Panayam kay spokesperson and information, and fisherfolk coordination BFAR Unit Head, Nazario Briguera ukol sa update sa kalidad ng tawilis at iba pang isda sa Taal lake at mga programma kasabay ng kanilang 78th anniversary

PTVPhilippines

Panayam kay spokesperson and information, and fisherfolk coordination BFAR Unit Head, Nazario Briguera ukol sa update sa kalidad ng tawilis at iba pang isda sa Taal lake at mga programma kasabay ng kanilang 78th anniversary  For more news, visit:  ►https://www.ptvnews.ph/  Subscribe to our DailyMotion Channel: ►http://www.dailymotion.com/peoples-television-incorporated  Subscribe to our YouTube channel: ►http://www.youtube.com/ptvphilippines  Like our Facebook pages: ►PTV: http://facebook.com/PTVph  ►Rise and Shine Pilipinas: https://www.facebook.com/riseandshinepilipinas  Follow us on Twitter:  ►http://twitter.com/PTVph  Follow us on Instagram: ►https://www.instagram.com/ptvph  Watch our livestream on:  ►http://ptvnews.ph/livestream/ ►https://www.dailymotion.com/PTVPhilippines  Watch our News Programs, every Mondays to Fridays  Rise and Shine Pilipinas - 6:00 - 7:00 am | 7:30 - 8:00 am Balitang Pambansa - 7:00 - 7:30 am | 12:00 - 12:30 pm | 6:00 - 6:30pm | 9:30 - 10:00 pm PTV Sports - 8:00 - 9:00 am Bagong Pilipinas Ngayon - 12:30 - 1:00 pm Sentro Balita - 1:00 pm - 2:00 pm Ulat Bayan - 6:30 pm - 7:00 pm PTV News Tonight -  10:00 pm - 10:30 pm  Saturday & Sunday: ►Sentro Balita Weekend - 1:30 - 2:00 pm ►Ulat Bayan Weekend - 6:15 pm - 7:00 pm

Transcript

00:00Update sa kalidad ng Tawilis at iba pang isda sa Taal Lake at mga programa kasabay ng kanilang 78th anniversary ating alamin kasama si Mr. Nazario Briguera,

00:10ang Tagapagsalita at Information and Fisherful Coordination Unit Head ng Bureau of Fisheries and Aquatic Resources o BFAR.

00:17Sir Nas, magandang tanghalin po at welcome ulit nito sa Bago Pilipinas ngayon.

00:21Magandang tanghalin po asikweng at asikabay.

00:23Sir, nauna na pong inihayag, naligtas kainin ang Tawilis, Tilapia at Bangus mula sa Taal Lake.

00:30Paano po ito nasisiguro at ano po ang ginawa ng BFAR para tiyakin ang kalidad ng tubig at kaligtasan ng mga isla doon?

00:37Ang una po kasing napabalita na nakarating sa atin, may mga claims na di umano'y dumami yung Tawilis dahil inililink sila doon sa pagtapon ng mga katawan ng mga nawawalang sabongero,

00:51no, pasintabi po sa mga kumakain. At yun ang sinasabi na kaya natatakot bumili ang publiko dahil dun po sa pagtapon ng mga katawan.

01:00So nais lang mo po nating linawin na for Tawilis for example, ang kinakain po niyan ay planktons.

01:06Ito po yung mga microalgae, mga microorganisms na nasa tubig.

01:10At ang Tawilis po ay pelagic species. Ibig sabihin nasa upper layer po siya.

01:16Kung totoo man nga yung aligasyon na doon itinapon, ang lalim po ng tali.

01:19So, posibleng nasa pinakamalalim na bahagi yun.

01:23At yung current lang pwede niya i-disipitate kung ano man yung mga organic matter na nandoon.

01:28So, ang mensahe po natin, huwag mangamba. Dahil ligtas pong kainin ang Tawilis, dyan po sa tali.

01:34Dahil sa pangambang ito, paano ipapaliwanag sa publiko na hindi dapat katakutan ang Tawilis sa gitna ng bakalat na kwentong ganito?

01:42Yes, Asik. Katulad po nung ipiriliwanag natin, planktons po.

