesi
39:01acaba Moskova'yı çok mu rahatsız etti?
39:05Kaldık işte dün de ne oldu?
39:07Zelenski Azerbaycan'ı aradı.
39:09Geçmiş olsun dilekleriyle birlikte destek mesajı da verdi.
39:13Şimdi aslında demin Zeki Bey çok önemli bir şeyden bahsetti.
39:17O da ülkelerin kendi dış politikaları seyir seversinde.
39:20Kendi önceliklerini kendi çıkarlarını ön plana getirmesi.
39:24Yani şöyle durumlarda da karşılaşabiliriz.
39:26Aslında Tunç Bey fayda maliyet içerisine girdiğinizde
39:29sizin de açıkçası kendi çıkarlarınız zararı görüyorsa
39:34çok başka nasıl söyleyelim ayrışmalar yaşayabilirsiniz politika anlamda.
39:38Örneğin şunu da görmek lazım Azerbaycan İsrail ile askeri işbirliği çok üst seviyede ve
39:44baktığımızda aslında Gazze meselesinde mesela daha pasif takıldığını
39:49ya da pasif tutum aldığını görüyoruz biz Azerbaycan'ın.
39:52O da kendi dış politikasında başka öncelikleri.
39:55Neden?
39:55Çünkü İran'la bir bölgesel rekabet içerisinde İsrail'in de İran'la rekabetini düşündüğümüzde
40:01aslında orada bir güç dengesi yaratmaya çalıştığını görmemiz gerekiyor.
40:06Benzer bir şekilde aslında biz bunu Ermenistan'da da gördük.
40:09Ermenistan artık Rusya'nın veyahut da İran'ın kendisine verdiği desteğin o bir güç dengesi
40:16yaratmadığını gördü Azerbaycan ve Türkiye karşısında.
40:18Güvenlik şemsiyesi de yetmedi, o güç dengesi de yetmedi ve netici itibariyle real
40:23politiği gören bence aslında Paşinyan tamamen politikalarını değiştirmeye karar verdi.
40:29Şimdi benzer durumlarda Azerbaycan'da baktığımızda Ukrayna savaşı üzerinden yaşanan
40:36gerilimde belki de Ukrayna'ya destek vermiş görünerek bir anlamda da Rusya'ya
40:42meydan okumuş da oluyor.
40:45Tabii bunun yansımalarını önümüzdeki süreçlerde göreceğiz.
40:48Yine sürekli atıfı Zeki Bey'in üzerine yapıyorum ama
40:51yani askeri güç kapasitesi veyahut da bunun üzerinden bile değerlendirsek
40:57evet Rusya, Azerbaycan Rusya'yla çok o anlamda mücadele etme noktasında değil.
41:02Fakat belki şuraya gelecektir durum.
41:05Sayın Cumhurbaşkanınızın hem Putin'le hem de Sayın Aliyev'le Azerbaycan lideriyle
41:09arasının iyi olduğunu biliyoruz.
41:10Bir İstanbul'da nasıl ki Ukrayna Rusya heyetleri gelip görüşüyorsa muhtemelen
41:14sorunun çözümünde yine Türkiye bence kilit rol oynayacaktır.
41:19Fakat tabii bu şu anlama gelmiyor.
41:22Artık Rusya'nın tamamen etki sahası içerisinde olan bir Azerbaycan görmeyeceğiz.
41:26Hatta Ermenistan bile bu güç içerisinde işte konjüktürü görerek bir değişime gitti.
41:31Yani paradigma değişiklikleri var aslında baktığımızda Tunç Bey.
41:34Şimdi Rusya bir anlamda Ukrayna'yla mücadele ederken Batı'yla da mücadele etmiş oluyor.
41:40Burada bir yıpranmışlık hali var.
41:42Şimdi bundan belki 6-7 sene önceye gitsek Türkiye-Rusya ilişkilerinde belki sanki Rusya
41:47daha avantajlıymış gibi düşünebilirdik.
41:50Ama günümüzde de işte neden?
