00:00Part eight na po tayo ng ating pagtutok sa mga dimano kinurakot na proyekto.
00:09Mahaba pa rin po ang listahan at ang ilan sa mga sumbong na nakarating sa amin galing din sa inyo.
00:18Ang bangungot ng kahit sinong bumabiyahe nangyari sa Alcala sa Cagayan nitong lunes.
00:23Ang tulay kasing nagdurugtong sa sentro ng kanilang bayan, ang piggatan, ridge, piglang bumigay.
00:32Guys, wala lang kaming harangtay guys.
00:35Ang steel arches ng tulay, nagkayupi-yupi.
00:39Ang sementadong daan naman ito, nagkabitak-bita.
00:42Takbuhan na ng mga tao, siyempre gulat din.
00:45Dahil sa pangyayaring ito, mas uminit ang usapin kung ligtas at matibay nga bang ating mga tulay.
00:52At iba pang infrastruktura, lalo pat sunod-sunod na nabunyag nitong mga nakaraang linggo na ang ilang mga pondo para rito, kinurakot.
01:01Magkanong pera yung inabot mo? Bilyon po yun.
01:04May pagkukulang o anumalyang nga rin bang nangyari kung bakit nagkaganito ang tulay sa Cagayan?
01:11Na na tulay ng piggatan.
01:13Ang piggatan, ridge, hindi ngayon mapakinabangan.
01:17Ikot ma'am, 3 kilometers yung dinagdag ma'am. Para sa light vehicle lang yun ma'am.
01:20Pag yung heavy, 3 to 4 hours yung biyahe na ilanagdag. Sobra yung ma'am na hasil.
01:24Guys, wala lang aming harangtay guys.
01:26Paano kung nandun pa ako sa kalagitnaan ng tulay? Na trauma ako tuloy sa mga tulay.
01:31Wala na tulay ng piggatan.
01:33Wala, puro mga truck. Puro mga truck.
01:35Isang araw matapos ang insidente, naabutan ang aming team ang apat na truck na ito na hindi pa rin naaalis.
01:43Dalawa sa mga ito nakasabit pa sa magkabilang dulo ng tulay.
01:47Isa sa mga driver nito, si Jonathan.
01:52Ang karga ng minamaneho niyang truck, toneto ni Ladang Palay na ibibenta raw dapat niya sa kawayan sa Isabela.
02:05Nakasalubong namin yung isang trailer. Nung paglagpas na sala kami ma'am, nakarinig ako ng sabog.
02:11Bumagsak na yung tulay. Sabay-sabay na kami pababa. Nang hinayan kami sa produkto ma'am. Ngayon wala na kami kita. Sira na yung truck ko.
02:18Ayon sa tala ng mga otoridad, pito ang nasugatan sa insidente.
02:22Suatku ngani kami di dashboard ma'am. Tau sati likudku, ji pinaka Celtic, ji pinaka Bons mi ji unik ma'am.
02:28Karambola kami ji unik ji logan. Bumma baka misi gidan ma'am. Tala baka nu agak terus iji trailer ma'am.
02:34Iji lang lupa sama ma'am.
02:39Ta, first time tala ke ma'am ngekastui.
02:41Ang driver naman ng truck na ito na si Jericho, nakaratay ngayon sa isang ospital sa Tugigaraw City.
03:00Mayroon siyang compression fracture doon sa may vertebra. Meron lang na ipon na dugo doon sa may loob ng signs niya.
03:07Yung pagbagsak po, nepalo po yung ilong ko doon. Yung pavo doon, naipit po sa may manibela.
03:12Hindi ko po siya maalis. Mga 20 to 30 minutes po akong naghihintay doon sa loob na mag-rescue.
03:18Ang tinitignan ngayong dahilan kung bakit bumigay ang tulay, overloading.
03:23Ang limit kasi ng bridges natin, 18 to 25. Ang karga niyan is 50.
03:29Ay, dalawang nagsabay na 50. Plus, mayroon pang dalawa doon na 10 wheeler.
03:33Siguro, 30-20 tons. So, bari, 140 tons.
03:3933 tons lang ito ma'am. Lagi naman ganito ang kinakarga namin. Tuloy-tuloy lang kami dumadaan.
