KOSTAS IOANNIDIS (art historian) Athenian writers in the late 19th century : inside the capsules of Michael Mitsakis and opposite the representations
- 8 years ago
ΚΩΣΤΑΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ (ιστορικός τέχνης)
Αθηναιογράφοι στα τέλη του 19ου αιώνα: μέσα στις κάψουλες του Μιχαήλ Μητσάκη και απέναντι στις αναπαραστάσεις
ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Ο Κώστας Ιωαννίδης, σε αυτήν τη εισήγηση, θα επιχειρήσει κατ’ αρχάς μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση ενός σύντομου πεζού του Μιχαήλ Μητσάκη από την τελευταία δεκαετία του 19ουαιώνα. Ο Μητσάκης χαρακτηρίζεται συνήθως ως ο πλέον τυπικός πλάνης της Αθήνας. Στο συγκεκριμένο όμως κείμενο η εμπειρία που περιγράφεται δεν είναι εκείνη του ανοιχτού και δαιδαλώδους αστικού χώρου αλλά αυτή της παραμονής σε (δυστοπικό) χώρο που βιώνεται από τον αφηγητή (αλλά και τον αναγνώστη) σαν διαφανής κάψουλα ασφυκτικά πλήρης από ήχους, κίνηση και οσμές. Ο χώρος αυτός είναι το σαλόνι ενός πλοίου αγκυροβολημένου στο λιμάνι («Στο Βαπόρι», 1895). Θα επιχειρηματολογήσω ότι ο Μητσάκης στήνει ένα εργαστήριο παρατήρησης της νεωτερικότητας όπου σε απολύτως ελεγχόμενες συνθήκες μελετά την σύμπτωση, συμπόρευση, σύγκρουση αισθητηριακών ερεθισμάτων. Με βάση τα παραπάνω, θα προχωρήσει με ορισμένες παρατηρήσεις πάνω στη ζωγραφική και τη φωτογραφία της εποχής και θα εκθέσει έναν μεθοδολογικό προβληματισμό για το πώς μπορούμε να δούμε τις τέχνες της οπτικής σφαίρας κάτω από ένα πιο σύνθετο, πολυαισθητηριακό πρίσμα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ο Κώστας Ιωαννίδης σπούδασε αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Α.Π.Θ. Πραγματοποίησε την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής στο Amsterdam School for Cultural Analysis και στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Σήμερα είναι επίκουρος καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Τέχνης στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της ΑΣΚΤ και διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα “Εικαστικές Τέχνες” της ίδιας σχολής. Έχει επίσης διδάξει θεωρία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Ακόμη έχει εκπονήσει έρευνα στα αρχεία του ΜοΜΑ της Νέας Υόρκης και του Rockefeller Archive Centre με θέμα τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις στο πεδίο των εικαστικών τεχνών και έχει δώσει σχετικές διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο του Colorado. Έχει δημοσιεύσει μελέτες πάνω στην ιστοριογραφία και την κριτική της τέχνης, το βιβλίοΣύγχρονη Ελληνική Φωτογραφία: Ένας Αιώνας σε Τριάντα Χρόνια κι έχει επιμεληθεί εκθέσεις εικαστικών. Τα τελευταία χρόνια δουλεύει πάνω σ’ ένα εγχείρημα με τον προσωρινό τίτλο “Τεχνολογίες Θέασης στο γύρισμα από τον 19ο στον 20ο αιώνα.”
Αθηναιογράφοι στα τέλη του 19ου αιώνα: μέσα στις κάψουλες του Μιχαήλ Μητσάκη και απέναντι στις αναπαραστάσεις
ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Ο Κώστας Ιωαννίδης, σε αυτήν τη εισήγηση, θα επιχειρήσει κατ’ αρχάς μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση ενός σύντομου πεζού του Μιχαήλ Μητσάκη από την τελευταία δεκαετία του 19ουαιώνα. Ο Μητσάκης χαρακτηρίζεται συνήθως ως ο πλέον τυπικός πλάνης της Αθήνας. Στο συγκεκριμένο όμως κείμενο η εμπειρία που περιγράφεται δεν είναι εκείνη του ανοιχτού και δαιδαλώδους αστικού χώρου αλλά αυτή της παραμονής σε (δυστοπικό) χώρο που βιώνεται από τον αφηγητή (αλλά και τον αναγνώστη) σαν διαφανής κάψουλα ασφυκτικά πλήρης από ήχους, κίνηση και οσμές. Ο χώρος αυτός είναι το σαλόνι ενός πλοίου αγκυροβολημένου στο λιμάνι («Στο Βαπόρι», 1895). Θα επιχειρηματολογήσω ότι ο Μητσάκης στήνει ένα εργαστήριο παρατήρησης της νεωτερικότητας όπου σε απολύτως ελεγχόμενες συνθήκες μελετά την σύμπτωση, συμπόρευση, σύγκρουση αισθητηριακών ερεθισμάτων. Με βάση τα παραπάνω, θα προχωρήσει με ορισμένες παρατηρήσεις πάνω στη ζωγραφική και τη φωτογραφία της εποχής και θα εκθέσει έναν μεθοδολογικό προβληματισμό για το πώς μπορούμε να δούμε τις τέχνες της οπτικής σφαίρας κάτω από ένα πιο σύνθετο, πολυαισθητηριακό πρίσμα.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ: Ο Κώστας Ιωαννίδης σπούδασε αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Α.Π.Θ. Πραγματοποίησε την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής στο Amsterdam School for Cultural Analysis και στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Σήμερα είναι επίκουρος καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Τέχνης στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της ΑΣΚΤ και διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα “Εικαστικές Τέχνες” της ίδιας σχολής. Έχει επίσης διδάξει θεωρία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Ακόμη έχει εκπονήσει έρευνα στα αρχεία του ΜοΜΑ της Νέας Υόρκης και του Rockefeller Archive Centre με θέμα τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις στο πεδίο των εικαστικών τεχνών και έχει δώσει σχετικές διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο του Colorado. Έχει δημοσιεύσει μελέτες πάνω στην ιστοριογραφία και την κριτική της τέχνης, το βιβλίοΣύγχρονη Ελληνική Φωτογραφία: Ένας Αιώνας σε Τριάντα Χρόνια κι έχει επιμεληθεί εκθέσεις εικαστικών. Τα τελευταία χρόνια δουλεύει πάνω σ’ ένα εγχείρημα με τον προσωρινό τίτλο “Τεχνολογίες Θέασης στο γύρισμα από τον 19ο στον 20ο αιώνα.”