Son yıllarda işlenen suçların artışı, cezasızlık algısını da beraberinde getirdi. Bu konu hem Türkiye'nin hem de siyasetin gündemine oturdu. Peki, gerçekten cezalarda, kanunda bir sorun mu var? Cezasızlık algısı mı oluştu? Uzmanlar ne düşünüyor? Detaylar CNN TÜRK Muhabiri Yağmur Yılman'ın Dosya Haberinde.
02:22Burada yapılmış olan yasal düzenlemeler Avrupa'nın çok çok daha önünde.
02:26Bizim KADES projemiz var.
02:27Bunun gibi projeler, devletin almış olduğu tedbirler çok üst seviyede.
02:31Şu an gitsem desem ki eski eşim beni rahatsız ediyor.
02:36Bana tehditte bulunuyor.
02:37Can güvenliğim yok.
02:39Sorgusuz, sualsiz şu anda uzaklaştırma kararı alırsınız.
02:42Dava açılır.
02:44Mesela hakaret mi ediyor, tehdit mi ediyor, yaralıyor mu, bunlar neyse.
02:50Bunların hepsinin ceza olarak da bizim Türk Ceza Kanunu'na ceza olarak düzenlenmiş.
02:54Bunda da sorun yok.
02:55Bizim sorunumuz şu.
02:56Uzaklaştırma kararının uyulup uyulmaması, uyulmadığına yönelik bir problem varsa belki bunu düzeltmek lazım.
03:04Onu belki direkt hapis cezasına bağlamak lazım.
03:06Yasalar var, cezalar var ancak uygulamaya baktığımızda farklı bir tablo çıkıyor karşımıza.
03:12İnfaz düzenlemeleri, ceza indirimleri, delil yetersizlikleri ve uzun yargılama süreçleri derken bazı suçlular hapis cezasından sıyrılabiliyor.
03:21Özellikle de hırsızlar, siber zorbalar ve dolandırıcılar peki sistem gerçekten böyle göründüğü gibi mi işliyor?
03:28Uygulamada sorunumuz var. Bizim kanunumuz, mevzuatımız aslında yeterli.
03:34Cezalar da yeterli.
03:35Ama bizde en büyük fark verdiğimiz cezanın infazı ve uygulaması.
03:41Yani biz cezayı veriyoruz ama infaz ve uygulamayı yapamıyoruz.
03:46Mukayesele hukuk da tam tersi.
03:48Onlar cezayı nispeten daha az verse bile infaz ve uygulamayı daha iyi ve daha rahat yapabiliyorlar.
03:54O yüzden de insanlarda böyle bir algı ortadan kalkmış oluyor.
03:57Ancak yetersiz kalıyor. Niye yetersiz kalıyor?
03:59İşte biraz önce söylediğim o kesinleşmiş hapis cezasını almak, yani yargılama sürecinin uzun olmasından kaynaklı olarak cezasızlık algısı ve cezaevine girmeden önceki zaman diliminin uzun olmasından dolayı kişi sürekli işte ben şu şekilde tahrik edildim, bu şekilde tahrik edildim diyerek bir de cezayı indirim alarak bu suçları maalesef işliyor.
04:22Yoğun dava dosyaları nedeniyle mahkemeler daha ağır işliyor.
04:25Süresi çok uzun olduğu zaman kesinleşmiş olan cezalar tabii geç geliyor.
04:30Geç geldiğinde de infazı da geç oluyor.
04:33Yani siz bir kişiyi bu süreç uzun olduğundan dolayı dört defa, beş defa suç işledikten sonra hala da dışarıda görüyorsunuz.
04:43Çünkü hakkında kesinleşmiş hapis cezası yok. Kesinleşmiş hapis cezasını alıncaya kadar da birinci derece mahkemeleri, ikinci derece mahkemeleri ve üçüncü derece mahkemeleri dediğimiz mahkemelerde dosya çok uzun zaman dilimleri içerisinde kalıyor.
04:56İnfaz rejimi ise esnek.