41:51İşte Ukrayna Savaşı ile beraber şunu gördük ki özellikle ticaret, enerji hatlarının
41:56yine Avrupa'ya gitmesi Rusya'nın Türkiye'ye olan baktığımızda belki de nasıl
42:02söyleyelim mecburiyetler veya zorunluluk diyelim biz buna zorunlu hale getirdi.
42:06Bunun dışında yine Ukrayna'yla veyahut da Batılılarla ilişki kuracaksanız
42:10Batı'nın bir parçası olan, NATO'nun bir parçası olan Türkiye üzerinden hareket ediyorsunuz.
42:14Güvenebileceğiniz, bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden tutuklama kararı çıkmış bir Putin var ki
42:19belki de ileride barış anlaşması imzalanırken.
42:22Çünkü Avrupa'ya gittiğinde tutuklanma durumu var.
42:25Taraf olan ülkelere ama Türkiye'de masaya oturabiliyorsunuz.
42:28Güven verici bir aktör.
42:29Ticaretinizi yine Türkiye üzerinden yapıyorsunuz.
42:31Hatta bunlara şunu eklemek lazım.
42:34Suriye'de de paradigma değişti.
42:37Muhalifler geldi.
42:38Yani artık Şahra hükümeti iktidarı aldı.
42:42Baktığımızda Tartus'ta veyahut da Laskeyi Hımey'in üstlerini görüyoruz.
42:45Deniz üstlerini görüyoruz.
42:47Bunların her birinin yeni Suriye hükümetiyle sizin bu üstleriniz ki çok önemli.
42:51Orta Doğu'daki en büyük üstleriniz.
42:53Hem Orta Doğu hem de Afrika'daki en büyük lojistik hattınız.
42:56Burada bile artık bunların kalması noktasında veyahut da yeni Suriye hükümetiyle beraber hareket etme noktasında sizi Türkiye olmadan artık çok zor görünüyor.
43:07Şimdi bir artık paradigma değişikliği oldu.
43:09İran yine benzer şekilde direniş ekseni neredeyse çöktü Tunç Bey.
43:13İsrail'le daha geçtiğimiz günlerde Amerika'nın araya girmesiyle aslında 12 Haziran'a döndük biz.
43:1913 Haziran'ın öncesine.
43:21Yani orada da şu an için bir sular durulmuş gibi ama 12 Haziran'dayız biz her an saldırılar olabilir.
43:27Orada da şimdi İran da güç kaybı içerisine girmeye başladı.
43:31Her noktada ne olursa olsun bu Kafkasya politikalarına da yansıyor her iki ülkenin.
43:36Burada güç değişimi var.
43:37Ülkelerin özel hareket etme isteği var.
43:40Türkiye'nin de burada baktığımızda hem İran'ın aslında hem de Rusya'nın Türkiye'ye aslında bu paradigma değişikliği içerisinde mecburiyetlerinin artık daha fazla olduğunu görüyoruz.
43:52Bundan kaynaklı olarak da elbette ki Türkiye kendi dışı politikası çerçevesinde ve artık bölgesel olmaktan ziyade küresel bir aktör olan Türkiye'nin de Kafkasya'da veyahut da Türkiye Cumhuriyetler'de veyahut da Karadeniz'lerinde
44:06Orta Doğu'da etki sahası kurması gayet normal çünkü paradigma değişti.
44:10Bu süreç içerisinde bence gelişmeleri en iyi şekilde okuyan ülke Türkiye'ydi.
44:16Bugünlere kendini iyi bir şekilde hazırladı.
44:18Ermenistan'da ben biraz bunun farkına vardığını ve artık politikasını değiştirdiğini düşünüyorum.
44:22Keza Azerbaycan da bu şekilde o nasıl edelim güç özellikle enerjiden gelen güçle beraber kendisini yenilediğini artık daha özel hareket etme kapasitesini geliştirmeye yönünde adımlar attığını görüyoruz.