01:46Small pelagic po ang mga Tawilis at hindi po ito carnivorous na parang yung ganon yung nagpiplay na imagination sa isipan ng mga tao.

01:55So, yung planktons po, mga microorganism siya. At nangyayari po yan pagka may interaction sa pamagitan ng photosynthesis,

02:02yung sunlight po at yun ang kinakain, mga microalgae po ito.

02:05So, sumusupot lang yung plankton doon? Hindi siya pinanganak or parang nagiging itlog muna ng ista tapos ano?

02:13Hindi po. So, mga microalgae po siya, mga microorganism sa tuping.

02:17So, sa ngayon, sir, paano po ba ang bentahan ng Tawilis na apektuhan na po ba sa mga palengke?

02:22Tsaka, meron po ba kayong datos na pwede niyong ibahagi tungkol dito?

02:26Kasi masarap kumain ng Tawilis kung nasa tagaytay ka.

02:30Pati yung mga bangos tsaka tilapia.

02:32So, kumusta naman po yung bentahan ngayon?

02:34Ang mga nakakarating po sa atin, asak mga anecdotal reports lamang na di umano yung mga publiko,

02:40natatakot silang bumili.

02:41So, kung may intervention na kailangan gawin ng Bureau of Fish and Aquatic Resources,

02:45ay ito po, itong platformang binibigay ninyo sa amin na mag-disseminate ang information

02:50para mawala po yung takot ng mga tao.

02:53Nang sa gayon, hindi po maapektuhan yung bintahan sa merkado,

02:57hindi po maapektuhan itong pagbebenta ng ating mga mga mangisda.

03:01Sarap pa naman nga yun, lunch pa naman yun.

03:02Oo, kung may baka may kumakayan tawili sa mga manood.

03:05Pero, dito sa mga nawawala sa bongero,

03:08ano po ang reaksyon ng BFAR sa kumakalat na aligasyon

03:10na sa Taal Lake itinapon ang mga katawan na nawawalang sa bongerong ito?

03:15Well, unang-una, kinalulungkat natin ang balitang ito, kung totoo nga.

03:19At, syempre, kung totoo nga,

03:22well, nandyan naman siguro ang PNP, NBI na kailangan magsagawa ng investigasyon.

03:25At kung kinakailangan, ang taalik po kasi ay sa ilalim ng Protected Area Management Board.

03:31So, yung koordinasyon sa local government,

03:33yun maaari din po sigurong gawin para magkaroon ng komprehensibong investigasyon.

03:38So, ayon po sa BFAR, yung bangos at tilapia ay nasa fish cages at pinapakain ng commercial fields.

03:45Paano po ito nakatutulong para masiguro naman yung kalinisan din ng isda?

03:48Kasi di ba meron dati parang lasang gilik ba yan yung mga isda na yan?

03:52Well, yung pagbabahagi po ng impormasyon din na ang tilapia at bangos na pinapakain ay artificial fields,

04:00ay isa ring attempt natin na linawin sa publiko na confined environment yung bangos at tilapia.

04:06Kasi napabalita din na ayaw na rin bumili ng tilapia at bangos dyan sa taalik.

04:10So, nasa confined environment po yan at artificial fields po yung pinapakain sa bangos at tilapia.

04:15Doon sa tanong mo, paano naman makakatulong sa pagsiguro ng kalinidad ng tubig?

04:19Well, meron po tayo pinasusunod na good aquaculture practices.

04:22Dapat po walang overfeeding, walang masasayang na pagkain ng isda na magsisittal down doon sa ilalim

04:29na kalaunan ay mabubulok at makaka-apekto sa kalinidad ng tubig.

04:32So, may mga sinusunod po mga practices ang ating mga fish farmers para masiguro na sustainable

04:37yung pagka-farm po ng tilapia at bangusad dyan po sa talay.

04:40So, sa inyo rin po yun, yung monitoring ng quality ng isda.

04:44Well, in relation to that, may regular monitoring po ba ang BFAR sa mga fish cage operators sa talay

04:49para matiyak naman yung food safety natin.