04:58İnfaz kanununa baktığınız zaman da bugün on yıl ceza aldığınızda bir bölü iki oranında neredeyse oraya kadar varan indirimler söz konusu.
05:07Yani on yıl ceza beşe düşüyor.
05:08Ben bir suç işlediğimde nasıl olsa ceza almayacağım, herhangi bir sıkıntı olmayacak veyahut da alacağım ceza çok kısa bir ceza olacak.
05:15Dolayısıyla belki yatmayacağım diye düşünülür ve böylelikle suç işlemi konusunda da ciddi anlamda bir motivasyon faktörü haline gelmiş olur toplumdaki cezasızlık algısının yaygınlaşması.
05:27En çok tartışılan konulardan biri ise denetimli serbestlik.
05:31Denetimli serbestlik adı üstünde her denetimli serbestlik imza verip gitme midir?
05:36Yoksa hani o yurt dışındaki örneklerinde gördüğümüz gibi acaba denetimli serbestliğin nitelik olarak da kişinin sorunu ne?
05:43Öfke. Acaba bu öfke kontrolünü işte psikologlar mı, hekimler mi? Buna ilişkin bir eğitim mi alması gerekiyor? Onlara mı katılması gerekiyor? Bunların bir çalışmasını yapmak belki daha doğru olabilir.
05:55Cezasızlık algısı sadece hukuki değil toplumsal açıdan da travma yaratmaya başladı.
06:00Öyle ki sokakta gezinenler gördükleri herkesi ya suçlu ya da suçlu olma potansiyeli olan biri olarak görüyor.
06:08Üstelik artık suçun değil o suçun cezasının ne olduğu konuşulmaya başladı.
06:13Diyelim ki 20 yıl aldınız. Hayır onu sormuyor. Yatarın kaç diyorsan ne kadar yatacaksın?
06:18Bu ciddi anlamda insanlar için suç işleyenler açısından suçu işlemi konusunda bir motivasyon faktörü oluyor.
06:25Ve bu güvensizlik dalga dalga büyüyor.
06:27Suçun önlenmesi nasıl olur? Doğduğunuz aileden başlar.
06:30Yani siz daha çocukken aldığınız eğitimle birlikte yine aynı şekilde eğitim öğretim hayatınızda almış olduğunuz eğitim, orada almış olduğunuz toplum disiplini, toplum ahlakı bu işte en ön plana çıkan hususlardan bir tanesidir.
06:45Şimdi biz toplum olarak bazı değerlerimizi yitirdik. Ahlaki bazı değerlerimizi yitirdik ve en önemlisi de kurallara uymayan bir toplum haline geldik.
06:55Peki sizce şu an bu cezasızlık algısı suçun yayılmasına sebep oluyor mu?
06:59Elbette ki bu sadece bizim ülkemiz için değil. Dünyanın her yerinde eğer toplumda cezasızlık algısı yaygın bir kanaat haline gelmiş ise o toplumda suç oranlarında ciddi artışlar meydana gelir.
07:11İstatistikler de bunu göstermekte.
07:13Peki bu algı nasıl ortadan kalkacak?
07:15Yoksa ben iddia ediyorum. Bizim mevzuatımız, kanunumuz ceza anlamında yeterli.
07:19Ama infazda evet sorunlarımız var ki biliyorsunuz onları da değiştiriyoruz, tekrar revize ediyoruz, düzeltiyoruz.
07:26Biz infaz ve bu denetimli serbestlik ve koşulu salıver yöne dikkat etmemiz lazım.
07:31Onlarda bir düzenleme yapmamız lazım.
07:33Yargılamaları daha kısa tutmamız lazım.
07:35Yargılamalar kısa tutulursa, bunlarda da düzenleme yapılırsa insanların bu algısının da birazcık daha ben olumlu yönde düzeleceğini düşünüyorum.
07:42İstanbul Sultanbeyli'de bir öğrenci okul arkadaşını bıçakladı daha sonra da okuldan kaçtı.
07:52Komşusunun evine gitmiş 12 yaşındaki Meryem'i taşla vurarak öldürmüştü.