44:38Tabi bunların her biri baktığımızda işte Ukrayna'da bazen taraf Rusya ile karşı da olabiliyorsunuz.
44:43Veyahut da örneğin Türkiye ile belki işte Filistin meselesinde sizin İsrail ile olan İran ile mücadeledeki güç dengesi içerisinde bazen pasif tutum olarak aynı ortaklaşmaya biliyorsunuz.
44:55Fakat durum şu ki Türkiye'nin Azerbaycan'ın veyahut da Ermenistan'ın her üç ülkede baktığımızda bir paradigma değişikliğine gittiğini, konjüktürü daha farklı okumalar yaptıklarını düşünüyorum.
45:09Siz de demin çok önemli bir şey söylediniz aslında Zeki Bey ile beraber. İran'ın ve Rusya'nın da artık bazı noktalarda bir değişim sürecine gitmesi lazım.
45:18Gelineksel yönetimden çıkıp hani dünyayı okuyabilecek, dünyanın değişimine ayak uydurabilecek, ikili ilişkilere, ülkeler basında ilişkilere ayak uydurabilecek bir politikaya dönmesi gerekiyor gibi artık zaman o zaman gibi görünüyor.
45:34İran bu konuda Rusya'da çok şöyle bir handikap olmaya başladı. Mesela İran uluslararası atom enerjisinin Tunç Bey aslında İsrail ile kendisinin nasıl bir tarafta böyle farklı tutup İran'ın böyle nasıl söyleyelim şeytanlaşma sürecine karşı mesela kendisini anlatamadı diplomatik olarak.
45:53Halbuki uluslararası atom enerjisinin denetlemeleri, o denetleme raporlarını götürüp İsrail'e teslim etmesi, İsrail'deki nükleer tesisleri hiçbir zaman Birleşmiş Milletler'in denetleyememesi ki bugün yine baktığımda Grossi yani uluslararası atom enerjisinin direktörünün yani başkanının hala şunu dediğini görüyoruz.
46:12İran nükleer silah yapımına kaldığı yerden tekrar devam edebilir. Örneğin İsrail'in eline bir koz veriyor. Bunları anlatamayan hala çok sizin de dediğiniz gibi özellikle İran bu soğuk savaş dönemindeki genereksel politika anlayışıyla hem kendisini ifade edemiyor hem de bunun içerisinde özellikle saldırıya İsrail tarafından maruz kalıyor ve üzerinde baskı çok fazla.
46:32Zaten bahane arayan bir İsrail, Amerika Birleşik Devletleri var.
46:36Evet yani bunların her birini son laf olarak şey yapayım Zeki abimin vaktini çok çalmayayım. Tabii ki elbette de baktığımızda Azerbaycan da kendi çıkarları doğrusunda dünya politikasını okumada Rusya ile farklılaşabilir. Farklı yerlerde farklı tarafları tutabilir.
46:53Evet. Sayın Gümüş şimdi Amerika Birleşik Devletleri'ni de potaya sokarak değerlendirelim. Şimdi Trump'ın bazı Rus şirketlerine yaptırımları kaldırması ya da büyük ölçüde hafifletmesi bekleniyor.
47:08Şimdi bu vesileyle Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşı da bir şekilde bitirerek Azerbaycan'da yeni bir cephe açmak gibi bir plan mı devreye girdi acaba?
47:23Biraz daha Azerbaycan'ı karıştıralım. Biraz daha hadi Putin'cim sen biraz daha Azerbaycan'a Aliyev'e yüklen mi demek istiyor bunun ön hazırlığı mı acaba?
47:33Ben şöyle düşünüyorum. Yani burada belki bazı şeyler Putin'e rağmen de yapılıyor olabilir. Yani şimdi Putin'le Aliyev'in aslında aralarının iyi olduğunu biliyoruz.
47:45Yani sonuçta zaman zaman görüşmeleri de oluyor ve samimi pozlar veriyorlar. Ama burada şimdi biraz önce Ceyhan Hocam dedi ya yani işte İran-İsrail savaşı durdu.