04:51Yes, Asek, may monitoring team po tayo nakadeploy dyan sa Taal Lake

04:55at hindi lamang sa food safety ang tinitingnan.

04:57Sinisiguro doon natin na fit for aquaculture yung Taal Lake, yung dissolved oxygen level,

05:03even doon sa mga alagang tilapia at bangus.

05:05Tapos, sinusuri natin kung hindi sumusobra sa paggamit ng mga antibiotiko na iiwan ang traces doon sa isda.

05:13So, yun po ay ginagawa natin ng mga evaluation and monitoring.

05:18So, safe kumain ng tawilis, bangus at tilapia.

05:21Yan ang ulam natin mamaya.

05:23Pero, curious lang ako, kung nasa cages sila, pero syempre, di ba, flowing yung tubig.

05:28Hindi po ba parang may naliligaw na tubig doon, napupunta din yung tubig sa possible na sinasabing napagtapunan itong mga sabongero na ito?

05:38Yung current po.

05:39Katulad, Asek, nang pinaliwanan natin, masyadong malalim ang Taal Lake.

05:44So, nasa upper layer po yung mga fish farming areas.

05:47So, maybe it's a call na rin sa mga law enforcement agencies natin na bilisan yung investigasyon para walang yung ganitong balita.

05:52Kasi, ang anong dyan yung isip ng tao na malulugi din naman yung mga mangingisda, doon pati yung mga restaurants.

05:59Okay, sir, sa ibang usapin naman, kasabay po ng inyong 78th Anniversary,

06:03ano po yung mga pangunahin programa ng BIFIRE ngayong taon para matulungan yung mga maliliit na mangingisda?

06:09Yes, Asek, salamat po.

06:11At bago yan, naisipong batiin ang mga kapwa-kukawani sa Bureau of Fishers and Aquatic Resources ng Happy Anniversary.

06:16Ang Bureau of Fishers and Aquatic Resources, sa pagdiriwa ng 78th founding anniversary,

06:22nakatutok po kami sa temang Ahensyang Aksyon Agad.

06:25So, mas pinaiting po namin ang pagbibigay ng dikalidad ng sirbisyo sa ating mga mangingisda, sa ating mga kababayan.

06:33Ang programa po ng Bureau of Fishers and Aquatic Resources ay kompresisibo sa capture fisheries, aquaculture at post-harvest.

06:39Sa capture fisheries po, meron po tayong mga lambaklad na ipinamimigay sa mga mangingisda.

06:43Tuloy-tuloy po ang pagpapalakas ng ating mga municipal fisherfolk sa pamamagitan ng programang capacitating,

06:49the municipal fisherfolk, mas malalaking bangka sa 62-footers na mas malayang makakapagpalaot ang ating mga mangingisda,

06:55lulan ng mga kooperatiba at fisherfolk associations.

06:59Sa aquaculture naman po, pinapalawak natin ang ating mga mariculture parks.

07:03Ito po yung mga palaisdaan sa dagat, katulad nung sa Taal Lake,

07:06dahil naniniwala po tayo na kailangan umusbong at umulad ang aquaculture para naman yung karagatan natin makapagpahinga.

07:12At mas lalong dumami yung isla from the wild.

07:15Unang-unang ho, congratulations ho ulit sa mga kasama natin sa ating public service sa mga taga BIFAR for your anniversary.

07:22Maganda yun. Ah, yan siya. Aksyon agad. Parang kami naman, mabilis, malinis, mabangis ang CICC.

07:27Well, in any case, kamusta naman po ang implementasyon ng fishery registration system

07:32at paano ito nakakatulong sa pagprotekta ng karapatan ng ating mga mangingisda?

07:37Yes, ASEC. Tuloy-tuloy po yung tinatawag natin na Municipal Fisher Folk Registration Program.

07:42Katulong po natin dito ang mga local government units.

07:45Sinisiguro po natin na nasa database natin ang ating mga mangingisda

07:49para lihitimo ang nakakatanggap ng ayuda o suporta mula sa pamahalaan.

07:54Sa ngayon po, nasa mahigit 2 milyon na na registered fisher folk ang nasa database natin ngayon.

