Borsa düştü, Yabancı basın son dakika verdi

Sözcü Gazetesi

Borsa düştü, Yabancı basın son dakika verdi izleyin - Sözcü Gazetesi Dailymotion'da

Transcript

00:00Şimdi dün belki çok büyük bir borsada düşüş olmadı ama bu artık borsa çok yüksek seviyelerde değil.

00:05Yabancı yatırımcı varlık sayısı miktarı da kısıtlı, önce onları belirtmek gerekiyor.

00:10İkincisi, hiç olmadığı kadar tam bu haberin medyaya düşmesiyle borsadaki düşüş eşanlı oldu.

00:17Yani nedenselliği kurmana çok daha kolay oldu.

00:20Yani tamamen bu sebepmiş, ekranda o düşüşü görüyoruz.

00:23Bir önceki grafiğe geri gidersek eğer, ekranda görüyoruz onu, şu yani aslında var bir düşüş

00:29ama hani böyle bir toparlamış sonra, bir düşmüş, ondan sonra bir tık bir yükselmeye geçmiş tekrar.

00:35Saat 3 suları sanıyorum, buradan göremiyorum ama.

00:37Evet, bunun duyulduğu saat.

00:39Biraz böyle ifade süreçleri de zaten piyasaların kapandığı saatlere renk geliyor tabii.

00:46Şimdi bakan Mehmet Şimşek'i burada davet etsek, konuşsak, sorsak desek ki

00:52yaklaşık iki yıldır görevdesiniz, enflasyonda istenilen mücadele olmadı,

00:57bütçede istenilen yerlere gelinmedi ama bir ilerlemeler de yapıldı, en kötü yeri de geçtik.

01:02Buna rağmen kendinizi değerlendirirseniz ve en başarısız bulduğunuz yer neresidir deseniz,

01:07muhtemelen yabancı yatırımdaki beklenen imenin gelmemesi diyecektir.

01:12Bir de kamu tasarrufları.

01:13Onu zaten baştan öyle bir beklentiye girmemiştir.

01:16Yani Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daha çok çalıştığı için onun beklentilerini, talebini biliyordur.

01:22Çünkü bakan Şimşek uzunca sıradır bu ekonomi yönetiminin içerisinde değildi.

01:28Bana kalırsa da ideolojik bazı ezberlere fazla kendisini kaptırmıştı.

01:32Bazı şeyleri düzgün yaptıktan sonra gerisi çok kolay gelir diye zannediyordu.

01:36Ama Türkiye ekonomisi nasıl siyasete 2016-2018 gibi bozulduysa,

01:41o dönemin öncesi istense bile, o dönemin öncesinin kuralları bile uygulansa

01:45kimseye ikna edemeyecek kadar yıpranmış durumda.

01:48Bu gerçekle yüzleşmiş oldu bakan bey.

01:50Şimdi nerelere gitti?

01:51Bakın New York'ta IMF'nin ve Dünya Bankası toplantıları oldu.

01:55Hatta bunlar Marrakeş'te faslı da oldu.

01:57Bir çok kez Katar'ın başkenti Doha'ya, Dubai'ye, Abu Dhabi'ye gitti.

02:02Hong Kong, Singapurlar oldu.

02:04Londra, Paris, Brüksel buraları zaten çok sürü gezi yapıldı.

02:08Belirli yer kalmadı gerçekten.

02:09Kalmadı ve bütün neticesinde baktığımız zaman Türkiye'deki son böyle 20-25 yıllıktır

02:14yabancı sermaye girişinin hala önemli bir kısmı bu 25 yıllık dürümün ilk yarısında.

02:19Nedir?

02:20İşte Emlak Konot'un, Halk Bank'ın, Türk Hava Yolları'nın, Vakfıt Bank'ın,

02:24bunların halka arz edildiği veya blok satışlarının olduğu Pet, Gim, Tüp, Raş,

02:28Tekel'in içki, sigara bölümleri çok sayıda burada kaldı.

02:32Sonrasında gelenler biraz daha özel sermayenin özel bankalara dair olarak körfez sermayesinin

02:41olduğu ve yine bazı ihaleler.

02:43Bunun haricinde ama son 4-5 yılda gerçek anlamda büyük bir sermaye girişi olmadı.

02:49Yeşil alan yatırımları dediğimiz sıfırdan bir üretim merkezi, dağıtım merkezi kurmak

02:53neredeyse çok az.

02:54Çinli birkaç firma geldi, yatırımlar sadece 1 milyar dolar düzeyinde ve 1 milyar dolar

03:00belki biz bireyler için veya orta düzeyli bir şirket için çok büyük paralar ama bu

03:03tip teknolojiler için öyle çok da büyük paralar değil.