03:44Wala naman. Pwedeng madaanon. Ito lang ma'am.
03:46Practice, intrudence, assaulting to damage the property kasi nasira pa yung kulay.
03:50Doon sa naputol na parte ng steel frame, talagang putol eh.
03:54Kulang na talaga yung strength niya to carry yung load.
03:58Pag kami kasuhan, ano? Saan kami kukuha ng pambayad? Eh, dito lang kami nabubuhay.
04:03Inbes natutulungan kami ng gobyerno, dinidianta kami sa kahirapan.
04:07Giit naman ang ilang residente, kaya raw bumigay ang tulay dahil luma na ito.
04:12Pipipinturaan lang yung mga bakal.
04:14Yung sa dalawang dugtungan, ma'am, parang maghiwalay dati, ma'am eh.
04:17Nilagyan lang ang spalto din. Hindi sapat talaga yun, ma'am.
04:19Ang pigatan, bridge na may habang 74.7 meters, unang binuksan sa publiko noon pang 1980.
04:27Nagkaroon na ng sira doon sa mga bearing pad niya.
04:31Kaya taong 2016, sumailalim ang tulay sa tinatawag na retrofitting.
04:37Inayos, pinatibay.
04:38At ang inilaang pondo para rito, 11.7 million pesos.
04:43Guys, wala lang kami ng rangtay, guys.
04:46Listen to me now, finger pointing.
04:48Lahat po tayo may pagkukulak.
04:50Sa aming mga local officials, bakit hindi namin kinulit ang mga taga-DPWAs
04:55para kalitan niya ang reals tayan?
04:56Yung DPWA, silang technically qualified.
05:00Bakit hindi nila ni-retrofit bago ko nangyari ito?
05:03Yung mga rasang kongreso, bakit hindi ito ang pinunduan nila?
05:06Yung mga widyas na ganito.
05:08Ang contractor, ang RPF Construction at Iguadiz Construction.
05:14Sinubukan namin silang kuhana ng pahayag, pero wala silang tugon.
05:19Samantala, nagbigay naman ang pahayag ang DPWH Regional Office ng Cagayan.
05:24Dahil si retrofitting noong 2016, napatibay ang tulay at napahaba ang lifespan nito
05:29sa pamamagitan ng paglagay ng carbon fiber bilang proteksyon sa korosyon.
05:33Sabi ng banda, mahalagang isaalang-alang na noong mga panahon na iyon ay wala pang mga 22-wheeler trucks
05:39na isa sa mga dahilan ng pagbagsak ng tulay ngayon.
05:42Nitong Merkules, sinuri ni DPWH Secretary Vince Dizon ang tulay.
05:48Kung luma na yan, kinalawang na yan, sira na yan, eh talagang bibigay yan.
05:52So tingin ko, both ang problema dito.
05:54Sumobra yung bigat ng mga dumaan na truck na sabay-sabay,
05:57pero at the same time, kinurang din tayo sa maintenance.
06:00Hindi pa ako makakapagsabi kung sino may kasalanan, solusyon muna tayo.
06:03Guys, wala lang aming harangtay, guys.
06:05Ang kalsada na ito sa bayan ng Aritao sa Nueva Vizcaya.
06:11Katatapos lang gawin nitong nakaraang taon.
06:15Palyado agad.
06:16Ay na, grabe o.
06:18Ang dumaan ditong jeep nito lang nakaraang buwan.
06:21Lula ng mga aning kamatis ni Najuni na hulog sa bangin na nasa 20 feet ang lalim.
06:27Dapat naglagay na sila ng mga signage para hindi nangyari yung ganitong aksidente.
06:55Ang assessment ko is nagkaroon ng erosion due to continuous na heavy rain.
07:01Meron namang earth retaining structure yung mismong site area natin.
07:05Kaya lang, hindi siya sufficient para i-hold yung additional weight ng tubig na nadagdag dun sa saturated soil.
07:14Ang kalsada, nagkakahalaga ng 38 million pesos.
07:18Ang kontratista, AMP 723 Construction Corporation.
07:22Nakipag-ugnayan kami sa kanilang opisina pero tumanggi silang magpa-interview.
