2.Abdülhamit Latin Harflerine Geçmeyi Düşünmüştür - İlber Ortaylı
- 10 yıl önce
Hayatında 1 kere kitap okumamış olanların harf devrimi oldu geçmişle bağlarımız koptu demeleri manidardır. Osmanlıca öğrenmek zor bişey değildir 1 haftada öğrenilebilir.Kaldı ki bilgin olmak için okuma-yazma bilmek şart değildir. Babür İmparatorluğu hükümdarı Hümayün okuma yazma bilmemesine rağmen çağın en bilgin kişisiydi. Harf devrimi sadece bizim ülkemize ait değildir. Eski İranlılar Çivi yazısı kullanırken Arap alfabesine geçmişlerdir. Eski Türklerde Uygurca alfabesi kullanıyordu. Rusya 'dan bağımsızlığını kazanan Kırım ve Kazan 'da Latin alfabesine geçmiştir. Romen halkı Kril alfabesinden Latin alfabesine geçmiştir. Rus Çarı Büyük Petro Bürokratik modernleşmesine başladığı zaman Slav alfabesini ıslah etti ve tam 11 harfi çıkarttı.
Mirza Fetali Ahundov .1857'den önce Arap alfabesinin sadeleştirilmesi ve daha sonra ise Arap alfabesinden tamamen vazgeçerek Türk dilleri için Latin alfabesi kullanılması fikrini ileri sürerek birkaç projesi hazırladı ve hayatının son yıllarına kadar onu meşgul eden bu projeler başta Osmanlı Devleti olmak üzere, hiçbir yerden destek görmedi.
1863 yılında İstanbul'a gitti ve buradaki Rus elçisinin vasıtasıyla Sadarzam Fuat Paşa'ya Farsça yazdığı kitabını, Azerbaycanca kaleme aldığı "Yusif şahın hekayeti" ile birlikte takdim etti. Türkiye de ona "Mecidiye" nişanı ve birtakım hediyeler veriidi. Bu dönemlerde Arap alfabesinden Latin alfabesine geçiş teşebbüsleri başlatsa da, yaşamı sırasında bu mümkün olmamıştır.
Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı imparatorluğunun pek çok ortak noktası bulunmaktadır. 2. Mahmut 'un Fes Kanunu gibi Cumhuriyet döneminde Şapka Kanunu getirilmiştir. Cumhuriyetin başında sahte din alimleri asıldığı gibi Osmanlıda da sahte din alimleri asılırdı. Şeyh Bedrettin gibi... 4. Murat gibi oteriter bir padişah koskoca Şehülislamı Ahizade Hüseyin Efen 'diyi astırmıştır. Yine Şeyhülislam olan Feyzullah efendi 2. Mustafanın tahttan indirilmesiyle idam edilmiştir. Türkiye Cumhuriyetini kuranlar sonuçta Osmanlı paşalarıdır. Onlarda çağın gereksinimlerine göre modern bir devlet kurmayı düşünmüşlerdir.
Mirza Fetali Ahundov .1857'den önce Arap alfabesinin sadeleştirilmesi ve daha sonra ise Arap alfabesinden tamamen vazgeçerek Türk dilleri için Latin alfabesi kullanılması fikrini ileri sürerek birkaç projesi hazırladı ve hayatının son yıllarına kadar onu meşgul eden bu projeler başta Osmanlı Devleti olmak üzere, hiçbir yerden destek görmedi.
1863 yılında İstanbul'a gitti ve buradaki Rus elçisinin vasıtasıyla Sadarzam Fuat Paşa'ya Farsça yazdığı kitabını, Azerbaycanca kaleme aldığı "Yusif şahın hekayeti" ile birlikte takdim etti. Türkiye de ona "Mecidiye" nişanı ve birtakım hediyeler veriidi. Bu dönemlerde Arap alfabesinden Latin alfabesine geçiş teşebbüsleri başlatsa da, yaşamı sırasında bu mümkün olmamıştır.
Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı imparatorluğunun pek çok ortak noktası bulunmaktadır. 2. Mahmut 'un Fes Kanunu gibi Cumhuriyet döneminde Şapka Kanunu getirilmiştir. Cumhuriyetin başında sahte din alimleri asıldığı gibi Osmanlıda da sahte din alimleri asılırdı. Şeyh Bedrettin gibi... 4. Murat gibi oteriter bir padişah koskoca Şehülislamı Ahizade Hüseyin Efen 'diyi astırmıştır. Yine Şeyhülislam olan Feyzullah efendi 2. Mustafanın tahttan indirilmesiyle idam edilmiştir. Türkiye Cumhuriyetini kuranlar sonuçta Osmanlı paşalarıdır. Onlarda çağın gereksinimlerine göre modern bir devlet kurmayı düşünmüşlerdir.