47:56Sular duruldu ama durmayan bir şey var istihbarat. Yani sonuçta bu istihbarat acaba nerelerde çalışıyor ve niçin çalışıyor?
48:06Yani bu Azerbaycan'ı daha fazla sahiplenmek, daha fazla batıya çekmek, o eksenin içerisinde yer alması için uğraşmak acaba istihbarat faaliyetleri de bu işin içine girer mi?
48:20Yirmiş midir? Bunu düşünmek gerekiyor aslına bakarsanız. Şimdi bakın Mossad'ın İran'da çok etkili olduğunu biliyoruz.
48:30Ki 20'yi geçkin kişi öldürüldü biliyorsunuz. Yani bu son şeyde. Nereden kaynaklı? İstihbarattan kaynaklı.
48:38Rusya içerisinde de aslında özellikle Rus ordusu içerisinde bir Yahudi lobisi diyelim veya istihbarat lobisinin olduğunu da biliyoruz.
48:50Şimdi bu iki kişinin öldürülmesiyle başlayan olaylar acaba bir istihbarat faaliyeti midir?
48:58Yani sonuçta bu Putin'in elinde olan bir şey olmayabilir.
49:02O zaman ilave edeyim. Neden şimdi?
49:04İşte yani devam ediyor olay çünkü. Yani İsrail, İran gerginliği bitti veya bitti göründü.
49:12Sular duruldu gibi. Sonra yeni bir yani bir burada Rusya'ya devam etmek için yani Rusya'nın üzerine gitmek için
49:22bu ekseni kırmak için özellikle Rusya biliyorsunuz İran'a destek verdi ama mühimmat anlamında veyahut da silah anlamında değil ama
49:30destek verdi sonuçta. Biraz ara borucu gibi falan girdi bu işin içine ama tam olarak şey yapmadı.
49:36Ama Rusya'daki savaşı var zaten.
49:38Putin karşıtlığı bakın Putin karşıtlığı Amerika Avrupa Birliği üzerinde veyahut da işte İsrail.
49:45Yani bu eksen üzerinde ki şimdi biraz önceki sorunuza geliyor bir şey.
49:51Yani burada Trump'ın da aslına bakarsanız Putin'i ödüllendirmesi gibi gözüküyor.
49:57Buradaki yaptırımlardan bazılarını kaldırılması falan.
50:00Ama bunu da engellemek istemiş olabilirler. Bu faaliyetle beraber. Bu istihbaratla birlikte.
50:05Yani Amerika'nın Trump'ın bir Rusya aşık olduğunu biliyoruz.
50:10Yani Putin'le zaman zaman görüşüyor. Putin çok da sıcak bakmıyor olaya.
50:15Zaten sıcak baksaydı şimdi çoktan Ukrayna Rusya savaşı bitmişti veyahut da oturmuşlardı anlaşmışlardı.
50:22Ama sonuç itibariyle yine Türkiye onları birlikte bir masaya oturtacak ve barıştıracak.
50:27O artık o net bir şekilde görünüyor.
50:30Çünkü iki tarafta çok yorulmuş vaziyette. Çok enerjisi gitti, zayiatı gitti.
50:35Ve Batı'nın bu sert tutumuna yani Rusya'ya, Putin'e karşı bu sert tutumuna karşı Trump aslında yumuşak bir kapı açtı.
50:43Açıyor. Yani bu durumla birlikte.
50:46Belki de bunların da önüne geçmek için de bazı şeyler işte dediğim gibi istihbarat faaliyetleri arka planda çalışıyor.
50:55Yani bunu da zaten biliyorsunuz Mossad çok iyi yapıyor.
50:58Yani CIA ile birlikte özellikle çok iyi yapıyor.
51:01Acaba yani buradaki olay şu anda Azerbaycan'la gerginliği.
51:05Buradan kaynaklı olan bir gerginlik midir?
51:07İstihbarat faaliyetinden işte Putin'i indirmek için Putin'e karşı işte bir takım yapıların ki Rusya'da olduğunu çok çok iyi biliyoruz.