07:29Hindi lang tulay ang bumigay nitong mga nakalipas na linggo.
07:35Pati na kumpiyansa at tiwala ng iba't ibang sektor sa ating lipunan sa mga nasa kapangyarihan.
07:41Sa idinaos na mga rally noong September 21, may ilang mga retiradong general at opisyal ng Armed Forces of the Philippines
07:55na di umano kaalyado ng mga Duterte ang nanghimok sa Chief of Staff ng Armed Forces of the Philippines
08:02na mag-withdraw ng suporta sa administrasyon.
08:05Para naman sa dating senador, DICT Secretary at dati ring colonel ng Armed Forces of the Philippines na si Gringo Onasan
08:22na naglunsad din ng ilang mga kudeta laban sa administrasyon ni Pangulong Cory Aquino
08:27ang korupsyon sa gobyerno matagal na raw nakadikit sa ating sistema at kultura.
08:33Sir, anong masasabi niyo dito po sa takbo ng mga investigasyon ngayon dito sa korupsyon?
08:40Maliit pa ako, may mga isyo na sa kalsada, ang lipis ng simento.
08:43So siguro cumulative ito, napabayaan.
08:46So ang resulta niyan is systems breakdown and institutional damage.
08:51Ang pagkukulang talaga sa tingin ko sa gobyerno, parang nawala ng tiwala,
08:55naging masyadong matakaw sa pera yung mga hinalal at inappoint na public officials.
09:00Ano ang resulta, Jess? Bakit galit yung tao? Yun ang tunay na kalaban natin.
09:05Kayo ho, as a retired soldier, na alam nyo, ito yung mga nakita nyo noon pa man.
09:10And then, eto na naman, in bigger magnitude. I'm sure na-frustrate ho kayo.
09:15Pag na-frustrate kasi yung sundalo, iba ang epekto, diba?
09:18Yun ang pag-ingatan natin na huwag maudyukan.
09:21Katulad nung nangyari almost 40 years ago,
09:23pag yung mga kababayan natin na nasa kalsada,
09:26nag-usap at sa iyong kasundaluhan,
09:28ang nangyayari ay shortcut. Dahil nagkulang yung institution,
09:31hindi gumagana yung korte, walang hostisya, dadalhin sa kalsada.
09:35Ano ang silbi ng korte natin, ng due process, kung sa kalsada natin?
09:38O yung pag-aalsa sa militar, ang tawag nila kudetaw.
09:40Hindi may kakailang marami ang naiinip sa bagal ng usad ng investigasyon.
09:46Yung ICI, closed door po.
09:48Tapos yung investigation sa Senado is suspended.
09:52Hindi natin alam kung saan papunta.
09:53So, a lot of people are enraged that nothing is moving.
09:57Do you think the situation is rife now for a destabilization plot?
10:02I am natin a position to make an assessment because I need more information.
10:06Opo.
10:06Pero ang payo ko naman, ang maubusan ng pasyensya.
10:10Sabihin natin, disappointed tayo sa mga nakaupo.
10:12Hindi lang ito question ng sino ang ipapalit.
10:15Ano ang ipapalit natin?
10:16Pero, again, pag tinatanong mo ko, hinug na ba?
10:19Sa tingin ko, wag muna. Dahan-dahan tayo.
10:21Hindi na rin maikakaila na may epekto sa ekonomiya ang mga naisiwalat na anomalya, pati na sa imahe ng ating bansa.
10:30Dahil nanunod yung buong mundo, hindi mo napansin, Jess, naglindol sa Cebu.
10:34Wala akong nabalitaan na may foreign aid na naman.
10:36Diba dati-dati, isang katutak na Red Cross na aid.
10:40Siguro ang nasa isip ng mga nanunod sa atin na ibang bansa, bibigay tayo ng tulong, kukurakutin lang yan.
10:45Nawawala ng confidence.
10:46Pero meron pong mga retired na mga military officers. In fact, na-interview ko yung ilan sa kanila who were near the People Power Monument.
10:55And they were advocating for the chief of staff to withdraw support.
10:59Tingnan natin kung maniwala sa kanila yung chief of staff. Are the issues clear enough to warrant a withdrawal of support?