03:06Neticesinde de aslında onların da bir nevi geçmişe çok eleştirilen montaj sermayesini

03:12benzer aldıran yani gümrük duvarlarını aşmak için yapıldığı ortaya çıkıyor.

03:15Şimdi ne olacak peki?

03:17Tam da bunu diyecektim.

03:18Bu koşullara altıda gelmeyen bir üretken para bu koşullara altıda gelmeyecek ama

03:24burada şunu ayırmamız gerekiyor.

03:26Bazen çok böyle kendi alanlarında da bizzat ilgili olduğu için yorumları görüp üzülüyorum.

03:31Şimdi Türkiye bir yükselen piyasa ülkesi, gelişmekte olan ülkenin içerisinde.

03:35Burası zaten çok iyi hukukun olduğu, çok iyi istikrarın olduğu bir ülke değil.

03:40Bu zaten biliniyor.

03:42Yani yabancı yatırımcı bunu bilerek veriyor.

03:44Tabii ki geliyor.

03:45O yüzden Türkiye'nin stilisi daha yüksek.

03:46Demokrasi güçlü bir ülke olsa gelmeyecek mi mesela?

03:49Gelebilir.

03:50Farklı para tipleri gelir.

03:51Onda mesela artları var, eksileri var.

03:53Demokrasi ve hukuk çok iyiyse işçi haklarının üstüne çok gidemezsiniz.

03:57İşçi haklarının güçlü olduğu bir ülkede çevreyi doğayı kirleten, çalışanların

04:02koşullarını zorlaştıran endüstriler gelmek istemez.

04:05Onun yerine Mısır'a gidiyor mesela.

04:06Mısır'a gider, Mısır'da veya Bangladeş'e gider burada bir şey olduğu zaman.

04:09Gerçi Türkiye'de de işte somu olaylarını da gördük.

04:11İşler örtbas edildi veya depremde birçok müteahhit suçu varken yeterince araştırılmadı.

04:1799 deprem içinde, 2023 deprem içinde aynı şeyi söyleyebiliriz.

04:20Ama en nihayetinde buradaki sıcak parayı doğrudan rahatsız edecek bir durum yok.

04:25Onların bakacağı ilk şey şudur.

04:26Bir, Türkiye'nin döviz varlıkları yeterli mi?

04:28Yeterli mi?

04:29İki, yeterli faiz veriyor mu?

04:30Evet şu anda yeterli.

04:31Kısa vadeli bir şok için bir neden yok.

04:34İkincisi, Türkiye borcunu ödemeye niyetli mi?

04:37Yani daha önce Arjantin'in yapmış olduğu gibi ben borçlarımı ödemeyeceğim,

04:40yapılandıracağım gibi bir durum var mı?

04:41Hayır yok.

04:42Tam tersi bu konularda oldukça imser.

04:44Artı, iyi bir faiz oranı var mı?

04:49Kuristikler sağlanmış mı?

04:50Evet o zaman ben burada paramı kazanmaya devam edeyim.

04:52Yani ülkenin demokrasisi, ülkenin işte ifade özgürlüğü, medya bağımsızlığı falan

04:58bu çeşit yatırımcıyı ilgilendirme.

05:00Sıcak para için bunların hiçbir önemi yoktur.

05:02Bazen görüyorum konuya hiç ilgisi olmayan herkes ezberden bazı şeyleri söylüyor.

05:07Evet üretken kalıcı sermaye için bunlar önemli.

05:10O da her zaman değil.

05:11Kirli sektörlerseniz bunlar yine işinize gelmez.

05:14Yani şimdi mesela yıllar evvel Meksika kürfesinde ABD başkanı şimdi onun ismini

05:20değiştirdi, Amerika kürfesi oldu.

05:22Orada BP'nin bir petrol platformu patladığı zaman ciddi bir çevre felaketi olmuştu.

05:26Hoş bir şey olmuştu tabii günlerce, aylarca.

05:29Ondan 20 yıl evvel Hindistan'da çok daha büyük bir kimya faciası yaşandı.

05:345000'e kadar kişi öldü.

05:35Kezan Bancı'ya leş de oldu.

05:37Bunlar olduğu zaman Hindistan'da çok az para veriyorsunuz.

05:40ABD'de daha fazla veriyorsunuz.

05:41Türkiye'de olsa daha arada oluyor.

05:42Dolayısıyla bu tip kirli sanayiler, hukuk, demokrasi bunlar çok güçlü olursa zaten

05:47çok istemezler.