51:16Yani bu yapıların Rusya'da Putin'e zor duruma sokmak için bu tür faaliyetlere başlamış mıdır?
51:24Devam edecek midir?
51:25Yani bunu tabii ki birazcık daha görerek bekleyerek göreceğiz.
51:30Yeni cinayetler acaba?
51:33Cinayet de olabilir. Başka bir şey de olabilir.
51:35Yani Azerbaycan'ın içerisinde başka bir durum da olabilir.
51:39Yani sonuçta müdahale edilebiliyor.
51:42Yani işte Türkiye ile de biliyorsunuz işte zaman zaman konuşuyoruz yayınlarda.
51:49Mossad'ın birçok burada çetesi çökertildi.
51:54Özellikle mali yapılanmayla ilgili çok yakın bir zamanda işte Milli İstihbarat Teşkilatı'nız bununla ilgili bir çalışma yaparak bunları çökertti.
52:02Ondan sonra yine İzmir tarafında biliyorsunuz bir aile, Mossad ailesi, anne, baba bir de kız çocuğu bir aile gibi görünümlü bir Mossad ajanı yakalandı.
52:14Yani sonuç itibariyle istihbarat faaliyetleri devam ediyor.
52:17Ben sular duruldu savaş alanında ama işte arka planda istihbarat savaşı veya istihbarat faaliyeti devam ediyor.
52:26Aynı şekilde Türkiye'de işte karikatür krizi ondan sonra yani içeriği karıştırmak için yapılan bir takım çalışmalar devam ediyor.
52:36Ben bunların yani sonuçta ne zaman yayınlanmış?
52:3926'sında mı yayınlanmış bu şey yani bu karikatür?
52:42Hiç ses çıkmıyor.
52:43Ayın birinde patlıyor iş yani bir hafta sonra patlıyor.
52:47Yani ve hiç dergiyi takip etmeyen bilmeyen Gürü çıkıyor İstiklal Caddesi'nde.
52:56İşte şey yapıyor yani gösteri yapıyor.
52:59Evet.
52:59Ve yani gösteri yaparken de hani çok hani işte yapmış olduğu sloganlara falan baktığınız zaman hani hiç doğru olmayan bir sloganlarla gidiyorlar.
53:12Yani şimdi bunlar da aslına bakarsanız bir istihbarat faaliyeti içeriği ayaklandırmak için veyahut da işte sokak olaylarını tekrar ortaya çıkarmak için veyahut da işte bu tür faaliyetleri yapmak için bir çalışma da olabilir.
53:31Tabii ki yani içişleri de daha belki daha kötü bir şeyler bekliyorlardı.
53:36Yani daha işte yani.
53:38Bizi bilmediğimiz neler önlendi.
53:40Neler önlendi.
53:42Yani onun için bu faaliyetler durmuyor.
53:45Bunun içerisinde bu yönüne de bakmak gerekiyor aslında bakarsanız.
53:49Yani işte Putin karşıtlığı, Putin'i Tukak'a göstermek, işte orada zor duruma sokmak, Azerbaycan'la birbirlerine sokmak, işte Batı'yla kötü, Amerika'yla kötü, İsrail'le kötü, işte Azerbaycan'la kötü bir Putin.
54:05Yani zor duruma, zor durumda olan bir Putin'i düşünün.
54:10Hani ne kadar ne yapabilir, ne yapabilir veyahut da işte uzaklaştırmak için veyahut da Rusya'yı daha kötü duruma düşürmek için hani bir istihbarat faaliyeti olabilir diye düşünüyorum ben bunu.
54:21Peki.
54:22Sayın Güneyel siz ne dersiniz?
54:25Trump bu işin neresinde ya da bir yerinde mi?
54:29Biz mi yanlış okuyoruz süreci?
54:31Şimdi Trump aslında Amerikan başkanlığı daha doğrusu adaylık sürecinde veyahut da seçim kampanyası sürecinde savaşları bitireceğini açıklamıştı zaten.
