00:00Bundan bir ay evvel olmadı bile Gint'in güney doğusunda Rodos Çukuru'ndaki makaslama zorunda olan deprem bir söz konusuydu.
00:11İşte Pilinif'e yattı, Stavlof'a yattı, Patolemao gibi 3 tane antik Yunan'dan verilmiş isim ama Rodos'tan güney batıya doğru giden yağ altınlığı faylarını oluştu depremdi.
00:26Bu ise tamamen ondan farklı, Batı'da Türkiye insindan Gartodos sınırı, Kuzey-Güney girişi bir hat.
00:36Buna karşı Rodos'un hemen kuzeyinde bir çukurluk var.
00:41Bu çukurluk üzerine olan bir 6.1'lik deprem, büyük olasılıkla çökme, normal fay depremi.
00:491956'da Santorin'in güneyinde olan ve bütün bu bölgede çok geçici olan 7-7 bir gerilme payı vardı.
01:00O payın sağda güneyinde tam bir çukurunda olan bir deprem.
01:05Ama göründüğü gibi Bodrum'da ve özellikle İzmir'in kuzeyinde ve Delta'nın olduğu yerde,
01:14Geniz Deltası'nın İzmir köprüsünde olduğu kesimde etkisi, hissedilme etkisi oldu.
01:21Ve bu bahsettiğimiz deprem kuşağı Ege Denizi'ndeki gerilmeyle bağlantılı.
01:27Mesela bundan evvel Santorin'de de oluşan bir dizi küçük deprem vardı.
01:32Avalı deprem fıtrası ve onun yanında diğer Levitam fayı, onun yanında Amargos fayı gibi bir bölgede.
01:39Bu o kuşak 1956'da kırılmışken, onun güneyinde yer alan tam Girit'in kuzey kıyısında bir çukurluk var.
01:48O çukurda olan bir deprem.
01:50Ve Girit'in güney kesiminde, güneyindekiler bindirme ve ters varken, Akdeniz onu sıkışırken,
01:59bu Girit ile Ege arasındaki açılmadan kaynaklanan bir deprem.
02:04Ve o deprem 6.1'lik bir deprem.
02:08Ama dediğimiz gibi tam bizim kökfezlerimize kostan, hemen Gökova kökfezine giden kesimde ve İzmir'de de daha çok işte
02:22Sivan depreminde de etkilenen İzmir kökfezinin kuzey kıyısındaki deltanın,
02:31çamurları doldurdu kesimde, Girit'in belirtisinin böyle bir deprem serlik çoşkunusu oldu.
02:38Peki, sizlerin söylediklerinden anladığım bölgede bir potansiyel var ve daha büyük bir depremde olabilir, öyle mi?
02:48Yani o kadar öyle bir demiyorum.
02:50Bu bölgede büyük depremi 1956 yılda 7.7'lik depremde, Santorini ve Amargos'un güneyinde olup da ana bölgeye etkilenen faylardan biri 7.7'lik depremi olmuştu.
03:04Ama bölge tabii bizim Marmara Efra'nın bu karakter edince kadar çok dinamik, sürekli geriliyor.
03:10Bu gerilme sonucu güneyinde bindirme fayları, sıkışmayla olan faylar, kuzeyinde ise Girit'in gerilmeden olan depremler var.
03:21Ve bu bahsettiğimiz fay hattı Santorini kuşağının bir dağ güneyindeki çukurlukta, Girit çukurunda.
03:32Girit'in hemen kuzey kenardaki çukurunda.
03:35Ama biz hep Girit'i güney kesimdeki depremlerden buluyorduk.
03:38Bu anlamda burada bir normal fay gibi gözüküyor.
03:42Evet.
03:43Özellikle dikkat çekmek istediğiniz bir şehrimiz var mı risk açısından?
03:47Bu tarz depremlerde, bölgede beklenen potansiyelde.
03:50Bu esas olarak Girit'in iki yanında hem güneyinde olan depremler vardır.
03:56Fakat daha çok güney bilinir.
03:58Fakat hemen Girit'in kuzeyinde geri çukuru diye bildiğimiz çukuru açan,
04:03o batısında da Karpatoz çukuru dediğimiz ve Kos'a doğru gelen, Nikos'a doğru gelen bir çukurluğun oluştuğu bir kesim.
04:12O yüzden Bodrum'da, Marmaris'te ve daha çok hissedilmiştir.
04:17Ama İzmir'de değiştirilmesi sebebi, esas olarak nerede BG deprem olsa,
04:24bu İzmir'de geril deltasının İzmir Köpe'nin doldurduğu karşılık taraftaki alanda olan hissetme daha büyük olmuştur.
04:34Özel bir söyleyeceğim, başka bir uyaracağım bir konu yok.
04:39Bodrum'da deprem olduğu için Bodrum'da böyle bir risk görmüyorum.