11:06Ngayon, o sige, withdrawal of support.
11:08And then, what? Balik tayo dun sa katanungan ko.
11:11So, hindi lang sino ilalagay mo, anong sistema? Transition Government, Revolutionary Council, yun ang mga pinag-uusapan ngayon, diba?
11:18Sir, anong maisasagot nyo naman dun sa mga magsasabi?
11:21Yan naman si Gringo, magaling lang magsalita, pero ilang beses niyan sinubukang patumbahin ang gobyerno ng Pilipinas.
11:28At least, tumayo ako.
11:29Uhusgahan mo na kung mali ka mo. Hindi.
11:31Sabi mo, power grabber, kudeta, diba?
11:33And we reach, not only our careers, our family, our lives.
11:37Senna, ang dami po kasing substandard infrastructure ngayon.
11:41Pinayagang kasi natin, nung nag-upgrade yung China, sa atin, yung mga mahinang bakal nila, yun ang ginamit natin sa tulay.
11:49Nung ginamit natin sa tulay, pwede pa, dahil limitado ang tonelada ng mga container ban.
11:56Eh, siyempre nag-upgrade din sila.
11:58Hindi na kaya nung substandard.
11:59Forward planning, anticipation.
12:01Ba't pinalusot ng customs?
12:03Hindi lumalabas yun, sir, ah, yung substandard na stila.
12:06Alam mo bakit ganyan, ah, Jess?
12:08Boring ang subject na yan, eh.
12:10Hanggang tamaan ka, pag yung truck mo at kamag-anak mo yung dinaganan ng tulay na nag-iba, ayon, mag-react ka.
12:18Tila na susubok nga ngayon ang katatagan ng pamahalaan.
12:21Dahil sa investigasyon ng mga proyektong diumanok kinurakot at sa kakayahan nitong harapin ang sunod-sunod na mga kalamidad, lalo pat na isisiwalat din ang kahinaan ng ating mga infrastruktura.
12:37Lalo pat na pakalakas ng lindol na tumama sa Davao at ilang pang bahagi ng Mindanao nito lang biyernes.
12:507.4 magnitude.
12:57Kung babalikan naman ang naunang lindol sa Northern Cebu noong lamang nakaraang linggo,
13:06makikita ang malawak na pagkasira ng mga bahay at mga gusali.
13:11Pati na ang ipinatayo ng gobyerno na sports complex sa bayan ng San Rinihyo.
13:19Gumoho ang gusali habang may ginaganap pa namang paliga ng basketball.
13:25Pagkatapos ng unang lindol, yumanig pa ulit, kaya tumakbo kami palabas.
13:30Ang kongkretong pader sa itaas na bahagi ng exit doors nag-iba.
13:34Habang ang malalaking tipak ng simento at mga bakal sa pader nagbagsakan sa mga naglalabasang tao.
13:47Anim ang nasawik sa insidente.
13:50Kabilang ang collecting agent ng Bureau of Fire Protection na si Alier Vincent,
13:56mister ng guro na si Tracy.
13:58Meron sigurong dapat managot dun sir dahil nga sa nangyari.
14:01Tapos sabi pa nilang na evacuation at safe place daw po yun.
14:09Sabi pa niya noon na 8.30 lab, aalis na ako.
14:12Ikinis niya po ako tsaka yung anak namin.
14:16Sabi niya, bukas gigisi ako ng maagang kasi paghahanda ko yung anak natin ng ulam.
14:23Hindi na raw natupad pa ni Alier Vincent ang kanyang pangako.
14:27Isa kasi siya sa mga natabuna ng guho at namatay.
14:31Napaka-bigat na po kasi nung naka-ano sa kanya sa salikod.
14:35Blood loss din puso.
14:37Nagsigawan kami sir tapos hindi talaga namin matanggap sir.
14:45Ito po yung sapatos na ginamit ni Kuya nung naglaro siya ng basketball.
14:50Hindi ko kayang tanggapin nga sir eh. Maraming dugo ito.
14:53At saka yung, ano, medyas na yun.
15:03Inuuna niya kami, lalo na ako, bago yung sarili niya.