54:42Şu an itibariyle özellikle İsrail'in İran'a başlattığı saldırıları bir ateşkesle aslında eski statikoya yani 12 Haziran statikosuna çevirdi.
54:53Yani şunu demek istiyorum.
54:55Herhangi bir şekilde kalıcı bir ateşkes yok.
54:57Bir taslak metin yok veyahut da her iki taraf arasında Amerika üzerinden de olsa bir barış masasının, bir yolun, bir müzakerenin kurulduğu veyahut da her iki tarafın birbirine şartlarını sunduğu herhangi bir durum yok.
55:08Sadece 12 Haziran yani her an saldırı olabilir noktasına geri gittiğimiz bir süreç.
55:14Tabii bu baktığımızda Trump'ın NATO toplantısına giderken büyük bir zaferle, edayla gitmesine vesile oldu.
55:22Şimdi yine Filistin'de şunu biliyoruz, bir Gazze'de soykırımın durması için ateşkes.
55:29Bu da 4 Temmuz'a denk gelecek Amerika'nın bağımsızlık kutlamalarına.
55:33Yine burada belki de Filist daha doğrusu Gazze'de bir ateşkes sağlamış muzaffer komutan edasıyla gidebilir.
55:40Fakat tabii şunu unutmamak gerekiyor, Trump çok öngörülebilir bir lider değil veyahut da çok geniş bir perspektiften hareket eden lider de değil.
55:50Daha çok, hep konuşuyoruz bunu Tunç Bey, ticari sayıklarla hareket etme mantığı daha fazla.
55:56Şimdi Rusya'nın enerji kaynaklarını düşündüğümüzde, hatta nadir toprağa gelenetlerini düşündüğümüzde,
56:01Trump bunlardan ne kadar faydalanırım mantığı içerisinde hareket ediyor ki,
56:0626 Nisan'da yanlış hatırlamıyorsam Ukrayna'yla Değerli Mineraller Anlaşması'nı imzaladı.
56:10Tabii sonrasını bilmiyoruz.
56:12Sonra ne oldu?
56:12Dakikaten öyle kaldı.
56:13Herhangi bir şekilde ben bu konuyla ilgili bir bilgiyi baktığım araştırmalarda,
56:19herhangi, bu benim de eksikliğim de olabilir ama herhangi bir şekilde bir yansıyan bir şey yok çünkü.
56:23Evet, yani Amerika veyahut da Avrupa medyasında da göremedim.
56:27Yani yapılan anlaşmanın ilk adımı olarak şunlar şunlar atılmaya başlandı.
56:31Sen gün yani son bir dakikamız.
56:33Şunu ekleyeyim o zaman, Trump'ın havuç sopa politikası var ve biraz dayatmacı.
56:40Bunu şu an havucu uzatıyoruz ya, eğer kabul etmezse bir anda Ukrayna'yı çok ciddi bir şekilde destekleyen
56:46ve çok ağır yaptırımlar devreye de sokan Trump da görebiliriz.
56:49Bu açıdan biraz zamanla göreceğiz aslında Tunç Bey.
56:55Çok öngörmek mümkün olmayabiliyor.
56:57Çok evet, maalesef.
56:59Peki hala.
57:00Sayın Günyel, Sayın Gümüş çok teşekkür ederiz katkılarınız için.
57:03Güzel bir gece, keyifli bir yarın diliyoruz size.
57:06Ve aynı şekilde sevgili izleyiciler size de öyle güzel bir gece, keyifli bir sabah diliyoruz.
57:12Hoşçakalın.
Önerilen
1:35:27
|
Sıradaki
1:45:57
50:19
52:48
3:02:45
53:22
51:58
53:03
2:54:12
49:05
1:02:35
1:59:44
1:46:39
2:44:17
1:57:56
57:51
1:03:06
53:46
2:09:56
53:02
2:08:58
4:46:28
2:46:01
2:36:47
2:15:36