08:00At ang kagandahan nito, mas nagiging tugma at angkop ang programa ng gobyerno

08:04dahil alam natin ang bilang ng mga mangingisda.

08:06Sinasabing nyo natin, what cannot be measured cannot be actually effectively managed.

08:11So, napaka-importante ng informasyon, ng database at ng numero.

08:15So, sir, ano naman po yung update ngayon sa modernization program

08:18para sa mga bangka at gamitan ng mga mangingisda?

08:21Lalo na yung maintenance dyan kasi hindi naman yan na habang buhay,

08:24pag binigay mo o ginamit nila is, wala siyang maintenance.

08:28Lalo na yung mga areas na binigyan ng Pangulo, ng mga bangka.

08:31So, kumusta na po itong mga ito?

08:32Tama po yan, Asek. Medyo napauna lang ako doon sa una kong statement.

08:36Nagbigyan ako ng update.

08:37At katulad po ng sinabi ko, ang pinamimigay na po natin ngayon,

08:40sa direktiba din, syempre, ng ating Pangulo na maging moderno

08:43ang kagamitan ng ating mga mangingisda.

08:45Mula po doon sa pamimigay ng mga maliliit,

08:48ang pinamimigay ng B5 po ngayon ay malalaki.

08:50Mga 62-footers po.

08:51Ang 62-footer po, pwede itong maglulan ng mga 25 to 30 fisher folk.

08:55Ang kagandahan po nito, Asek, gusto natin gumroaduate ang mga mangingisda

09:00mula sa sustenance fishing to enterprising fishing,

09:05na maging negosyante sila.

09:06So, mas malalaking bangka, mas pwede silang lumaut, mas maraming huli.

09:10At ang kagandahan po niyan, may kaakibat ng mga fuel subsidy,

09:13ang ating mga mangingisda para masuportahan sila,

09:16lalo na yung municipal fisher folk,

09:17habang tayo nakakaharap ng mga hamon patungkol sa pagtaas

09:20o pagbaba ng presyohan ng petrolyo sa pandaigdigang sitwasyon.

09:24Ang pamahalam po ay maagap dyan.

09:26Mayroon po tayong mga programa tungkol sa fuel support.

09:28So, paano yan? Parang cooperative yan.

09:30Pag halimbawa sa isang bangka, 30 fisher folk ang sabi nyo, no, director.

09:34So, paano nyo pinipili kung sino yung sasampa doon sa particular na bangka na yun?

09:38Magbibigay po sila ng proposal at binavalidate po natin ang ating mga beneficiaries.

09:42O, kailangan po organize yung mga mangingisda.

09:45O, cooperative, mas maganda.

09:46Dahil gusto nga natin, dapat enterprise ang kanilang sinusulong,

09:50hindi din yung sustenance na pang isang araw lamang na pagkain.

09:54Sa ano naman po ang hakbang ng BFAR para mapatintili ang sustainable fishing

09:59at maprotect ang ating marine biodiversity?

10:03Yes, Asek.

10:04Tuloy-tuloy po ang pag-implement natin ng mga conservation measures.

10:07Nandiyan po yung close fishing season.

10:09Ito po yung panahon sa isang taon na ipinapahinga po natin ang karagatan.

10:14And, syempre, ang pagpapalakas ng low enforcement.

10:16Dahil kailangan mabantayan ang ating mga critical marine habitats.

10:20Dahil kung wala pong masisira po ang mga tirahan ng mga isda,

10:24eh, hindi po tayo magkakaroon ng maraming isda.

10:26So, kailangan protectahan ang mga bakawanan,

10:28ang ating mga corals,

10:29ang ating mga seagrass.

10:30Dahil ito po yung mga critical marine habitats,

10:32tirahan ng mga isda.

10:33Kapag walang tirahan,

10:34hindi makakabuo ng pamilya,

10:36hindi makakapagparami ang mga isda.

10:38Iba yung naisip ko ito, pero sigil ako.

10:39Sa ibang usapin, sir,

10:43may tanong niyo ng ating kasamaan sa media

10:45na si Paul Samarita ng TV5.