04:43Kosta 1957'de olmuştu.
04:46O yüzden de diğer tahta Sikiros, pardon Sikiros'larından çıktı.
04:52Somos'daki fay kıldı ama onun batısında İtare'ye doğru giden bir fay var.
04:58O fay üzerinde de etkili olabilir.
05:00Çünkü gelinme sistemi Ege'ye gelen sistem içinde bu olgu söz konusu.
05:05Dağ kuzeylere doğru artık Edirmiş Köpe'si ve Midilli güneyindeki gelinme fayları da sistem bölge gerildiği için etkili oluyor.
05:15İzmir'deki, şeydeki ve Midilli'de deprem de bir gelinme fayıydı.
05:20Evet.
05:20Bir gelinme fayıydı.
05:22Böyle bir gelinmenin de etkisi de olduğu Girit'in kuzeyindeki alan Ege, saati tersi yönde döndüğü için bütün sırtlar ve çukurlar Ege kıyılarında oluşan bir sistem bu.
05:35Bu sistemin Girit'e doğru gelen kesimde olan depremiz.
05:39Bizden biraz uzak.
05:40Artçılarını bekliyor musunuz peşine ilerleyen saatlerde?
05:45Şu anda Şiddet Erizi'ye baktığı zaman Girit'te asıl yöremiş durumda.
05:49Tabii o havza içinde, artçılar dışında o bölgede bunun etkilediği yan komşu faylarda da oluşan etkilemeler var.
06:03Komşu faylar hangileri?
06:06Bu komşu faylar Karpatoz fayattı.
06:08Ama artçı deyince, bir şey deyince, etkilemeli deyince, bir mesela kumurgazda olan 4.2'lik deprem aslında artçı değildi.
06:21O fay, kumurgaz, sinir fayı bütün kırılarak enerji tüketmişken, en azından orada kırılmaz bitmişken,
06:28ama o orta sırtın, batı kenarında, yani kumurgaz çukurunun bu sinir depremi,
06:36güney kenarında, kuzey kenarında, bu güney kenarında orta sırtın hemen batıya bakan kesimde olan bir çökme depremi,
06:43normal bir depremdi, diğeri yan altınlıyken.
06:46Burada da aynı şekilde geniş bir çökme alanı var.
06:48O çökme alanında, diğer yan faylarda da bu tip depremler beklenebilir.
06:52Eğer bunlar arka arkaya gelişecek bir 1957 yıl depremi gibi bir devamlılık görmüyoruz,
07:02ama o bölge en aktif bölgelerden biri, Ege, Ege ve bizim Bodrum'da da,
07:08onun üzerinde İzmir'de de, Kuşadası'nda da bunlar hissediliyor.
07:12Çünkü direkt açılma sistemi, tükürler oradan başlayıp buraya doğru ilerliyor,
07:17Bodrum'dan başlayıp Karpodası ilerliyor, Samoz'dan, Kuşadası'dan başlıyor, Samoz'da da İtalya'ya doğru gidiyor.
07:24Bu anlamda Ege'nin gerinli kuşağının, Anadolu kıyısının tepsiden gerinli kuşağında olan bir deprem.
07:31Peki siz de, sizden önce yayın aldığımız hocalarımızda hep 6.10'da 1 dediniz,
07:37AFAD 6 büyüklüğünde dedi, biz depreme ekranlarımıza 6 verdik ama derinliği de çok farklı,
07:42büyüklük de farklı, siz 6.10'da 1'i mi referans aldınız?
07:45Hayır, ben Amerika'da aldığım informasyonunu da söyledim.
07:49Yani o 6.1 ile 6.6'da 10 km, 10 km'lik bir alan yurtuyor.
07:56Yani demek ki fayın derinliği var, 10 km çapında bir çember boyunca çökme oluşmuş.
08:02Ve onun yan tarafında bölge büyük olduğu için yine bu tip altılık depremler olabilir.
08:08Çünkü fayın uzunluğu kısa.
08:09Burada 100 km'lik bir alan, 6.2'likte ise bu bizim şeyde ise 6.2'likte 250 km'lik bir alan yurtulmuştu.
08:23Bu anlamda iki saatlik fark tabii önemli.
08:27Yani burada başka depremlerde tabii ki olabilir.
08:30Ama orada geniş bir dizi çökme fayının olduğu bölgede,
08:35bölge kuzey-güney yönü çok şiddetli geriliyor.
08:38Güne sürekli güneye doğru göçen bir sal gibi hareket ettiği için öndeki bölgede çökme yapıyor.
08:45Onun üzerine sikraplar da bu gerilmeden dolayı yükselen bir yapı içinde.
08:50Peki Prof. Dr. Şener Üçmensoy, çok teşekkür ederim katkılarınız için.