15:08Tayo tanong ko nga rin po sa kanya na,
15:11bakit ka pa ba humalis?
15:12Isa pa sa mga nasawi sa pagguho ng sports complex.
15:23Ang referee sa paliga ng basketball nung tumama ang lindol.
15:28Si Jude, anak ni na Agapito at Gemma.
15:31Ito nga gabi sir, naghulat mi nga mo pauli,
15:34wak magig mauli.
15:35Pumunta ang aking asawa sa gym sir.
15:38Ako nga pasubay.
15:39Nga putos na siya nga akong bata sa ano.
15:42Bag.
15:43Pag-ableted to,
15:44wakapagid na ako siya maili
15:46kaya na kuwan man iya,
15:47kuwan napirat ba yan ang ba niya.
15:50Pero ang iya uniform ako, giyod.
15:52Di ko mukha dawat sa sigitan ako.
15:54Kamila ka humakudayang gud,
15:55kaya giyo, sakit na mag-ayaw ako dugo.
15:58Nga nung nakuwan mo na nga,
15:59bago upagod na nga complex.
16:01Kung sa'yo nagkuhan ng engineer ba
16:03o ang nakakuha sa punduri ang nagtrabaho,
16:06pwede na preso hon.
16:08Ang San Remillo Sports Complex and Evacuation Center
16:12pinunduhan ng hindi bababa
16:14ng 80 million pesos
16:15para sa phase 1 at phase 2 ng proyekto.
16:19Sinuri ng isang structural engineer
16:22mula sa University of San Carlos
16:24ang gumuhong sports complex.
16:28Sa tingin ko,
16:28ang pinaka-primary na cause
16:31na nag-collapse yung wall
16:32is yung lack of lateral stability ng wall.
16:35Medyo manipis talaga kasi
16:37ang maganda sana dyan,
16:38yung pinaka-column niya
16:39dapat naka-extend siya
16:41hanggang sa bottom ng roof truss.
16:43Pero ang nangyari dito
16:44is yung pinaka-column is hanggang sa
16:47doon lang na level sa roof beam.
16:49Kung natumbasa na yung wall doon sa labas,
16:52medyo mas minimal siguro yung casualty.
16:55At saka makikita natin na biyak siya
16:57kasi parang hindi na lagyan
16:59ng hustong dowel ito.
17:00Dito dapat ang bakal
17:06isatawid siya mula sa segment na ito
17:08hanggang doon,
17:09nakatusok siya.
17:11Dito naman sa labas,
17:12makikita natin na yung bakal ng beam
17:14hindi siya naka-properly
17:15angkor doon sa column.
17:17Bagamat sadyang malakas
17:19ang lindol na tumama
17:20sa northern Cebu,
17:22hindi rin garantiya
17:23na kakayanin na magusali
17:25ang pagyanig ng lupa.
17:27Pero ayon kay Engineer Gita Mundok,
17:30may mga istrukturang dapat kinakaya
17:32ang partikular na magnitude
17:34ng lindol.
17:36Sa kaso ng San Romeo Sports Complex
17:38and Evacuation Center,
17:40dapat kinaya raw nito
17:42ang hanggang magnitude 8 na lindol.
17:45Pero sa nangyaring trahedya
17:47o 6.9 magnitude na lindol,
17:50hindi ito umubra.
17:52Sa tingin ko,
17:52talaga mayroong substandard na
17:55hindi nasunod yung mga provision
17:57ng structural code
17:58regarding sa anchorage
17:59at saka sa provision
18:00to stabilize the non-structural elements.
18:04Ya, dapat yung structure talaga
18:06hindi siya maku-collapse
18:07even for moment magnitude 8 and above.
18:09It's a sad thing to note that one,
18:11we are having greater expectation
18:14sana sa mga projects na ganito.
18:16Dapat ito sana matibay siya.
18:19Kasi we are using taxpayers' money.
18:22Million-million talaga yun.
18:23Sinubukan ng aming team
18:25na kuhanan ng pahayag
18:27ang kontraktor ng sports complex,
18:29ang Gonzolado Construction
18:31and Development Corporation.
18:33Pero tumanggi sila.
18:34The infrastructures are supposed to save lives.
Be the first to comment