10:47May isang article na po na inilabas

10:49ang mga biologists ng Ateneo

10:51tungkol sa bagong uri ng alien fish

10:53sa may Laguna Dibay na tinfoil barb.

10:56Na huli ito sa lawa at sa iba pang ilog sa Laguna

10:58noong 2024.

11:00At ayon sa kanila,

11:01maaring ma-outcompete

11:03o maungusan nito ang mga breeding ground

11:05ng mga isdang pangkain.

11:07Ito pong balitang ito, Asik,

11:09ay nakatanggap na kami nito

11:11ng ganitong feedback.

11:132021 pa.

11:14May nag-report po na may presence nga

11:16nitong isang uri ng invasive fish species

11:18sa Laguna Lake.

11:19At gumawa kaagad po ng hakbang

11:21ang Bureau of Fishers and Aquatic Resources

11:23para ma-monitor po ito.

11:24Nakipag-ugnayan kaagad tayo

11:26sa Laguna Lake Development Authority

11:27kasi sila po ang may mandato dyan.

11:29Ang BFR po ay may establish measure

11:32kung paano po ma-contain

11:34or ma-address ang invasive fish species.

11:36Ah, mabanggit ko lang

11:37before nagkaroon po tayo ng problema

11:39sa knife fish dyan sa Laguna Lake.

11:41Dumami po talaga yung knife fish

11:43at naging invasive po ito.

11:45Ah, kumbaga nawala medyo yung balance.

11:48Pero po dahil sa mga measures

11:49na isinulong natin

11:50sa pakipagtulongan sa ibang ahensya

11:52na contain po natin ang knife fish.

11:53Ang ginawa natin,

11:54hinanapan natin ng commercial value

11:56yung knife fish

11:57para yung mga mangisda sila mismo

11:59nanguhuli

12:00at binibenta nila

12:02at nagkaroon ng mga value-added products

12:03out of knife fish.

12:04Ay, isa pong uri din ito

12:07ng parang ornamental fish.

12:09Knife fish po siya

12:10kasi parang silver

12:12ang color niya

12:12na mahaba po siya.

12:14Nakakain po.

12:15Nakakain po.

12:16Ginawan nga natin

12:17para na maging pagkain siya.

12:19Para hinuhuli na siya.

12:21So, I think

12:22nag-decrease

12:23around 40%

12:25in terms of population

12:26doon sa Laguna Lake.

12:27At ito po,

12:28may bagong balita

12:29na di umano'y

12:29nag-increase na ulit

12:30yung isang uri naman

12:32ng invasive fish species

12:34at ginagawa na po natin

12:35ito ng paraan

12:36para ma-contain po,

12:37ma-adress yung sitwasyon.

12:38Ayan, talagang nakikinig sa inyo

12:40si Paul Samarita

12:41ng TV5.

12:43May follow-up question siya.

12:44May idea na ba po kayo

12:45paano ito kumalat?

12:47Ilan na po ang population nito?

12:49At aware na po ba

12:49ang BFARS

12:50ukol dito?

12:51May intervention na po ba

12:52para masawata

12:53ang population boom nito?

12:54Ang dami, di ba?

12:55Ang daming questions yun.

12:57Well,

12:58doon sa

12:59paano ito nangyari,

13:00posible

13:01na may mga

13:02fish hobbyist tayo

13:04na nag-alaga nito

13:05at maaaring

13:07sa improper handling

13:09na pakawalan

13:10sa wild

13:11dito sa open waters

13:13at nagahing dahilan

13:14para kumalat po ito.

13:16In terms of the number

13:17of population,

13:18kung tama yung kong tanda

13:18ng question,

13:20wala lang po akong

13:20hawak na figure ngayon,

13:22pero natanggap po natin

13:23ang balita

13:24na recently

13:25may reported

13:26increase of population

13:28nitong ganitong

13:29uri ng mapanakop

13:31na isda,

13:32invasive fish species.

13:34At doon po sa

13:35anong ginagawa ng BFAR?

13:36Katuloy po na nabanggit ko,

13:38may mga established measures

13:39na po kami.

13:40Hindi po ito

13:40unang karanasan ng BFAR,

13:42nagkaroon na po tayo

13:42ng karanasan sa knife fish

13:43at positive po kami

13:44na matutugunan po natin

13:47ang iso na ito.