05:48Ama şunu unutmayalım bazı sanayi sektörlerinde özellikle hizmetlerde de belli kurallar

05:54vardır.

05:55Yani özellikle bankacılık sektörü mesela kadınların, farklı cinsel eğilimleri

06:00olanların veya etnik kökende, dini kökenli ayrımlara karşı hassastırlar.

06:05Bunlar yönetim kurulu toplantılarında, faaliyet raporlarında bunlar gösterilir.

06:09Buralara ilişkin bir baskı varsa, hayat tarzı müdahale varsa mesela o ülkeye yatırım

06:13yapmak istemeyebilirler.

06:14Bunlar ayrı.

06:15Yani sermayende farklı renkleri, çeşitleri var.

06:17Bunu ifade etmek için söylüyorum.

06:19Ama tamamen kötü bir şekilde Türkiye'deki koşulları kullanayım diyorlarsa farklı.

06:24Ha bir de kara para var.

06:25Zaten suç unsuru olmuş paralar.

06:27En istedikleri düzen bu.

06:28Yani rahat da nereden buldun kanunu yok.

06:30Gelebiliyorsunuz.

06:31İçeride kolaylıkla vatandaşlık alabiliyorsunuz.

06:33Oturma izni alabiliyorsunuz.

06:35Konut alabiliyorsunuz.

06:36Yerleşebiliyorsunuz.

06:37Ve ne yazık ki gençler de bunu kendilerine bir istihdam alanı olarak görüyorlar.

06:41Çaresiz kalan insanlara buna bir şey diyemiyoruz yani.

06:44Çaresiz ya da rol model yok belki de.

06:46Evet.

06:46Bir de şunu unutmayalım.

06:48Az önce sosyal mobiliteden bahsettik.

06:50Belirli bir düzeyde sermayesi, geliri olmayan, eğitimde de aşama kaydedilmemiş insanların

06:56sınıf atlamak için yapabilecekleri şeyler yasallığın dışında oluyor.

07:00Sürekli sosyal medyada, medyada, internette güzel hayatlar görüyorlar.

07:04Onlara erişmenin yolu da demek ki başarıya giden her yol mübahtır anlaşılıyor.

07:09Başarı demeyelim de ona para edeyelim yani.

07:10Doğru.

07:11Güce diyelim aslan güce diyelim.

07:13Ama bunun haricinde evet gerçekten insan hakları, demokrasi bunlara özenli olan

07:18bir para var.

07:18Bu da var.

07:19Bunu da unutmayalım.

07:20Bu para için Türkiye çok uzakta.

07:21Bir de en önemli olan iki şey var.

07:24Bir istikrar, iki sermaye hukuku.

07:26Şimdi istikrar asıl burada baktıkları şey.

07:29Yani Mısır'a da para gidebiliyor.

07:30Mısır'da demokrasi var mı, seçim var mı?

07:32Gitti zaten.

07:32Türk iş adamları da gitti Mısır'a zaten.

07:34Nasıl oluyor?

07:35Şimdi Mısır'da diktatörlüklerin getirmiş olduğu bir istikrar vardır.

07:39Türkiye'de Allah'a şükür iyi ki o kadar otoriter bir rejim yok.

07:42Bunu da getirmiş oldu ama bir yan olumsuz koşullar, istikrarsızlık.

07:45Yani hala bir sonraki seçimde Cumhurbaşkanı Erdoğan aday olabilir mi?

07:50Çünkü vaktinde önce yapılırsa belki böyle bir imkan var.

07:52Yasal olarak normalde evet.

07:53Ama tam vaktinde olursa olamıyor.

07:55Böyle bir soru işareti var.

07:57Seçim olursa Ekrem İmamoğlu mu kazanır yoksa Tayyip Erdoğan mı kazanır?

08:03Belli değil.

08:04Şimdi Rusya'da böyle bir soru işareti yok.

08:06Mısır'da yok.

08:08Mevcut koşullar altında gerçeğe seçim yapan ama aslında dini liderin baskın olduğu

08:12bir İran'da bu kadar büyük soru işaretleri yok.

08:15Rejim orada ne olursa olsun belli bir derecede değişmiyor.

08:18Ama Türkiye'de öyle değil.

08:19Türkiye'de çok şey değişebilir.

08:20Dolayısıyla bu da bir istikrarsızlık yaratıyor.

08:22Ama bu olumlu bir istikrarsızlık.

08:24Yani zorunlu bir şekilde Türkiye'deki demokrasinin olması gereken, gerektirdiği

08:27belirsizlikler olması çok olağan bir şey.

Kategori

Döküm

İlk yorumu siz yapın

Önerilen