13:48Kailangan lang po

13:48makipagbalikitan

13:50ang lokal na pamalan

13:51at pangahensya

13:51para matugunan po

13:53ang sitwasyon ito.

13:55May tanong lang ko,

13:55sir,

13:55ganun po ba kalawak

13:56yung Taal Lake?

13:57Babalikan ko lang

13:58yung Sabongero, no?

13:59Ganun siya kalawak?

14:00At kung halimbawa,

14:01sinasabi na doon

14:02tinapon itong mga

14:0330 plus na Sabongero,

14:05ano pa po bang

14:06isda yung naan doon?

14:08At saka,

14:09kasi hindi natin alam

14:09kung ano na yung state

14:11ng body

14:11nung itinapon.

14:12Baka katulad nyan

14:13nung kay Parameda

14:14na nakalagay sa drum,

14:16tapos sinimento,

14:18saka itinapon.

14:19Nag-cover ako nyan.

14:19At itong mga Sabongero na ito,

14:21na-cover ko din yan dati

14:22at hinahanap nga namin

14:24kung saan sila tinapon

14:25o doon may nagkwento

14:26nasa ibang lugar.

14:28Pero,

14:28yung ganyang,

14:30kung ano man yung state

14:31nung katawan,

14:32nung tao

14:33na itinapon doon,

14:35sinabi nyo kasi

14:35yung mga isda

14:36nasa upper layer lang.

14:38So, yung mga nasa ilalim,

14:40ganun po ba kalawak

14:41itong Taal Lake?

14:42O, baka kasi

14:42hiwa-hiwalay silang tinapon eh.

14:44As ek,

14:45magpaumanhin,

14:46medyo hindi ko hawak

14:47yung figure

14:48nung buong lawak

14:49o lalim ng Taal Lake.

14:51Pero,

14:51bilang volcanic lake

14:53kasi ang Taal

14:53ay malalim po talaga yan.

14:55At sa ilalim,

14:57malakas ang current yan.

14:59Kaya nga,

14:59nandun din tayo

15:00sa assumption na

15:01possibly,

15:02kung nasa ilalim man yun

15:03at nangyari na yung

15:05decomposition stage,

15:06baka na-dicipitate na yun

15:08ng current.

15:09Kaya nga pa nangyari yan?

15:10Four years,

15:10five years ago?

15:11O, mga ganun,

15:112020.

15:12So, malaman,

15:13nag-decompose na yan.

15:14At natunaw na siya.

15:15At natunaw na siya.

15:16At kung ano may pinapangamahan,

15:18pinapangamahan,

15:20chismes,

15:21baka dapat dati pa

15:23nating nirace

15:24yung issue na yan.

15:25Baka baseless na.

15:26Okay, sir,

15:27maraming salat po sa inyo.

15:28Mensahe nyo na lang

15:29sa ating mga mangisda

15:30at sa ating mga kababayan.

15:32Ang Bureau of Fishers

15:33and Aquatic Resources po,

15:35ang mandato

15:36at direksyon namin

15:37ay palaging naka-angkla

15:38sa direktiba ng Pangulo

15:39na kailangan na mabigyan

15:41ng komprehensibong suporta

15:42ang ating mga mangisda.

15:43At ito po ang tuloy-tuloy

15:44namin ginagawa

15:45sa lahat po ng aspeto

15:46Capture Fishers Aquaculture

15:48as post-harvest.

15:49At nasahan po ninyo

15:50na inyong ahensya,

15:51ang BIFAR,

15:52ay magiging palaging

15:53ahensyang aksyon agad.

15:55Okay, sir.

15:56Maraming salamat po

15:57sa inyong oras,

15:58Sir Nazario Brighera,

15:59ang tagapagsalita

16:00at information

16:01ng Fisherfolk

16:01Coordination Unit Head

16:03ng BIFAR.

16:04Thank you, sir.

16:04Thank you, po.

16:05Thank you, Asik.

16:06Thank you, Asik.

16:07Thank you, po.

16:08Thank you, po.

Category

Transcript

Recommended